خاندان کلانتری از خاندان های مهم در دوره قاجار در کشور بودند. خانواده کلانتر پشت در پشت کدخدای مناطقی در ایران بودند و از اعیان و ملاکان ایران به شمار می رفتند. به سبب ازدواج دختر میرزا صادق کلانتر با عباس میرزا این خانواده با فامیل فرمانفرمائیان نیز نسبت خویشاندی داشتند. حکومت قاجار به دلیل اعتمادی که به خاندان کلانتری داشت به بسیاری از آنان مقام و منصب در کشور داد، در دوره پهلوی و پس از اجباری شدن داشتن نام خانوادگی، نوادگان خاندان کلانتر، نام های خانوادگی «کلانتری» و «امیرکبیریان» را انتخاب کردند.
... [مشاهده متن کامل]
جد اعلای خانواده کلانتر، حاجی نجف صوفی از معاصران شاه سلیمان صفوی بوده است. پسر او حاجی آقابابا و پسر حاجی آقابابا، حاجی محمدصادق نام داشت. این خاندان از دیرزمان عارف و صوفی مسلک بودند و در بیرون از قلعه ی تبریز در کوی باغمیشه که از نواحی سرسبز بیشه زار سمت شرقی شهر بود، زندگی می کردند و در آنجا خانه های مفصل و باغ های بزرگ ساخته بودند.
حاجی محمدصادق پسر حاجی آقابابا که همچون پدر خود از بزرگان تبریز شمرده می شد و پس از پدر کدخدای باغمیشه شد، مردی توانگر و مورد احترام اهالی شهر بود. هرگاه فتحعلی شاه به تبریز می آمد، رسم بر این بود که منجمان «ساعت سعد» ورود شاه را به شهر تعیین کنند و شاه تا رسیدن آن زمان، بیرون شهر در خانه ی حاجی صادق مهمان می شد. حاجی صادق در اواخر عمر از دارایی ها و املاک خود دست کشید و در کربلا معتکف شد و در همانجا درگذشت.
از او پنج فرزند، سه پسر و دو دختر باقی ماند، پسرانش محمدحسن خان یوزباشی، حاجی محمدخان سرکشیکی چی باشی و علیقلی خان کلانتر بودند. یکی از دخترانش به نام «عزت نساء خانم» با عباس میرزا ولیعهد ازدواج کرد و دختر دیگرش به ازدواج میرزا حسن خان مستوفی الممالک درآمد.
محمدحسن خان در جنگ های ایران و روسیه شرکت کرده بود و به سبب فداکاری های خود از عباس میرزا لقب «خان» گرفت. او علاوه بر جنگاوری، در ادبیات و شعر نیز تبحر داشت و با تخلص «سرهنگ» شعر می سرود. رضاقلی خان هدایت از او در کتاب مجمع الفصحاء نام برده است و شماری از اشعارش را نقل کرده است.
حاجی محمدخان نیز در جنگ های ایران و روسیه شرکت داشت و مورد توجه عباس میرزا قرار گرفت و لقب «خان» دریافت کرد. پس از مدتی به ریاست قراولان عباس میرزا رسید و به «کشیک چی باشی» ملقب شد. در زمان ولیعهدی محمدشاه، او را در سفر خراسان همراهی کرد و در جنگ هرات که در دوران سلطنت محمدشاه اتفاق افتاد، شرکت جست. او علاوه بر اینکه منصب سرهنگی داشت، در جمادی الثانی ۱۲۶۴ قمری از سوی ولیعهد ناصرالدین میرزا به شغل «وکالت وظایف و مستمریات آذربایجان» منصوب شد. در متن این فرمان از فداکاری های حاجی محمدخان در دوران ولیعهدی عباس میرزا، چنین سخن رفته است:«حاجی محمدخان باغمیشه ای که از اعیان نجبای دارالسلطنه تبریز است و خود نیز در مراسم خدمت از قدیمی چاکران این دولت قوی شوکت می باشد، در رکاب غفران مآب نایب السلطنه مرحوم . . . به صداقت و درستی خدمت کرده و در سفر همدان از مال و عیال خود گذشته و با عیال نایب السلطنه مرحوم مهاجرت کرده. » عبدالعلی خان ادیب الملک در سفرنامه به آذربایجان ( ۱۲۷۳ قمری ) از وضع زندگی پسران حاجی محمدخان و باغ ها و عمارت هایی که به دستور آن ها ساخته شده بود، به تفصیل سخن گفته است.
... [مشاهده متن کامل]
جد اعلای خانواده کلانتر، حاجی نجف صوفی از معاصران شاه سلیمان صفوی بوده است. پسر او حاجی آقابابا و پسر حاجی آقابابا، حاجی محمدصادق نام داشت. این خاندان از دیرزمان عارف و صوفی مسلک بودند و در بیرون از قلعه ی تبریز در کوی باغمیشه که از نواحی سرسبز بیشه زار سمت شرقی شهر بود، زندگی می کردند و در آنجا خانه های مفصل و باغ های بزرگ ساخته بودند.
حاجی محمدصادق پسر حاجی آقابابا که همچون پدر خود از بزرگان تبریز شمرده می شد و پس از پدر کدخدای باغمیشه شد، مردی توانگر و مورد احترام اهالی شهر بود. هرگاه فتحعلی شاه به تبریز می آمد، رسم بر این بود که منجمان «ساعت سعد» ورود شاه را به شهر تعیین کنند و شاه تا رسیدن آن زمان، بیرون شهر در خانه ی حاجی صادق مهمان می شد. حاجی صادق در اواخر عمر از دارایی ها و املاک خود دست کشید و در کربلا معتکف شد و در همانجا درگذشت.
از او پنج فرزند، سه پسر و دو دختر باقی ماند، پسرانش محمدحسن خان یوزباشی، حاجی محمدخان سرکشیکی چی باشی و علیقلی خان کلانتر بودند. یکی از دخترانش به نام «عزت نساء خانم» با عباس میرزا ولیعهد ازدواج کرد و دختر دیگرش به ازدواج میرزا حسن خان مستوفی الممالک درآمد.
محمدحسن خان در جنگ های ایران و روسیه شرکت کرده بود و به سبب فداکاری های خود از عباس میرزا لقب «خان» گرفت. او علاوه بر جنگاوری، در ادبیات و شعر نیز تبحر داشت و با تخلص «سرهنگ» شعر می سرود. رضاقلی خان هدایت از او در کتاب مجمع الفصحاء نام برده است و شماری از اشعارش را نقل کرده است.
حاجی محمدخان نیز در جنگ های ایران و روسیه شرکت داشت و مورد توجه عباس میرزا قرار گرفت و لقب «خان» دریافت کرد. پس از مدتی به ریاست قراولان عباس میرزا رسید و به «کشیک چی باشی» ملقب شد. در زمان ولیعهدی محمدشاه، او را در سفر خراسان همراهی کرد و در جنگ هرات که در دوران سلطنت محمدشاه اتفاق افتاد، شرکت جست. او علاوه بر اینکه منصب سرهنگی داشت، در جمادی الثانی ۱۲۶۴ قمری از سوی ولیعهد ناصرالدین میرزا به شغل «وکالت وظایف و مستمریات آذربایجان» منصوب شد. در متن این فرمان از فداکاری های حاجی محمدخان در دوران ولیعهدی عباس میرزا، چنین سخن رفته است:«حاجی محمدخان باغمیشه ای که از اعیان نجبای دارالسلطنه تبریز است و خود نیز در مراسم خدمت از قدیمی چاکران این دولت قوی شوکت می باشد، در رکاب غفران مآب نایب السلطنه مرحوم . . . به صداقت و درستی خدمت کرده و در سفر همدان از مال و عیال خود گذشته و با عیال نایب السلطنه مرحوم مهاجرت کرده. » عبدالعلی خان ادیب الملک در سفرنامه به آذربایجان ( ۱۲۷۳ قمری ) از وضع زندگی پسران حاجی محمدخان و باغ ها و عمارت هایی که به دستور آن ها ساخته شده بود، به تفصیل سخن گفته است.
