حکمت خدا و بعثت انبیا

[ویکی فقه] حکمت خدا و بعثت انبیا (قرآن). یکی از آثار حکمت خداوند که در قرآن کریم آمده است بعثت انبیا است.
فرستادن پیامبران برای تبیین تعالیم الهی برای مردم، ناشی از حکمت خداوند است. ربنا وابعث فیهم رسولا منهم یتلوا علیهم ءایـتک ویعلمهم الکتـب والحکمة ویزکیهم انک انت العزیز الحکیم. پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند زیرا تو توانا و حکیمی (و بر این کار، قادری)! "در آیات فوق پس از آنکه ابراهیم و اسماعیل تقاضای ظهور پیامبر اسلام را می کنند سه هدف برای بعثت او بیان می دارند: نخست تلاوت آیات خدا بر مردم، این جمله اشاره به بیدار ساختن اندیشه ها در پرتو آیات گیرا و جذاب و کوبنده ای است که از مجرای وحی بر قلب پیامبر صلی الله علی وآله نازل می شود و او به وسیله آن، ارواح خفته را بیدار می کند. " یتلوا" از ماده" تلاوت" در لغت به معنی پی در پی آوردن چیزی است و هنگامی که عباراتی را پشت سر هم و روی نظام صحیحی بخوانند، عرب از آن تعبیر به تلاوت می کند، بنا بر این تلاوت منظم و پی در پی مقدمه ای است برای بیداری و ایجاد آمادگی، برای تعلیم و تربیت . سپس تعلیم کتاب و حکمت را هدف دوم می شمرد، چرا که تا آگاهی حاصل نشود، تربیت که مرحله سوم است صورت نمی گیرد. تفاوت" کتاب" و" حکمت" ممکن است در این جهت باشد که کتاب اشاره به کتب آسمانی است، و اما حکمت، علوم و دانشها و اسرار و علل و نتائج احکام تفسیر است که از طرف پیامبر، تعلیم می شود. بعد آخرین هدف را که مساله"تزکیه" است بیان می دارد. وما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم فیضل الله من یشاء ویهدی من یشآء وهو العزیز الحکیم. ما هیچ پیامبری را، جز به زبان قومش، نفرستادیم تا (حقایق را) برای آنها آشکار سازد سپس خدا هر کس را بخواهد (و مستحق بداند) گمراه، و هر کس را بخواهد (و شایسته بداند) هدایت می کند و او توانا و حکیم است "" (و هو العزیز الحکیم) به مقتضای عزت و قدرتش، بر هر چیز تواناست، و هیچکس را تاب مقاومت در برابر اراده او نیست، اما به مقتضای حکمتش بی جهت و بی دلیل کسی را هدایت و یا کسی را گمراه نمی سازد، بلکه گامهای نخستین با نهایت آزادی اراده در راه سیر الی الله از ناحیه بندگان برداشته می شود و سپس نور هدایت و فیض حق بر قلب آنها می تابد همانگونه که در سوره عنکبوت آیه ۶۹ که و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا: " آنها که در راه ما مجاهده کردند بطور قطع آنها را هدایت به راههای خویش خواهیم کرد". همچنین آنها که با لجاجت و تعصب و دشمنی با حق و غوطه ور شدن در شهوات و آلوده شدن به ظلم و ستم، شایستگی هدایت را از خود سلب کرده اند، از فیض هدایت محروم، و در وادی ضلالت ، گمراه می شوند، همانگونه که می فرماید: کذلک یضل الله من هو مسرف مرتاب: " این چنین خداوند گمراه می کند هر اسرافکار آلوده به شک و تردید را" . و نیز می فرماید: و ما یضل به الا الفاسقین: " خداوند با آن گمراه نمی کند مگر فاسقین را" . .و نیز می فرماید: و یضل الله الظالمین: " خداوند ستمگران را گمراه می سازد" . و به این ترتیب سرچشمه هدایت و ضلالت بدست خود ماست.
بشارت و انذار در مسیر حکمت الهی
ارسال رسل، برای بشارت و انذار، و اتمام حجت بر انسانها، مقتضای حکمت خداوندی است. رسلا مبشرین ومنذرین لئلا یکون للناس علی الله حجة بعد الرسل وکان الله عزیزا حکیما. پیامبرانی که بشارت دهنده و بیم دهنده بودند، تا بعد از این پیامبران، حجتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجت شود) و خداوند، توانا و حکیم است. "بنا بر این رشته وحی همیشه در میان بشر بوده است و چگونه ممکن است ما افراد انسان را بدون راهنما و رهبر بگذاریم و در عین حال برای آنها مسئولیت و تکلیف قائل شویم؟ لذا" ما این پیامبران را بشارت دهنده و انذار کننده قرار دادیم تا به رحمت و پاداش الهی، مردم را امیدوار سازند و از کیفرهای او بیم دهند تا اتمام حجت بر آنها شود و بهانه ای نداشته باشند". (رسلا مبشرین و منذرین لئلا یکون للناس علی الله حجة بعد الرسل). خداوند برنامه ارسال این رهبران را دقیقا تنظیم و اجرا نموده، چرا چنین نباشد با اینکه: " او بر همه چیز توانا و حکیم است". (و کان الله عزیزا حکیما) " حکمت او" ایجاب می کند که این کار عملی شود و" قدرت او"، راه را هموار می سازد، زیرا عدم انجام یک برنامه صحیح یا به علت عدم حکمت و دانایی است یا به خاطر عدم قدرت ، در حالی که هیچیک از این نقائص در ذات پاک او وجود ندارد.