محتال . [ م ُ ] ( ع ص ) حیله گر. ( مهذب الاسماء ) ( دهار ) . حیله گر و فریبنده و مکار. ( ناظم الاطباء ) . حیله کننده . مکرو حیله کننده . ( آنندراج ) . حیله ور. گربز :
ای گمشده و خیره و سرگشته کسائی
... [مشاهده متن کامل]
گواژه زده بر تو امل ریمن و محتال .
کسائی .
چون کلاژه همه دزدند و رباینده چو خاد
شوم چون بوم بدآغال وچو دمنه محتال .
معروفی .
به زلف تنگ ببندد برآهوی تنگی
به دیده دیده بدزدد ز جادوی محتال .
منجیک .
بدان منگر که سر هالم به کار خویش محتالم
شبی تاری به دشت اندر ابی صلاب و فرکالم .
طیان .
بس ای ملک که از این شاعری و شعر مرا
فلک فریب بخوانند و جادوی محتال .
غضایری .
ز نیکویی که به چشم من آمدی همه وقت
شکنج و کوژی در زلف و جعد آن محتال .
فرخی .
در جنگ ز چنگ تو بحیله نبردجان
گرگی که بداند حیل روبه محتال .
فرخی .
اما علی تکین گربز و محتال است . ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 343 ) . اسکندر مردی بود محتال و گربز. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 90 ) .
حیلت و مکر است فقه و علم او و سوی او
نیست دانا هر که او محتال یا مکار نیست .
ناصرخسرو.
شمع خرد گیر چو دیدی که شد
خانه ٔ این جادوی محتال تار.
ناصرخسرو.
حیلت نه ز دین است اگر بر ره دینی
حیلت مسگال ایچ و حذر دار ز محتال .
ناصرخسرو.
بسا حیلت که بر محتال وبال گردد. ( کلیله و دمنه ) .
این طبیبان غلطبین همه محتالانند
همه را نسخه بدرید و به سر باز دهید.
خاقانی .
تا شیر مرغزاری نصرت کمین گشاد
چاره ز دست روبه محتال درگذشت .
خاقانی .
مردمان این شهر بغایت گربز و محتال و زراق و مغتال اند. ( سندبادنامه ص 303 ) .
برکشیدش بود گر به نیم من
پس بگفتش مرد کای محتال فن .
مولوی .
چون شیفتگان بی سر و پای
بگریزم از این جهان محتال .
عطار.
|| چاره گر. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . || در اصطلاح حقوقی ، طلبکار. ( قانون مدنی ماده ٔ 724 ) .
ای گمشده و خیره و سرگشته کسائی
... [مشاهده متن کامل]
گواژه زده بر تو امل ریمن و محتال .
کسائی .
چون کلاژه همه دزدند و رباینده چو خاد
شوم چون بوم بدآغال وچو دمنه محتال .
معروفی .
به زلف تنگ ببندد برآهوی تنگی
به دیده دیده بدزدد ز جادوی محتال .
منجیک .
بدان منگر که سر هالم به کار خویش محتالم
شبی تاری به دشت اندر ابی صلاب و فرکالم .
طیان .
بس ای ملک که از این شاعری و شعر مرا
فلک فریب بخوانند و جادوی محتال .
غضایری .
ز نیکویی که به چشم من آمدی همه وقت
شکنج و کوژی در زلف و جعد آن محتال .
فرخی .
در جنگ ز چنگ تو بحیله نبردجان
گرگی که بداند حیل روبه محتال .
فرخی .
اما علی تکین گربز و محتال است . ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 343 ) . اسکندر مردی بود محتال و گربز. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 90 ) .
حیلت و مکر است فقه و علم او و سوی او
نیست دانا هر که او محتال یا مکار نیست .
ناصرخسرو.
شمع خرد گیر چو دیدی که شد
خانه ٔ این جادوی محتال تار.
ناصرخسرو.
حیلت نه ز دین است اگر بر ره دینی
حیلت مسگال ایچ و حذر دار ز محتال .
ناصرخسرو.
بسا حیلت که بر محتال وبال گردد. ( کلیله و دمنه ) .
این طبیبان غلطبین همه محتالانند
همه را نسخه بدرید و به سر باز دهید.
خاقانی .
تا شیر مرغزاری نصرت کمین گشاد
چاره ز دست روبه محتال درگذشت .
خاقانی .
مردمان این شهر بغایت گربز و محتال و زراق و مغتال اند. ( سندبادنامه ص 303 ) .
برکشیدش بود گر به نیم من
پس بگفتش مرد کای محتال فن .
مولوی .
چون شیفتگان بی سر و پای
بگریزم از این جهان محتال .
عطار.
|| چاره گر. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) . || در اصطلاح حقوقی ، طلبکار. ( قانون مدنی ماده ٔ 724 ) .