حوض سلطان دریاچه

حوض سلطان، دریاچۀ
حوض سلطان، دریاچه
(یا: دریاچۀ قم؛ دریاچۀ شاهی؛ دریاچۀ ساوه) دریاچه ای با وسعت ۳۳۰ کیلومتر مربع در شمال غربی دریاچۀ نمک و شمال استان قم. این دریاچه از دو چالۀ مجزا تشکیل شده که حوض سلطان و حوض مره نام دارند، اما نام حوض سلطان برای کل مجموعه به کار می رود و حوض مره کاربرد کلامی خود را از دست داده است. در ۱۲۶۲ش دو نیمۀ دریاچۀ حوض سلطان به هم وصل شد و دریاچۀ بزرگی را به وجود آورد. از آن جا که ورودی های آب به این دریاچۀ دایمی نیستند و از لایه های نمکی می گذرند علاوه بر شور بودن، دوره های گوناگونی از خشکی و پرآبی را پشت سر گذاشته است. هنگام افزایش آب، دریاچه گسترش می یابد و زمین های پست و باتلاقی اطراف را می پوشاند. این دریاچه تا قرن ۱۹ براثر تغییرات مختلف در مجرای رودهای شور یا مسیله بخش های باتلاقی و کویری جدیدی را در دل خود به وجود آورده است. از روزگار صفویه با ساخت سدی بر فراز پل دلاک ارتباط دریاچۀ حوض سلطان و دریاچۀ نمک قطع شد. در ۱۲۹۹ق با تخریب سد موجود در برابر مسیله، دریاچه کوچک شد و تعمیر سد ساوه هم موجب خشکی باتلاق های پیرامون دریاچه و جلوگیری از ورود آب به دریاچۀ حوض سلطان شد.