خصیبی حسین بن حمدان

[ویکی نور] «ابوعبدالله حسین بن حمدان خصیبی جنبلانی» در قرن سوم/ نهم و بنابر یک منبع، در سال 260ق873/م به دنیا آمد.
خانواده او ساکن جنبلاء، شهری میان کوفه و واسط بوده است. او به نام پدربزرگش (خصیب) به خصیبی ملقب شد.
حمدان، پدر خصیبی، یکی از راویان احادیث شیعی بود که عمدتاً به سیره پیامبر(ص) مربوط می شدند. عموی او ابراهیم بن خصیب، از مرابطان امام عسکری(ع) بود. این دو نفر در کتاب خصیبی نام برده شده اند. عموی دیگرش احمد بن خصیب در نوشته های شیعی به عنوان یکی از مؤمنانی که برای تهنیت گفتن به امام عسکری(ع) به خاطر تولّد پسرش مهدی(ع) به سامرا رفت، معرفی می شود. وی نیز همانند برادرش حمدان، ظاهراً در نوشته های مربوط به سیره پیامبر(ص) تبحر داشت.
خصیبی در خانواده ای شیعی بزرگ شد که به امام معصوم(ع) نزدیک بود و لذا از همان سنین اولیه، در معرض تجربه های دینی قرار داشت. او در کتابش می گوید که در سال 273ق886/م (شاید در 13سالگی)، در مسجدی در غرب شهر مدینه به جماعت نماز خوانده، مسجدی که پیامبر(ص) و پسر عمویش علی(ع) در آن با هم نماز خوانده بودند.
خصیبی جهان معنوی فراخی داشت. آثار او نشان دهنده انسانی است با احاطه ای بسیار بر زبان عربی که علوم دینی (به ویژه قرآن، تفسیر و حدیث) را آموخته و شاعری است خوش ذوق که از اشعار دوره پیش از اسلام و دوره اسلامی، به یک اندازه مطلع است.
در حالی که هنوز جوان بود، با ملاقات با عبدالله جنّان، آموزش او چرخشی اساسی یافت. جنّان ملقب به «فارسی» و «زاهد» بود و نوشته هایش نشان دهنده تأثر از ادیان ایرانی است. بنابر نوشته های نصیری، جنّان اصولی را به خصیبی انتقال داد که در قرن سوم/ نهم از ابوشعیب محمد بن نصیر نمیری، که مدعی بود باب سرّ امام حسن عسکری(ع) است، دریافت کرده بود. جنان در سال 782ق900/م از دنیا رفت. تأثیر او بر خصیبی سرنوشت ساز بود. خصیبی تصمیم گرفت که از استادش پیروی کند با علم به این که این راه، راه اکثریت شیعه و از جمله خانواده خودش، نیست.