[ویکی فقه] خسروپاشا دَلی ( دیوانه )، بیگلربیگی و وزیر عثمانی در زمان سلطان سلیم اول بود.
او بوسنیایی تبار و دوشیرمه بود. خسروپاشا برادر لالامصطفی پاشا، از وزرای دوره سلیم دوم، بود. او که به دسته های سواره نظام دائمی وارد شده بود، گویا به علت ارتکاب جرمی از آن جا اخراج گردید و چندی همراه قره احمدپاشا، که بعدها صدراعظم شد، از طریق راهزنی از بازرگانان یهودی و مأموران خراج، حقوقی را که نمی توانست از دولت بگیرد، تأمین می کرد. سرانجام با پادرمیانی بعضی از وزرا بخشیده و وارد دربار شد.
← کار در دربار
(۱) شرف الدین بن شمس الدین بدلیسی، شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان، چاپ محمد عباسی، چاپ افست تهران ۱۳۴۳ش.(۲) ابراهیم پچوی، تاریخ پچوی، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳.(۳) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵/ ۱۸۹۰ـ۱۸۹۷، چاپ افست انگلستان ۱۹۷۱.(۴) محمدبن حسنجان سعدالدین افندی، تاج التواریخ، استانبول ۱۲۷۹ـ۱۲۸۰.(۵) صولاق زاده محمد همدمی، صولاق زاده تاریخی، استانبول ۱۲۹۷.(۶) عثمان زاده احمد تائف، حدیقة الوزرا، استانبول ۱۲۷۱، چاپ افست فرایبورک ۱۹۶۹.(۷) احمد فریدون بیگ پاشا، منشآت السلاطین، استانبول ۱۲۷۴ـ۱۲۷۵.(۸) نصوح مطراقچی، بیان منازل، ترجمه و تعلیق رحیم رئیس نیا، تهران ۱۳۷۹ش.(۹) احمدبن لطف اللّه منجم باشی، صحائف الاخبار، (ترجمه ترکی)، ج ۳، استانبول ۱۲۸۵.(۱۰) Ismail Hami Danismend, Izahli Osmanli tarihi kronolojisi, Istanbul ۱۹۷۱-۱۹۷۲.(۱۱) EI۲, sv "Khosrew Pasha, Divane or Deli" (by J-L Bacque - Grammont).(۱۲) Joseph von Hammer - Purgstall, Geschichte des osmanischen Reiches, Graz ۱۹۶۳.(۱۳) Nicolae Iorga, Osmanli Imparatorlugu tarihi, tr Nilufer Epceli, Istanbul ۲۰۰۵.(۱۴) Enver Ziya karal, Selim III'un hatt-i humayunlari, Ankara ۱۹۴۶.(۱۵) Nasuh Matrakci, Beyan-i menazil-i sefer - i'Irakeyn - i Sultan Suleyman han, ed and tr Huseyin G Yurdaydin, Ankara ۱۹۷۶.(۱۶) Meydan Larousse: buyuk lugat ve ansiklopedi, Istanbul: Meydan yayinevi, ۱۹۹۰-۱۹۹۱.(۱۷) Stanford J Shaw, History of Ottoman empire and modern Turkey, Cambridge ۲۰۰۲.(۱۸) TDVIA, sv "Husrev Pasa, Deli" (by Abdulkadir Ozcan).(۱۹) Ismail Hakki Uzuncarsíli, Osmanli tarihi, vol۲, Ankara ۱۹۹۸.
او بوسنیایی تبار و دوشیرمه بود. خسروپاشا برادر لالامصطفی پاشا، از وزرای دوره سلیم دوم، بود. او که به دسته های سواره نظام دائمی وارد شده بود، گویا به علت ارتکاب جرمی از آن جا اخراج گردید و چندی همراه قره احمدپاشا، که بعدها صدراعظم شد، از طریق راهزنی از بازرگانان یهودی و مأموران خراج، حقوقی را که نمی توانست از دولت بگیرد، تأمین می کرد. سرانجام با پادرمیانی بعضی از وزرا بخشیده و وارد دربار شد.
← کار در دربار
(۱) شرف الدین بن شمس الدین بدلیسی، شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان، چاپ محمد عباسی، چاپ افست تهران ۱۳۴۳ش.(۲) ابراهیم پچوی، تاریخ پچوی، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳.(۳) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵/ ۱۸۹۰ـ۱۸۹۷، چاپ افست انگلستان ۱۹۷۱.(۴) محمدبن حسنجان سعدالدین افندی، تاج التواریخ، استانبول ۱۲۷۹ـ۱۲۸۰.(۵) صولاق زاده محمد همدمی، صولاق زاده تاریخی، استانبول ۱۲۹۷.(۶) عثمان زاده احمد تائف، حدیقة الوزرا، استانبول ۱۲۷۱، چاپ افست فرایبورک ۱۹۶۹.(۷) احمد فریدون بیگ پاشا، منشآت السلاطین، استانبول ۱۲۷۴ـ۱۲۷۵.(۸) نصوح مطراقچی، بیان منازل، ترجمه و تعلیق رحیم رئیس نیا، تهران ۱۳۷۹ش.(۹) احمدبن لطف اللّه منجم باشی، صحائف الاخبار، (ترجمه ترکی)، ج ۳، استانبول ۱۲۸۵.(۱۰) Ismail Hami Danismend, Izahli Osmanli tarihi kronolojisi, Istanbul ۱۹۷۱-۱۹۷۲.(۱۱) EI۲, sv "Khosrew Pasha, Divane or Deli" (by J-L Bacque - Grammont).(۱۲) Joseph von Hammer - Purgstall, Geschichte des osmanischen Reiches, Graz ۱۹۶۳.(۱۳) Nicolae Iorga, Osmanli Imparatorlugu tarihi, tr Nilufer Epceli, Istanbul ۲۰۰۵.(۱۴) Enver Ziya karal, Selim III'un hatt-i humayunlari, Ankara ۱۹۴۶.(۱۵) Nasuh Matrakci, Beyan-i menazil-i sefer - i'Irakeyn - i Sultan Suleyman han, ed and tr Huseyin G Yurdaydin, Ankara ۱۹۷۶.(۱۶) Meydan Larousse: buyuk lugat ve ansiklopedi, Istanbul: Meydan yayinevi, ۱۹۹۰-۱۹۹۱.(۱۷) Stanford J Shaw, History of Ottoman empire and modern Turkey, Cambridge ۲۰۰۲.(۱۸) TDVIA, sv "Husrev Pasa, Deli" (by Abdulkadir Ozcan).(۱۹) Ismail Hakki Uzuncarsíli, Osmanli tarihi, vol۲, Ankara ۱۹۹۸.
wikifeqh: خسروپاشا_دلی