حکمت احکام

[ویکی فقه] «حکمت احکام» کاربردهای متعددی در فقه امامیه در استنباط احکام شرعی دارد. حکمت احکام به مصالح جعل احکام شرعی اطلاق می شود.
حکمت احکام، مقابل علل احکام بوده و مراد از آن، مصالح و یا مفاسدی است که در بیشتر جاها حکمی بر آن مترتب می گردد، هر چند امکان دارد در مواردی نیز همراه حکم نباشد، مانند: حکمت نگه داشتن عِدّه در طلاق که عبارت است از عدم اختلاط میاه (نطفه ها)؛ ولی در جایی هم که اطمینان وجود دارد که اختلاط میاه پیش نمی آید نگه داشتن عده واجب است.
نکته اول
در بعضی از اسناد، حکمت احکام و علل احکام، مترادف فلسفه احکام گرفته شده و هر دو به معنای علت غایی تشریع حکم تفسیر شده است.
تفاوت علت حکم و حکمت حکم
علت حکم ، همان علت مجعول است که هر جا باشد مجعول هم هست و هر جا نباشد مجعول محقق نمی شود؛ اما حکمت حکم، علت جعل حکم است نه علت مجعول و به همین دلیل ممکن است حکمت حکم باشد اما مجعول نباشد.
حکمت احکام در حل تعارض
...