[ویکی نور] ابوعبداللّه محمدبن علی بن حسن بن بشر تِرمِذی، ملقب به حکیم ترمذی، محدّث، مؤلف و از عرفای بزرگ قرن سوم است. غیر از آنچه وی در شرح حال خود نوشته است، اطلاعات کمی درباره او در کتب صوفیه وجود دارد.
وی به احتمال بسیار، بین سال های 205 و 215ق در خانواده ای اهل علم، در ترمذ به دنیا آمد. پدرش علی بن حسن یا علی بن حسین، محدّث بود. احتمالاً اولین معلمِ او پدرش بود. ترمذی نیز مانند او به سرزمین های شرق اسلامی سفر کرد و در شهرهایی چون بغداد حدیث شنید. در بیست و هشت سالگی به حج رفت. در زمان اقامتش در مکه حالی روحانی به او دست داد که خود آن را سرآغاز سلوک عارفانه اش خوانده است. بر اثر این حال، وی میل شدیدی به کناره گیری از دنیا یافت و شروع به حفظ قرآن کرد.
ترمذی پس از بازگشت به موطنش، به ریاضت های شدید پرداخت و پس از چندی گروهی گرد او جمع شدند. ظاهراً دیدگاه های او سبب بدنامی اش شد و سرانجام نزد مقامات حکومتی متهم به ارتداد گردید. ترمذی برای دفاع از خود، به اقامت گاه حاکم در بلخ رفت و گویا توانست این اتهام را رفع کند.
بخشی از شرح حالی که ترمذی از خود به جا گذاشته، شرح رؤیاهای او و همسرش است که با مضامین رمزی، از وصول وی به مقامات عرفانی خبر می دهد.
ترمذی برای نگارش آثارش از منابع مختلفی بهره برده است؛ وی بی این که شیعه باشد، از شیعه و حتی از جریان های افراطی آن (غالیان)، مطالبی اخذ کرد، از افکار و آرای گنوسی و نوافلاطونی استفاده کرد و مدتی نیز به خواندن علوم طبیعی پرداخت. او همه این عناصر فکری را با تجربه های عرفانی خود درآمیخت. وی نخستین مؤلفی است که نوشته هایش ترکیبی از تجارب عرفانی، انسان شناسی، جهان شناسی و الاهیات اسلامی است. به طور کلی، نظام فکری ترمذی نماینده حکمت قدیم اسلامی است که هنوز عناصر سنّت فلسفی ارسطویی و نوافلاطونی را نپذیرفته است.
ترمذی تا حد متکلمان و فقیهان تحصیل کرد و بر کل معارف اسلامی زمان خود احاطه داشت. او از تصوف زمان خود، به ویژه مکتب بغداد، فاصله گرفت و در آثارش کلمه صوفی را به کار نبرد. وی را به جهت طلب حکمت و معرفت عرفانی درباره آدم و عالم، باید حکیم دانست.
وی به احتمال بسیار، بین سال های 205 و 215ق در خانواده ای اهل علم، در ترمذ به دنیا آمد. پدرش علی بن حسن یا علی بن حسین، محدّث بود. احتمالاً اولین معلمِ او پدرش بود. ترمذی نیز مانند او به سرزمین های شرق اسلامی سفر کرد و در شهرهایی چون بغداد حدیث شنید. در بیست و هشت سالگی به حج رفت. در زمان اقامتش در مکه حالی روحانی به او دست داد که خود آن را سرآغاز سلوک عارفانه اش خوانده است. بر اثر این حال، وی میل شدیدی به کناره گیری از دنیا یافت و شروع به حفظ قرآن کرد.
ترمذی پس از بازگشت به موطنش، به ریاضت های شدید پرداخت و پس از چندی گروهی گرد او جمع شدند. ظاهراً دیدگاه های او سبب بدنامی اش شد و سرانجام نزد مقامات حکومتی متهم به ارتداد گردید. ترمذی برای دفاع از خود، به اقامت گاه حاکم در بلخ رفت و گویا توانست این اتهام را رفع کند.
بخشی از شرح حالی که ترمذی از خود به جا گذاشته، شرح رؤیاهای او و همسرش است که با مضامین رمزی، از وصول وی به مقامات عرفانی خبر می دهد.
ترمذی برای نگارش آثارش از منابع مختلفی بهره برده است؛ وی بی این که شیعه باشد، از شیعه و حتی از جریان های افراطی آن (غالیان)، مطالبی اخذ کرد، از افکار و آرای گنوسی و نوافلاطونی استفاده کرد و مدتی نیز به خواندن علوم طبیعی پرداخت. او همه این عناصر فکری را با تجربه های عرفانی خود درآمیخت. وی نخستین مؤلفی است که نوشته هایش ترکیبی از تجارب عرفانی، انسان شناسی، جهان شناسی و الاهیات اسلامی است. به طور کلی، نظام فکری ترمذی نماینده حکمت قدیم اسلامی است که هنوز عناصر سنّت فلسفی ارسطویی و نوافلاطونی را نپذیرفته است.
ترمذی تا حد متکلمان و فقیهان تحصیل کرد و بر کل معارف اسلامی زمان خود احاطه داشت. او از تصوف زمان خود، به ویژه مکتب بغداد، فاصله گرفت و در آثارش کلمه صوفی را به کار نبرد. وی را به جهت طلب حکمت و معرفت عرفانی درباره آدم و عالم، باید حکیم دانست.
wikinoor: حکیم_ترمذی،_محمد_بن_علی