خرم سلطان، ( زادهٔ ۱۵۰۴ – درگذشتهٔ ۱۵ آوریل ۱۵۵۸ ) ، همسر عقدی و خاصگی سلطان، سلیمان قانونی و مادر پسرش سلیم دوم بود. او از تأثیرگذارترین زنان تاریخ عثمانی، شخصیت برجسته و جنجالی در دوره ای معروف که به سلطنت زنان معروف شد.
... [مشاهده متن کامل]
خرم متولد روتنیا بود ( در آن زمان ناحیه شرقی پادشاهی لهستان ) ، در طی یورش برده توسط تاتارهای کریمه اسیر شد و سرانجام به استانبول، پایتخت عثمانی منتقل شد. وارد حرم امپراتوری شد و مورد علاقه سلطان سلیمان قرار گرفت، با شکستن سنت عثمانی، سلیمان با خرم ازدواج کرد و او را همسر قانونی خود کرد. خرم اولین زنی بود که عنوان خاصگی سلطان را دریافت کرد و پس از فوت والده حفضه سلطان مسؤل حرمسرا عثمانی شد. خرم تا آخر عمر در دربار سلطان ماند و شش فرزند با سلیمان داشت، از جمله سلطان آینده سلطان سلیم دوم. او همچنین مادربزرگ مراد سوم بود. چون او قبل از فرمانروایی پسرش سلیم دوم فوت کرد نتوانست به مقام والده سلطان برسد.
او به عنوان مشاور سلطان در مورد امور داخلی دولت عمل کرد، و همچنین در روابط خارجی و بین المللی با پادشاه سیگسموند دوم آگوستوس لهستان ( سلطنت: ۱۵۴۸–۱۵۷۲ ) مکاتبات داشت، همچنین حمایت از کارهای عمومی و خیریه ( که شامل مجتمع های خاصگی سلطان و حمام خرم سلطان ) بود و بذل و بخشش های بسیار به فقیران و نیازمندان و کارهای فعال عمومی مانند ساخت خانه ها و کاروانسراها در راه جاده ابریشم و ساخت بندرهای تجاری در سواحل عربستان در ( مکه و مدینه ) مشهور بود. وی در سال ۱۵۵۸ در استانبول درگذشت و در آرامگاهی در مجتمع مسجد سلیمانیه به خاک سپرده شد.
با استناد به برخی تاریخ نگاران خرم با عنوان الکساندرا رُزلانا لیسوفسکا یا آناستازیا لیسوفسکا متولد شده و نام مستعار وی در دوران کودکی ناستیا بوده است. در میان عثمانیان، او بیشتر با نام خاصگی خرم سلطان شناخته می شد. در زبان های اروپایی به نام روکسلِانا، روکسولانا، روکسلین، روزا، و رزیکا، در ترکی حورّم ( به ترکی استانبولی: Hürrem ) ، که از واژهٔ ایرانیِ «خرّم» گرفته شده و در عربی هم با نام کَریمَة شناخته می شد. روکسِلانا احتمالاً یک نام واقعی نیست بلکه نامی مستعار است که به اصالت روسینی وی اشاره دارد. روکسولانی یا روکسِلانی از اسامی روس تا سدهٔ پانزدهم میلادی و برگرفته از رکسلان های باستانی بودند؛ بنابراین نام مستعار وی از نظر ادبی به معنای شخص روتنیایی است.
... [مشاهده متن کامل]
خرم متولد روتنیا بود ( در آن زمان ناحیه شرقی پادشاهی لهستان ) ، در طی یورش برده توسط تاتارهای کریمه اسیر شد و سرانجام به استانبول، پایتخت عثمانی منتقل شد. وارد حرم امپراتوری شد و مورد علاقه سلطان سلیمان قرار گرفت، با شکستن سنت عثمانی، سلیمان با خرم ازدواج کرد و او را همسر قانونی خود کرد. خرم اولین زنی بود که عنوان خاصگی سلطان را دریافت کرد و پس از فوت والده حفضه سلطان مسؤل حرمسرا عثمانی شد. خرم تا آخر عمر در دربار سلطان ماند و شش فرزند با سلیمان داشت، از جمله سلطان آینده سلطان سلیم دوم. او همچنین مادربزرگ مراد سوم بود. چون او قبل از فرمانروایی پسرش سلیم دوم فوت کرد نتوانست به مقام والده سلطان برسد.
او به عنوان مشاور سلطان در مورد امور داخلی دولت عمل کرد، و همچنین در روابط خارجی و بین المللی با پادشاه سیگسموند دوم آگوستوس لهستان ( سلطنت: ۱۵۴۸–۱۵۷۲ ) مکاتبات داشت، همچنین حمایت از کارهای عمومی و خیریه ( که شامل مجتمع های خاصگی سلطان و حمام خرم سلطان ) بود و بذل و بخشش های بسیار به فقیران و نیازمندان و کارهای فعال عمومی مانند ساخت خانه ها و کاروانسراها در راه جاده ابریشم و ساخت بندرهای تجاری در سواحل عربستان در ( مکه و مدینه ) مشهور بود. وی در سال ۱۵۵۸ در استانبول درگذشت و در آرامگاهی در مجتمع مسجد سلیمانیه به خاک سپرده شد.
با استناد به برخی تاریخ نگاران خرم با عنوان الکساندرا رُزلانا لیسوفسکا یا آناستازیا لیسوفسکا متولد شده و نام مستعار وی در دوران کودکی ناستیا بوده است. در میان عثمانیان، او بیشتر با نام خاصگی خرم سلطان شناخته می شد. در زبان های اروپایی به نام روکسلِانا، روکسولانا، روکسلین، روزا، و رزیکا، در ترکی حورّم ( به ترکی استانبولی: Hürrem ) ، که از واژهٔ ایرانیِ «خرّم» گرفته شده و در عربی هم با نام کَریمَة شناخته می شد. روکسِلانا احتمالاً یک نام واقعی نیست بلکه نامی مستعار است که به اصالت روسینی وی اشاره دارد. روکسولانی یا روکسِلانی از اسامی روس تا سدهٔ پانزدهم میلادی و برگرفته از رکسلان های باستانی بودند؛ بنابراین نام مستعار وی از نظر ادبی به معنای شخص روتنیایی است.
