خط فرضی

خط فرضی ( انگلیسی: 180 - degree rule ) یا قانون ۱۸۰ درجه خطی راهنما و فرضی در مباحث فیلمبرداری و ادیت فیلم است که بر اساس آن باید یکسانی روابط چپ و راست دو کاراکتر در یک سکانس حفظ شود. ( تا بیننده از نظر بصری و فهم درست موقعیت ها یا حرکت ها دچار اشتباه نشود. )
خطی که دو بازیگر یا سوژه را به هم وصل می کند. Axis of Action نامیده می شود. عبور دوربین از این خط Crossing The line و نمایی که از آن سوی خط گرفته شود Reverse Angle نام دارد.
رعایت نکردن خط فرضی و شکستن آن، موجب می شود که، وقتی چند نما از چند فاصله یا زاویه مختلف به هم پیوند می خورند، در دید بیننده اخلال ایجاد شود؛ برای مثال وقتی از دو نفری که روبه روی هم هستند و به هم نگاه می کنند یا در حال گفتگو با یکدیگر هستند، دو نما گرفته شود و در گرفتن این دو نما خط فرضی توسط دوربین شکسته شود، به نظر می رسد هر یک از آن ها به یک سوی دیگر نگاه می کنند و با یکدیگر گفتگو نمی کنند، همچنین شکستن خط فرضی در حالتی که سوژه در حال حرکت است، موجب می شود در دو نمای پی در پی از آن سوژه، حرکت در نمای دوم معکوس یا در جهتی دیگر از نمای اول به نظر برسد.
رعایت خط فرضی در صحنه هایی که تعداد شخصیت ها در آن زیاد است، برای مثال چند نفر در حال تعامل و گفتگو با هم هستند دشوار است. در این حالت کارگردان جزئیات هر نما و محل قرار گرفتن دوربین را به منشی صحنه می گوید، که دقیقاً بنویسد، تا در هنگام فیلم برداری از نمای بعدی، ناخواسته خط فرضی را نشکند.
• در حالتی که تنها یک شخصیت در صحنه وجود دارد، خط فرضی جهت نگاه او است. حتی اگر سرش به سمت دیگری بچرخد و جهت نگاهش عوض شود، خط فرضی همان جهت نگاه اوست.
• در صورتی که سوژه ای غیر از شخصیت در صحنه باشد، برای مثال یک ماشین که حرکت می کند، خط فرضی جهت حرکت آن سوژه است.
• در حالتی که دو سوژه در صحنه وجود دارد که یا روبه روی هم هستند یا پهلوی هم، برای مثال دو شخصیت که با هم گفتگو می کنند، یا دو شخصیت که در کنار هم در صندلی جلوی یک ماشین نشسته اند، خط فرضی خط واصل بین آنهاست.
• در حالتی که بیش از دو شخصیت در صحنه داریم، برای گرفتن هر نما از دو به دوی آنها، یک خط فرضی بین آن دو که همان خط واصل بین آنهاست رسم می شود.
• در حالتی که یک نفر یا دو نفر، یا بیشتر ( در یک قاب ) طرف گفتگوی یک نفر یا دو نفر، یا بیشتر ( در یک قاب دیگر ) قرار می گیرد، باز خط فرضی خط واصل بین آن یک نفر یا دو نفر یا . . . با آن یک نفر یا دو نفر یا . . . است.
• در همه این موارد، برای گرفتن چند نما از یک صحنه، باید دوربین همواره در یک جهت خط فرضی، یعنی همان جهتی که در نمای اول دوربین قرار داشته قرار بگیرد، زیرا در غیر این صورت خط فرضی شکسته شده و در تصویر اخلال ایجاد می شود.