خانق النمر. [ ن ِ قُن ْ ن َ م ِ ] ( ع اِ مرکب ) نوعی گیاه سمی است. در اختیارات بدیعی آمده : خانق النمر را قاتل النمر گویند که مخصوص است به پلنگ که آن را زودتر میکشد و آن نوعی از مازریون است. بتحقیق ، اگر چه بعضی گویند اسقیل است و بعضی گویند خربق سیاه است و این هر دو قول خلاف است و آن را «قونیطن » خوانند و طبیعت آن گرم و خشک است در چهارم. حکیم مؤمن آورد: خانق النمر گویند مازریون سیاه است و بعضی را اعتقاد آنکه اسقیل است و امین الدوله گل سیر صحرائی دانسته و مؤلف مالایسع و صاحب تذکره گوید: آن گیاهی است غیر مازریون برگش شبیه به برگ قثا و از آن کوچکتر و باخشونت و از سه عدد تا چهار عدد زیاده نمیشود و ساقش بقدر شبری و بیخش بدم عقرب و لامع مثل شیشه ، در چهارم سرد و خشک و از سموم قتاله و تأثیر او در سباع اسرع و مقارنت او کشنده عقرب و در اطلیه رادع اورام حارّه و مسکن درد چشم و مسقط دانه بواسیر و نیم درهم او کشنده است بسدر و خناق ، و تریاق او، کمافیطوس با شراب و صعتر و ادویه حارّه است. دمشقی گوید: آن نباتی است که بعضی از حیوانات چون خوک و سگ و گرگ و پلنگ بکشد چون بخورند. ابن مندوبه گوید: پلنگ را بی توقف هلاک کندو منبت او زمین هرقله است از بلاد روم و طعم او تلخ و بوی در غایت کراهیت بود. پس گوید: اقونیطون دو نوع است یکی آن است که او را خانق النمر گویند از جمله ادویه قتاله است و نوع دیگر خانق الذئب گویند و آن کشنده گرگ بود و اطیوش گوید: خانق النمر نباتی است که بعضی حیوانات چون سگ و موش را بکشد. او گوید: گرم است در اول بواسیر را دفع کند و حیوانات را بدان سبب بکشد که منفذ نفس ایشان بسته شود. قتنال. اقونیطن.
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱- گیاهی است پایا از تیره مرکبان و از دسته آفتابی ها که دارای ساقه زیرزمینی غده یی میباشد . برگهایش متناوب و گلهایش زرد رنگند . این گیاه را در طب قدیم جهت معالجه صرع بکار میبردند درونج درونک درونه . ۲- یکی از گونه های تاج الملوک است . نوعی گیاه سمی است .
