[ویکی فقه] حکم اطاعت از غافلان (قرآن). خداوند متعال در قرآن کریم، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) را از پیروی از کسانی که قلبشان غافل است، نهی فرموده است.
اطاعت از کسانی که از یاد و ذکر خداوند غافل هستند، جایز نیست: «واصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغدوة والعشی... ولا تطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا واتبع هوه وکان امره فرطـا؛ با کسانی باش که پروردگار خود را صبح و عصر می خوانند، ... و از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن، همانها که پیروی هوای نفس کردند، و کارهایشان افراطی است.»
اغفال قلب
ودر جمله : «ولاتطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا» مراد از اغفال قلب، مسلط کردن غفلت بر قلب است، به اینکه یاد خدای سبحان را فراموش کند، که البته این اغفال بر سبیل مجازات است، چون ایشان با حق در افتادند و عناد ورزیدند، ولذا خدای تعالی چنین کیفرشان داد که یاد خود را از دلشان ببرد. آری، زمینه کلام در آیات مورد بحث چنین کسانی هستند.بنابراین، دیگر جایی برای این حرف نمی ماند که بعضی گفته اند: آیه شریفه از ادله مساءله جبر است، ومی فهماند این خدا است که بندگان را مجبور به کفر و معصیت می کند، برای اینکه مجبور کردن به عنوان مجازات اجبار به اختیار است که با اختیار منافات ندارد، ونظیر اجباری است که شخص سقوط کننده از هواپیما نسبت به افتادن دارد در آغاز به اختیار خود را انداخت ولی در وسط راه دیگر مجبور به افتادن است، واین جبر منافات با این که ما معتقد به اختیار باشیم ندارد، آن جبری منافی با اختیار است که ابتدایی باشد.
مؤمنان فقیر
مفسران در شان نزول بخشی از آیات فوق چنین نوشته اند: جمعی از ثروتمندان مستکبر و اشراف از خود راضی عرب به حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) رسیدند، و در حـالی کـه اشـاره بـه مـردان با ایمانی همچون سلمان ، ابوذر ، صهیب ، و خباب و مانند آنها می کردند گفتند: ای محمد اگر تو در صدر مجلس بنشینی، و این گونه افراد که بوی آنـها مشام انسان را آزار می دهد، و لباسهای خشن و پشمینه در تن دارند، از خود دور سازی (و خلاصه مجلس تو مجلسی در خور اشراف و شخصیتها! بشود) ما نزد تو خواهیم آمد، در مـجـلست خواهیم نشست و از سخنانت بهره می گیریم ولی چکنیم که با وجود این گروه جای ما نیست!در ایـن هـنگام آیات فوق نازل شد و به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) دستور داد کـه هـرگـز تسلیم ایـن سـخنان فریبنده تو خالی نشود و همواره در دوران زندگی با افـراد بـاایـمـان و پـاکدلی چون سلمانها و ابوذرها باشد هر چند دستشان از ثروت دنیا تهی و لباسشان پشمینه است.
← دلجوئی از مؤمنان
...
اطاعت از کسانی که از یاد و ذکر خداوند غافل هستند، جایز نیست: «واصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغدوة والعشی... ولا تطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا واتبع هوه وکان امره فرطـا؛ با کسانی باش که پروردگار خود را صبح و عصر می خوانند، ... و از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن، همانها که پیروی هوای نفس کردند، و کارهایشان افراطی است.»
اغفال قلب
ودر جمله : «ولاتطع من اغفلنا قلبه عن ذکرنا» مراد از اغفال قلب، مسلط کردن غفلت بر قلب است، به اینکه یاد خدای سبحان را فراموش کند، که البته این اغفال بر سبیل مجازات است، چون ایشان با حق در افتادند و عناد ورزیدند، ولذا خدای تعالی چنین کیفرشان داد که یاد خود را از دلشان ببرد. آری، زمینه کلام در آیات مورد بحث چنین کسانی هستند.بنابراین، دیگر جایی برای این حرف نمی ماند که بعضی گفته اند: آیه شریفه از ادله مساءله جبر است، ومی فهماند این خدا است که بندگان را مجبور به کفر و معصیت می کند، برای اینکه مجبور کردن به عنوان مجازات اجبار به اختیار است که با اختیار منافات ندارد، ونظیر اجباری است که شخص سقوط کننده از هواپیما نسبت به افتادن دارد در آغاز به اختیار خود را انداخت ولی در وسط راه دیگر مجبور به افتادن است، واین جبر منافات با این که ما معتقد به اختیار باشیم ندارد، آن جبری منافی با اختیار است که ابتدایی باشد.
مؤمنان فقیر
مفسران در شان نزول بخشی از آیات فوق چنین نوشته اند: جمعی از ثروتمندان مستکبر و اشراف از خود راضی عرب به حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) رسیدند، و در حـالی کـه اشـاره بـه مـردان با ایمانی همچون سلمان ، ابوذر ، صهیب ، و خباب و مانند آنها می کردند گفتند: ای محمد اگر تو در صدر مجلس بنشینی، و این گونه افراد که بوی آنـها مشام انسان را آزار می دهد، و لباسهای خشن و پشمینه در تن دارند، از خود دور سازی (و خلاصه مجلس تو مجلسی در خور اشراف و شخصیتها! بشود) ما نزد تو خواهیم آمد، در مـجـلست خواهیم نشست و از سخنانت بهره می گیریم ولی چکنیم که با وجود این گروه جای ما نیست!در ایـن هـنگام آیات فوق نازل شد و به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) دستور داد کـه هـرگـز تسلیم ایـن سـخنان فریبنده تو خالی نشود و همواره در دوران زندگی با افـراد بـاایـمـان و پـاکدلی چون سلمانها و ابوذرها باشد هر چند دستشان از ثروت دنیا تهی و لباسشان پشمینه است.
← دلجوئی از مؤمنان
...
wikifeqh: حکم_اطاعت_از_غافلان_(قرآن)