خان نشین نیشابور یا امیرنشین قره بیات یک سرزمین نیمه خودمختار تحت حکومت طایفه بیات در خراسان از سال ۱۷۴۷ تا ۱۸۰۰ بود. مرکز این امارت شهر نیشابور بود.
طایفه قره بیات به طور سنتی در اطراف شهر نیشابور سکونت داشتند و تا زمان قاجاری ها حاکمان منطقه بودند. در پی لشکرکشی شاه اسماعیل یکم به خراسان در سال ۱۵۱۰ میلادی، سران قبایل تسلیم او شدند. محمد خدابنده به دلیل مقاومت این طایفه در برابر تهاجمات عبدالله خان دوم، خان بخارا ، این قبیله را از مالیات معاف کرده بود. در زمان شاه عباس بزرگ، امیر ایل ( محمد سلطان بیات ) به فرمانداری اسفراین، نیشابور و سبزوار منصوب شد. امیر قره بیات در جریان قدرت گیری هوتکی ها، به ملک محمود سیستانی در جنگ خراسان تسلیم شد اما بعداً علیه او قیام کرد و اعدام شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۷۴۷ میلادی، خان نشین نیشابور پس از فروپاشی دولت افشاری با حمایت ۱۰۰۰ خانوار بیات توسط احمدخان بیات تأسیس شد. در اول اکتبر ۱۷۴۸ میلادی، بیات ها از جمله سران قبایلی بودند که شاهرخ شاه را به ریاست خراسان منصوب کردند و ابراهیم میرزا افشار را اخراج کردند. هنگامی که شاهرخ شاه در ۱۴ ژانویه ۱۷۵۰ توسط میر سید محمد خلع شد، احمدخان به فرماندهی سواره نظام قبیله ترکمن منصوب شد. مدتی بعد احمدخان توسط عباس قلی خان که کنترل امیرنشین را به دست آورد به قتل رسید. هنگامی که شاهرخ شاه مجدداً در ۲۰ مارس به قدرت رسید، اتحاد خراسان بدلیل قبیله گرایی متلاشی شد و رهبران قبایل مختلف بر سر کنترل خراسان درگیر شدند.
احمدشاه درانی از این خلاء قدرت برای فتح مجدد هرات و محاصره مشهد در ژوئیه ۱۷۵۰ استفاده کرد. احمد شاه سرانجام در ۱۰ نوامبر از محاصره مشهد دست کشید و به محاصره نیشاپور رفت. با این حال، نیروهای افغان متحمل تلفات سنگین شدند ( بسیاری از نیروهای افغان تا حد مرگ یخ زدند ) و در زمستان ۱۷۵۱ مجبور به عقب نشینی شدند. بعد از این اتفاق، رهبران قبایل به جنگ با یکدیگر بازگشتند.
میرعلم خان خزیمه بر همه جناح های دیگر از جمله کردهای خبوشان و جلایر کلات نادری پیروز شد و در سال ۱۷۵۴، عباس قلی خان از تسلیم نیشابور سرباز زد و میرعلم خان خزیمه نیشاپور را محاصره کرد . اما احمدشاه درانی بار دیگر به خراسان حمله کرد و میرعلم خان را در جام شکست داد و تون را در ژوئن ۱۷۵۴ تصرف کرد ( مقاله دایره المعارف ایرانیکا در مورد افشاریان اشاره می کند که در بهار ۱۷۵۴ نیشاپور به طور ناموفق توسط افغان ها محاصره شد، اما این موضوع توسط منابع دیگر تأیید نشده است ) . در ۲۳ جولای مشهد توسط افغانها محاصره شد و مردم سبزوار طی این محاصره ۵ ماهه میرعلم خان را به افغانها تحویل دادند و افغانها نیز او را اعدام کردند. در اول یا دوم دسامبر شهر به دست افغانها افتاد و در تابستان ۱۷۵۵ احمدشاه درانی بسمت نیشاپور حرکت کرد.
طایفه قره بیات به طور سنتی در اطراف شهر نیشابور سکونت داشتند و تا زمان قاجاری ها حاکمان منطقه بودند. در پی لشکرکشی شاه اسماعیل یکم به خراسان در سال ۱۵۱۰ میلادی، سران قبایل تسلیم او شدند. محمد خدابنده به دلیل مقاومت این طایفه در برابر تهاجمات عبدالله خان دوم، خان بخارا ، این قبیله را از مالیات معاف کرده بود. در زمان شاه عباس بزرگ، امیر ایل ( محمد سلطان بیات ) به فرمانداری اسفراین، نیشابور و سبزوار منصوب شد. امیر قره بیات در جریان قدرت گیری هوتکی ها، به ملک محمود سیستانی در جنگ خراسان تسلیم شد اما بعداً علیه او قیام کرد و اعدام شد.
... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۷۴۷ میلادی، خان نشین نیشابور پس از فروپاشی دولت افشاری با حمایت ۱۰۰۰ خانوار بیات توسط احمدخان بیات تأسیس شد. در اول اکتبر ۱۷۴۸ میلادی، بیات ها از جمله سران قبایلی بودند که شاهرخ شاه را به ریاست خراسان منصوب کردند و ابراهیم میرزا افشار را اخراج کردند. هنگامی که شاهرخ شاه در ۱۴ ژانویه ۱۷۵۰ توسط میر سید محمد خلع شد، احمدخان به فرماندهی سواره نظام قبیله ترکمن منصوب شد. مدتی بعد احمدخان توسط عباس قلی خان که کنترل امیرنشین را به دست آورد به قتل رسید. هنگامی که شاهرخ شاه مجدداً در ۲۰ مارس به قدرت رسید، اتحاد خراسان بدلیل قبیله گرایی متلاشی شد و رهبران قبایل مختلف بر سر کنترل خراسان درگیر شدند.
احمدشاه درانی از این خلاء قدرت برای فتح مجدد هرات و محاصره مشهد در ژوئیه ۱۷۵۰ استفاده کرد. احمد شاه سرانجام در ۱۰ نوامبر از محاصره مشهد دست کشید و به محاصره نیشاپور رفت. با این حال، نیروهای افغان متحمل تلفات سنگین شدند ( بسیاری از نیروهای افغان تا حد مرگ یخ زدند ) و در زمستان ۱۷۵۱ مجبور به عقب نشینی شدند. بعد از این اتفاق، رهبران قبایل به جنگ با یکدیگر بازگشتند.
میرعلم خان خزیمه بر همه جناح های دیگر از جمله کردهای خبوشان و جلایر کلات نادری پیروز شد و در سال ۱۷۵۴، عباس قلی خان از تسلیم نیشابور سرباز زد و میرعلم خان خزیمه نیشاپور را محاصره کرد . اما احمدشاه درانی بار دیگر به خراسان حمله کرد و میرعلم خان را در جام شکست داد و تون را در ژوئن ۱۷۵۴ تصرف کرد ( مقاله دایره المعارف ایرانیکا در مورد افشاریان اشاره می کند که در بهار ۱۷۵۴ نیشاپور به طور ناموفق توسط افغان ها محاصره شد، اما این موضوع توسط منابع دیگر تأیید نشده است ) . در ۲۳ جولای مشهد توسط افغانها محاصره شد و مردم سبزوار طی این محاصره ۵ ماهه میرعلم خان را به افغانها تحویل دادند و افغانها نیز او را اعدام کردند. در اول یا دوم دسامبر شهر به دست افغانها افتاد و در تابستان ۱۷۵۵ احمدشاه درانی بسمت نیشاپور حرکت کرد.
