حیض ساره

[ویکی فقه] حیض ساره (قرآن). ساره همسر ابراهیم (علیه السّلام) در سن پیری و بعد از رسیدن به حد یائسگی، بار دیگر عادت ماهیانه را که نشانه امکان تولد فرزند بود پیدا کرد.
حایض شدن ساره، همسر ابراهیم (علیه السّلام) در سن پیری و پیش از بشارت تولد اسحاق به او:• « ولقد جاءت رسلنا ابرهیم بالبشری...؛ و همانا فرستادگان ما (از فرشتگان) برای ابراهیم بشارت (یافتن فرزند و هلاکت قوم لوط) آوردند؛ آنها سلام گفتند، او نیز سلام گفت، پس درنگی نکرد که (برای مهمان ها) گوساله ای بریان شده بر روی شن ها، و روغن چکان حاضر آورد.»• « وامراته قائمة فضحکت فبشرنـها باسحـق...؛ و زن او ایستاده بود پس (برای آنکه مهمان های مرموز فرشته درآمدند) از شادی بخندید و (در مقدمه مژده فرزند به نحو اعجاز) حایض شد، پس او را به (پسری به نام) اسحاق و پشت سر اسحاق به (نوه ای به نام) یعقوب بشارت دادیم.»• « قالت یـویلتی ءالد وانا عجوز وهـذا بعلی شیخـا ان هـذا لشیء عجیب؛ گفت: ای وای! آیا من می زایم در حالی که پیر زنی (نود ساله) هستم و این شوی من پیر مردی (صد ساله) است؟! حقّا که این چیزی شگفت انگیز است.»
مفهوم شناسی
مفسران در تفسیر ضحک در آیه فوق آن را به معنای حیض دانسته اند؛ علامه طبرسی در مجمع البیان فرموده: ضحک بفتح ضاد بمعنی حیض است گویند: «ضَحِکَتِ الْأَرْنَبُ» یعنی خرگوش حائض شد. علامه طباطبایی می گوید: کلمه ضحکت از ماده ضحک به فتح ضاء است که به معنای حیض شدن زنان است، مؤید این معنا هم این است که بشارت را با حرف فاء متفرع بر آن کرده و فرموده: فبشرناها ... یعنی به مجرد اینکه حیض شد ما او را به اسحاق بشارت دادیم و این حیض شدن نشانه ای بود که باعث می شد همسر ابراهیم زودتر بشارت را باور کند و بپذیرد و خود معجزه ای بود که دل او را آماده می کرد به اینکه به راستی و درستی بشارت آنان اذعان کند یعنی: زن ابراهیم (علیه السّلام ) ایستاده و به گفتگوی شوهرش با ملائکه نگاه می کرد پس ناگاه حائض شد و به دنبال آن ملائکه بشارت اسحاق را باو دادند. در روایات و تفاسیر روایی مانند تفسیر عیاشی و تفسیر نور الثقلین از امام صادق (علیه السّلام ) نقل شده که ضحک بمعنی حیض است: «و فی رِوَایَةِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ فَضَحِکَتْ قَالَ: حَاضَتْ فَعَجِبَتْ مِنْ قَوْلِهِمْ». اما راغب در مفردات اصرار دارد که ضحک در آیه بمعنی خنده و تعجب است و معنی آن حیض نیست چنانکه بعضی مفسران گفته اند. آیت الله مکارم نیز در تفسیر نمونه آن را به معنای خنده دانسته و می گوید: در لغت عرب این جمله گفته می شود ضحکت الارانب یعنی خرگوش ها عادت شدند! اما شنیده نشده است که این ماده در مورد انسان در لغت عرب به کار رفته باشد، و لذا راغب در کتاب مفردات هنگامی که این معنی را ذکر می کند، صریحا می گوید که این تفسیر جمله فضحکت نیست آن گونه که بعضی از مفسران پنداشته اند، بلکه معنی جمله همان معنی خندیدن است ولی مقارن حالت خنده عادت ماهانه نیز به او دست داد، و این دو با هم اشتباه شده است. و در نهایت در قاموس قرآن چنین نتیجه گیری می شود که وقتی استعمال در معنایی را لغت تأیید کرد و از معصوم (علیه السّلام ) نقل شد چه مانعی دارد که ضحک به معنای حیض باشد؟!