خاران

خاران شهری است در ایالت بلوچستان پاکستان است. این شهر مرکز شهرستان خاران است. جمعیت این شهر در سال ۱۹۹۸ برابر با ۲۶٫۰۵۷ نفر بود.
یکی از بزرگترین مراکز تولید نیروی خورشیدی آسیا در شهر خاران بلوچستان قرار دارد. [ ۱]
راه نوشکی به خاران ۹۰ مایل طول دارد و پس از عبور از منطقه خاران در محل بی سیمه به جاده کویته - پنجگور می پیوندد. کوه سیاهان، منطقه را از خاران را از منطقه مکران جدا می کند و بلندی آن ۱۷۶ مایل است. [ ۲]
مردم خاران از گروه نوشیروانی ها هستند که از خراسان ایران به این مکان کوچیده اند. [ ۳] آن ها خود را بلوچ اصیل می نامند[ ۳] و نواب زاده به شمار می آورند. [ ۴]
آرامگاه های این منطقه نیز به سبک معماری آرامگاه های ایرانی ساخته می شود و بندهایی که در منطقه خاران برای ذخیره آب ساخته می شود «گبربند» نام دارد و ساخت و روش آن به زرتشتیان نسبت داده می شود. [ ۳]
در «خاران» و «لسبیله» یک سردار؛ حاکم بلامنازع منطقه و در برخی از مناطق مانند «مری» و «بگتی»؛ نظام سرداری و خانی با سلسله مراتب ویژه حاکم است. در برخی مناطق مانند مناطق پشتونشین و مکران، قبیله و در برخی نقاط مانند «مری»، «بگتی»، «مینگل» و «بزنجو»، سران قبایل اهمیت بسیار دارند. [ ۲]
در مناطق شرقی بلوچستان پاکستان تسلط و نفوذ نظام قبیله ای کم رنگ و ضعیف و در شمال شرق و مرکز بلوچستان این نظام از قدرت و نفوذ فراوان برخوردار است. [ ۲]
در ۳۰ ژوئن ۱۹۴۷، تجزیه هند به دو قسمت اعلام شد و خان کلات انتظار داشت که بر مبنای قرارداد ۱۹۴۶م از بلوچستان اسم برده شود که برده نشد. نواب های خاران و لسبیله بدون اجازه خان کلات، الحاق خویش را به پاکستان اعلام نمودند. [ ۵]
نواب خاران و نواب مکران از سال ۱۳۲۶ خورشیدی با کنسولگری ایران در کویته رفت وآمد داشته اند. [ ۶] . . . گروهی از نوشیروانی های خاران در منطقه جاسک و بیابان ساکن هستند و میرهای بیابان و جاسک از نوشیروانی های خاران هستند که با تیره ای از ناروئیان بشاگرد در هم آمیختند، هم اکنون زعامت این قوم در منطقه جاسک، بر عهده میر عظیم نوشیروانی فرزند میرزا برکت نوشیروانی است