حوزه علمیه لاهیجان

[ویکی فقه] لاهیجان از شهرهای استان گیلان است. پیشینه حوزه علمیه این شهر به عصر صفوی می رسد، هر چند ممکن است سابقه آن پیش از این زمان باشد. لیکن مدارک تاریخی ما را به این دوره راهنمایی می کند. یکی از عمده ترین مدارک تاریخی، پیشینه مدارس علمیه در این شهر شیعه نشین است.
از عصر صفویان مدرسه یا مدارسی در این دیار برپا شده که به قرار زیر می باشند: ۱. مدرسه کیافریدون: قدمت این مدرسه به حدود سال ۹۰۰. ق می رسد. امروز اثری از این بنا نیست.۲. مدرسه متصل به مسجد جامع: این مدرسه مانند غالب مدارس علمیه متصل به مسجد جامع شهر بود، مدرسه ای که تا مدت ها پیش طلبه نشین بوده است.
سلطان زاده، حسین، تاریخ مدارس ایران، ص۳۵۲.
علامه محقق شیخ آقابزرگ نیز در طبقات اعلام الشیعه حضور عالمان شیعه در لاهیجان را از قرن نهم ثبت کرده است. برخی از عالمان حوزه علمیه لاهیجان در این دوره عبارتند از: ۱. محمد لاهیجی: عارف فرزانه مولی شمس الدین محمد لاهیجی مؤلف «مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز» از دانشوران این دوره است. او استاد «میرصدرالدین دشتکی»، «جلال الدین دوانی» و «ق اضی میرحسین میبدی یزدی» است که در شعر به «اسیری» تخلص می کرد.
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، الضیاء اللامع، ج۴، ص۱۳۰.
از دیگر عالمان قرن یازدهم لاهیجان می توان به: ۱. «قطب الدین محمد اشکوری لاهیجی»۲. «غیاث بن محمود لاهیجی»۴. «علی لاهیجی»۳. «محمدشریف فرزند محمدرضا لاهیجی» از شاگردان خلیل بن غازی قزوینی۴. «یحیی لاهیجی» از شاگردان شیخ بهایی اشاره نمود.شیخ آقا بزرگ تقریباً از حدود ده نفر دانشمند لاهیجی در قرن دوازدهم یاد کرده است که از رشد حوزه علمیه لاهیجان در این قرن حکایت می کند. آنچه که در خصوص فرزانگان این دیار گفتنی است، تمایل آنان به فلسفه و عرفان اسلامی است که فیاض لاهیجی مؤلف شوارق و محمد لاهیجی شارح گلشن راز از بارزترین نمونه های آن حوزه جلیل القدر است.