خانکشی

خان کشی ( به انگلیسی: Broaching ) نوعی عملیات براده برداری تولیدی است که برای ایجاد سطوح تخت، شیارها، هزارخاری، دندانه های چرخ دنده های داخلی و سوراخ با اشکال دایره ای، مربعی یا هر شکل نامتعارفی می باشد. در روش متداول خان کشی، از ابزارهایی به نام تیغه ها یا سوزن های خان کشی که دارای دندانه های برنده متوالی و با اندازه های در حال افزایشند، استفاده می شوند و ابزار تراش اجباراً از یک مسیر مستقیم به کمک دستگاه خان کشی گذشته و با تنها یک بار عبور ابزار، شکل نهایی ایجاد می شود به طوری که تا عمق ۳۸ میلی متر در یک پاس براده برداری ممکن است صورت گیرد. [ ۱]
در روش دیگر موسوم به خان کشی دورانی ( rotary broaching ) که تا حدی از روش قبلی متفاوت است؛ ابزار خان کشی می چرخد و به قطعه کار فشار داده می شود و شکل نهایی در یک پاس به وجود می آید. در این روش دستگاه فرز یا دستگاه تراش مورد استفاده قرار می گیرد و نیازی به دستگاه خان کشی نیست.
برخی از ابزارها در انتهای خود دارای مرحله صیقل کاری نیز هستند که نیاز به انجام عملیات اضافه را از بین می برد. دقت ابعادی ( تلورانس ) در این روش به طور معمول ۰/۰۲± میلی متر و صافی سطح قطعه نیز می تواند بیش از ۶۰RMS باشد. [ ۲]
محدودیت کمی در جنس قطعه برای خان کشی وجود دارد. تقریباً اکثر آلیاژهای فلزی و برخی مواد غیر فلزی مانند چوب، کامپوزیت و گرافیت را می توان به این روش شکل داد. هر چه قابلیت ماشین کاری ماده بالاتر باشد، خان کشی آن نیز راحت تر است. خان کشی قطعات فولادی با سختی کمتر از ۳۵ راکول موجب کند شدن سریع ابزار می شود. [ ۳]
با توجه به این که شکل ابزار شکل نهایی قطعه را تعیین می کند؛ ابزارهای خان کشی عموماً برای ایجاد اشکال استاندارد مانند هزارخاری، جاخار و سوراخ های دایره ای مورد استفاده قرار می گیرند و استفاده از این روش برای ایجاد اشکال دیگر و ساخت ابزار اختصاصی می تواند تا ۱۵ الی ۳۰ هزار دلار هزینه دربرداشته باشد. [ ۲] استفاده از خان کشی بیشتر در تولید انبوه متداول است و با وجود خنک کاری و روان کاری برای افزایش عمر ابزار، هزینه نگه داری بسیار کم بوده در نتیجه، هزینه عملیات به ازا هر قطعه بسیار کم می باشد. هزینه کم در کنار سرعت، دقت ابعادی و صافی سطح بالا، باعث برتری این روش نسبت به سایر روش های براده برداری مانند فرزکاری است.