خطیب قزوینی

[ویکی فقه] خطیب قزوینی، جلال الدین محمدبن عبدالرحمان، ادیب ، نظریه پرداز بلاغت ، خطیب و قاضی القضات مصر و شام در سده های هفتم و هشتم می باشد.
نام وی در تمام منابع محمد آمده، ولی خوان دمیر نام او را محمود و ابن کثیر در یک جا . نام پدر وی را عبدالرحیم ذکر کرده است. کنیه های او را ابوالمعالی و ابوعبداللّه نوشته اند و به سبب عهده داری منصب خطابت در دمشق و مصر او را خطیب دمشق و خطیب مصری نیز گفته اند. در برخی منابع خطیب قزوینی را از خاندان ابودُلَفِ عِجْلی (متوفی ۲۲۶)، ادیب ، شاعر ، موسیقی دان و از امیران دوره عباسیان ( ۱۳۲ـ۶۵۶)، دانسته اند. خاندان ابودلف به دلیل شورش بر خلافت عباسیان به طبرستان و قزوین کوچ کردند. از بازماندگان این خاندان در قزوین عبدالکریم رافعی قزوینی ، مؤلف کتاب التدوین فی اخبار قزوین (متوفی ۶۲۳) بود که با خانواده خطیب قزوینی نسبت خویشاوندی داشت. خاندان خطیب اصلا از قزوین بودند ولی برادر خطیب، امام الدین، در تبریز به دنیا آمد و خطیب قزوینی در شعبان ۶۶۶ در موصل زاده شد. پدر و پدربزرگ خطیب نیز قاضی القضات بودند. معاصران خطیب یعنی ذهبی ، ابن فضل اللّه عمری ، ابن وردی (که مطالب تاریخ ابی الفداء درباره خطیب قزوینی نیز از اوست)، صَفَدی، ابن نُباته ، یافعی ، سُبْکی ، اسنوی ، محمدبن رافع سلامی و ابن کثیر از وی یاد کرده اند. به تصریح ابن وردی نویسندگان معاصر خطیب قزوینی نسبت به ذکر جزئیات زندگانی او احساس نیاز نکرده اند و ازاین رو آگاهی ما از زندگانی وی چندان فراوان نیست.
تحصیلات
خطیب نزد پدرش دانش اندوخت و دانشهای رایج عصر خود را از منقول و معقول نزد شمس الدین اَیْکی ، شهاب الدین اَربِلی ، شیخ عزالدین فاروثی و دیگران فراگرفت. او از فاروثی و دیگران حدیث نیز نقل کرده است.
مذهب
خطیب قزوینی به گفته تمام منابع شافعی و به تصریح صفدی اشعری مسلک بوده است. خطیب را فردی ذوالفنون، علامه ، جامع معقول و منقول، امام در بلاغت و استاد در فقه ، لغت ، تدریس و خطابت معرفی کرده اند.
خطیب و ابن نباته
...