Panentheism ( "all in God", from the Greek πᾶν, p�n, 'all', ἐν, en, 'in' and Θεός, The�s, 'God' ) is the belief that the divine intersects every part of the universe and also extends beyond space and time. The term was coined by the German philosopher Karl Krause in 1828 to distinguish the ideas of Georg Wilhelm Friedrich Hegel ( 1770–1831 ) and Friedrich Wilhelm Joseph Schelling ( 1775–1854 ) about the relation of God and the universe from the supposed pantheism of Baruch Spinoza, after reviewing Hindu scriptures. Unlike pantheism, which holds that the divine and the universe are identical, panentheism maintains an ontological distinction between the divine and the non - divine and the significance of both.
... [مشاهده متن کامل]
یک باور فکری در مورد خداوند
خدافراگیردانی، پان انتئیسم ( به انگلیسی: Panentheism ) یا همه درخدایی، یک سیستم باورمند است با این مفهوم که خدا در تمام اجزای جهان، جریان و نفوذ دارد. در پان تئیسم ( همه خدایی ) ، اعتقاد بر این است که �خدا در همه چیز هست�، امّا پان انتئیسم بر این اصل که �همه چیز، خداست� استوار است. در منظر یک پان انتئیست، کائنات در نگاهی سطحی، خودِ خدا است، امّا در نگاهی عمیق تر، کائنات و خدا در مفهومِ هستی شناسانه، یکسان نیستند. در پان انتئیسم خدا لزوماً فقط به عنوان آفریدگار و پروردگار دیده نمی شود؛ بلکه نیروی جان بخش بی منتهایی است در پس کائنات. در برخی دیگر از متون مرتبط با پان انتئیسم، کائنات چیزی نیست، مگر بازنمونِ وجود خدا.
در بعضی از انواع پان انتئیسم، کیهان و گیتی در درون خداست و نیروی درون کائنات هم خودِ اوست. پان انتئیسم از ادّعای مبنی بر یکی بودن خدا و کائنات دفاع می کند و مدّعی است که در حقیقت خدا بسیار بزرگ تر است و کائنات بخشی از اوست. هندوئیسم باوری است بسیار شبیه به همه خداییِ پان تئیسم و پان انتئیسم.
در اسلام
صوفیان، مقدّسین ( اولیاءالله ) و بسیاری از متفکّران مسلمان و مخصوصاً ابن عربی، از کسانی هستند که عقایدشان تا حدّی نزدیک به پان تئیسم و پان انتئیسم است. این باور در قرون بعد، تحت عنوان روش وحدت وجود شکل پذیرفت و بالید. متفکّران و فلاسفهٔ شیعیان دوازده امامی نیز گرایش بسیاری به پان انتئیسم و وحدت وجود دارند و اشخاصی نظیر سید حیدر آملی و ملاصدرا که هر دو تحت نفوذ و مجذوب ابن عربی هستند، نمونه های بارز این تفکّر در نزد باورمندان شیعهٔ دوازده امامی هستند