خاندان ابتهاج

[ویکی فقه] یکی از خاندان های مشهور و تاثیر گذار در تاریخ ایران، خاندان ابتهاج بوده اند، برخی افراد مشهور خاندان مذکور عبارتند از: آقاخان ابتهاج، غلامحسین ابتهاج، ابوالحسن ابتهاج، احمدعلی ابتهاج.
برادران ابتهاج، "ابوالحسن"، "غلامحسین"، "احمدعلی" نقش مهمی در کارهای بانکی و سازمان برنامه و اداره امور شهرداری و تاسیس کارخانه ی سیمان و امور ساختمانی داشته و هر یک کار مهمی انجام می داده اند. "ابوالحسن ابتهاج" در مقام ریاست بانک ملی و سازمان برنامه و سفارت ایران در پاریس، "غلامحسین" منشی نخست وزیر، کارمند وزارت خارجه و وزارت کشور متصدی شهرداری گیلان و نماینده مجلس و "احمدعلی ابتهاج" سلطان سیمان ایران فعالیت های زیادی داشتند. آن ها از مادری به نام "فاطمه" اهل رشت و پدری به نام "ابراهیم" معروف به "ابتهاج المک" زاده شدند. ابراهیم فزرندان خود، "ابوالحسن" و "غلامحسین" را برای ادامه تحصیل به پاریس و سپس به کالج پروتستان سوریه در بیروت می فرستد. به گفته "ابوالحسن ابتهاج"، پدر به دست یکی از جنگلی ها به اسم "آقامیر" کشته می شود. "مرسلوند" در مورد سرانجام ابراهیم ابتهاج المک می گوید: «خاندان ابتهاج به بهایی گری مشهور بودند به طوری که ابراهیم در سال۱۲۹۷ش به این علت که جملاتی موهن در مورد ظهور امام دوازدهم شیعیان به کاربرده توسط یک مسلمان متعصب به نام "سید پله آقا" در قریه "دگور" با داس به قتل می رسد.»
آقاخان ابتهاج
"آقاخان" فرزند ارشد "ابراهیم ابتهاج الملک" در سال ۱۲۴۷ش در گیلان زاده شد. خدمات دولتی را از وزارت مالیه آغاز کرد. در وزارت مالیه به سرعت ترقی کرد. در اندک مدتی در ردیف مدیران سرشناس این وزارتخانه قرار می گیرد. آقاخان ابتهاج مدتی نیز رییس آبیاری گیلان بوده و سپس به ریاست بیمارستان "پورسینا" منصوب می شود. سرانجام در سال ۱۳۲۲ش در سن ۵۸ سالگی وفات یافت.
غلامحسین ابتهاج
"غلامحسین" پسر دوم ابراهیم ابتهاج الملک در سال ۱۲۷۷ش زاده شد. وی تحصیلات خود را در رشت آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل رهسپار بیروت و فرانسه می شود. پس از بازگشت به ایران، مدتی مانند پدرش در خدمت گمرکات بود و از سال ۱۲۹۷ش به عنوان مترجم در پادگان انگلیس در گیلان به کار می پردازد. در جنبش گیلان به رهبری "میزرا کوچک خان جنگلی"، ابتهاج علیه هموطنان خود و به نفع نیروهای انگلیسی به جاسوسی می پردازد. در جمادی الثانی ۱۳۳۶ قمری هنگامی که "کاپیتان نودل" عضو انتلیجنت سرویس انگلیس با دستیاری "میجر آکشوت" رییس بانک شاهنشاهی رشت و "ماک لارن" کنسول انگلیس در گیلان متهم به توطئه و سوقصد به جان میرزاکوچک خان جنگلی شده بودند و پس از دستگیری توسط جنگلی ها در محلی موسوم به "فتربند" زندانی بودند، توسط غلامحسین ابتهاج که مترجم و جاسوس افسران انگلیسی بود، موفق به فرار شدند. یک بار نیز قوای انگلیس با همدستی او عمارت مسکونی سران جنگل را زیر آتش بمب و مسلسل گرفتند. ابتهاج توسط جنگلی ها دستگیر شده و مردم خشمگین نیز در انتظار محاکمه سریع او بودند؛ اما با مخالفت "احسان الله خان" و "رضا افشار" رییس مالیه گیلان با مجازات وی مخالفت شد و او را رها کردند. "غلامحسین ابتهاج" در تهران ابتدا منشی نخست وزیر در سال های ۱۲۹۹-۱۳۰۰ش و پس از آن منشی استانداری گیلان و سپس در سال ۱۳۰۱ به وزارت فواید عامه منتقل شد. در سال ۱۳۰۷ به سبب سوء رفتار در این پست برکنار شد. وی در سال ۱۳۱۰ به استخدام وزارت خارجه در می آید و در سال ۱۳۱۰ش با سمت دبیر اول سفارت ایران در لندن راهی انگلیس می شود. وی در سال ۱۳۱۱ با همین سمت به قاهره می رود و با دخالت و راهنمایی شرکت انگلیسی "ادسی" در رابطه با امتیازنامه این شرکت با دولت ایران و تخلف این شرکت مدتی از کار معلق می شود. "ابتهاج" در سال ۱۳۱۳ش به وزارت کشور منتقل می شود، سپس مدیر اداره سیاحان و هم چنین رییس کلوپ جهانگردی ایران می شود. وی در سال ۱۳۱۵ برای تنظیم امور جهانگردی سازمان "این توریست" به مسکوسفر می کند. مشاغل دیگر "ابتهاج" ریاست امور شهر و معاونت شهرداری بود و در همین شغل است که پرونده اختلاس از اموال که "محمودی" بازپرس دیوان کیفر برای او تشکیل می دهد، به جریان می افتد و او دچار دردسر می شود. این پرونده حاکی از چهل میلیون ریال اختلاس از اموال دولتی است که از پرونده معاملات قیر، تصرف غیرقانونی اموال شهرداری و اراضی بلوار شهر کرج و معامله اراضی مهمانخانه شهرداری برای ابتهاج حاصل شده است. غلامحسین ابتهاج در دوره نخست وزیری "رزم آرا" جز کارمندان بند "ب" قرار می گیرد و از مشاغل دولتی کنار گذاشته می شود. وی در دوره های ۱۶ و ۱۹ مجلس نیز به نمایندگی از "بندرگز" انتخاب می شود. وی سرانجام در مرداد ۱۳۴۴ش در سن ۶۶ سالگی وفات یافت.
ابوالحسن ابتهاج
...