با دقت به این ادعا نگاه کنیم و قدم به قدم آن را بررسی کنیم. ادعا می گوید:
> �خزینه کلمه ای تورکی است که از قازان تورکی به معنی دیگ گرفته شده و بصورت خازان وارد عربی گشته و در باب فعیله بصورت خزینه و به معنی حوض داخل حمام درآمده است و از عربی به فارسی وارد شده است. �
... [مشاهده متن کامل]
ما می توانیم این را از سه منظر بررسی کنیم: ریشه شناسی عربی، فارسی و ترکی.
- - -
1️⃣ بررسی ریشه کلمه �خزینه� در منابع معتبر فارسی و عربی
لغت نامه دهخدا:
> �خزینه: حوض، محل جمع آوری آب در حمام یا سایر مکان ها؛ از عربی �خَزِینَه� به معنی مخزن، گنجینه، یا محلی که چیزی در آن ذخیره می شود. �
لسان العرب ( ابن منظور، لغت نامه عربی معتبر ) :
> خَزِینَه: 1. ذخیره گاه، 2. گنج، 3. هر چیزی که در آن چیزی ذخیره شود.
🔹 نتیجه: در عربی �خزینه� ریشه دارد و به معنی محل ذخیره یا مخزن است، نه به معنی �دیگ� یا �قازان�.
- - -
2️⃣ بررسی �قازان� در زبان ترکی
در ترکی عثمانی و ترکی معاصر:
Kazan = دیگ، ظرف بزرگ برای پخت و پز.
این واژه کاملاً مستقل است و هیچ سند تاریخی یا لغوی وجود ندارد که نشان دهد �خزینه� از �قازان� گرفته شده است.
🔹 نتیجه: هیچ منبع معتبر ترکی یا تاریخی، خزینه را مشتق از قازان نمی داند.
- - -
3️⃣ مسیر واژه از عربی به فارسی
واژه �خزینه� در فارسی کلاسیک و معاصر مستقیماً از عربی خَزِینَه وارد شده است.
این واژه در فارسی معنای �حوض� یا �مخزن� را داشته و با مفهوم دیگ ترکی هیچ ارتباط معنایی ندارد.
- - -
4️⃣ نکات نهایی
ادعای �خزینه از قازان تورکی به عربی و سپس فارسی وارد شده� فاقد هرگونه سند تاریخی یا لغوی است.
همه منابع معتبر عربی و فارسی، خزینه را از ریشه عربی �خزانه/خزینَه� می دانند.
این نوع جعلیات معمولاً از تمایل به ترکی زدایی یا همبستگی مصنوعی میان زبان ها ناشی می شود، اما با مستندات علمی قابل رد هستند.
- - -
✅ نتیجه قطعی:
�خزینه� واژه ای عربی است، به معنی مخزن، گنجینه یا حوض، و هیچ ربط مستقیمی به �قازان� ترکی ندارد.
- - -
خزینه کلمه ای تورکی است که از قازان تورکی به معنی دیگ گرفته شده که بصورت خازان وارد عربی گشته و در باب فعیله بصورت خزینه و به معنی حوض داخل حمام در امده است که با مفهوم دیگ می خواند و از عربی به فارسی وارد شده است
منبع. عکس فرهنگ ریشه واژگان فارسی دکتر علی نورایی
واژه ی ایستاد از ریشه واژه ی ایستادن فارسی هست.
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
سلیم
خزینه: جای اندوختن ممکن ست پول یا هر چیز با ارزشی باشد.
* حوض آبی که در گذشته ها در گرمابه های عمومی استفاده می شد که همان کار دوش را می کرد و از این جهت غیر بهداشتی بود.
خزینه همانجایی برای خزیدن بوده، ی جای پر از آب که می خزیدن توش ، براحتی می شد جایگزین استخر بشه
درود
سخن جناب باقری درست است و گسترده تر این که:
مغازه واژه ای ترکی است که ترکان از واژه
مگازن فرانسوی گرفته اند.
فرانسویان نیز مگازن را از مخزن تازی.
وانگه تازیان خود مخزن و خازن را از خزانه که همان خزینه است بیرون کشیده اند.
و خزینه گژدیسه واژه زیبای:
گزینه
است.
واژه های " خزینه ، خازن , مغازه " همان واژه ی " گنجینه " فارسی می باشند که پس از سیر در زبان های غیر ایرانی با تغییر لهجه و معنی دوباره به زبان فارسی بازگشته اند .
