حنفی حسن

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] حسن حنفی متفکر اصلاح طلب و استاد فلسفه در 1935م، در دودمانی مصری زاده شد. در 1956م، به درجه کارشناسی فلسفه از دانشگاه قاهره نایل آمد و دکترای فلسفه را در سوربن به پایان رسانید(1966م.). در سال های(1956-1966م.) در پاریس در مدرسه زبان های خارجی، عربی تدریس می کرد. در بازگشت به مصر در دانشگاه قاهره ابتدا تفکر مسیحی در قرون وسطی و سپس فلسفه اسلامی را تدریس کرد و به عضویت دانشکده فلسفه آن دانشگاه درآمد. او هم چنین در بلژیک(1970م.)، آمریکا(1971-1975م.)، کویت(1979م.)، مراکش(1982-1984م.) و... در دانشگاه، به عنوان استاد مهمان تدریس کرد و در سال های(1985-1987م.) در دانشگاه سازمان ملل متحد در توکیو مشاور آموزشی بود.
حسن حنفی وقتی در دبیرستان خلیل آقا دانش آموز بود(م.1948)، با تفکر و فعالیت های اخوان المسلمین آشنا شد. در تابستان 1952م، رسماً به اخوان المسلمین پیوست و در زمان دانش جویی در دانشگاه قاهره(1952-1956م.) در جنبش اخوان المسلمین به طور فعال مشارکت کرد. دغدغه خاطر اصلی حنفی بازگشت به سنت و میراث اسلامی در پرتو بازسازی و نوسازی علوم اسلامی است و در صدد است تا با این کار علوم کهن اسلامی را به روز و مطابق اقتضائات دوران جدید بسازد و استقلال و هویت اسلامی را در برابر غرب اعلام کند. او نام سنت و نوسازی(التراث و التجدید) را بر پروژه خود می نهد و سه جبهه برای آن قائل می شود: 1- بازسازی سنت کهن. 2- بازاندیشی در بنیان اندیشه غربی. 3- نظریه پردازی مستقیم در خصوص واقعیت های خارجی امت عرب مسلمان.
اسم این جریان در سطح علمی و نزد خواص التراث و التجدید است و در سطح مردم و نزد عوام الیسار الاسلامی.
چپ اسلامی تریبونی است که سنت و نوسازی در آن کارکردهای سیاسی اش را در جهت بسیج توده ها منعکس می کند. در مورد زمان شکل گیری این جریان چنین گفته شده که چپ اسلامی در 1980م، بعد از انقلاب اسلامی در ایران(1979م.) و بعد از بیشتر شدن اطمینان به توانایی های انقلاب اسلامی و کمی قبل از حادثه تریبون در مصر به وجود آمد.
حسن حنفی چپ اسلامی را ادامه و مکمل اولین حرکات اسلامی در تاریخ معاصر می داند که به اوضاع مسلمانان و نیازهای سیاسی و اجتماعیشان توجه کرده اند. منظور او از این حرکات، جنبش سید جمال و عبده در بیداری اسلامی است. او به این مطلب اشاره می کند تا تأکیدی باشد بر اینکه این جریان دارای سابقه و پشتوانه قابل توجهی است و آن گونه که عده ای در باره آن می گویند بدعت در حرکات اسلامی نیست. حنفی معتقد است با وجود اینکه در قرآن بر وحدت اسلامی تأکید شده است، لیکن چنین وحدتی وجود ندارد و چپ اسلامی به همین تمایز میان طبقات جامعه اسلامی از اغنیا و فقرا توجه دارد؛ تمایز طبقه حاکم و محکوم و سیطره طبقه اول و در این میان چپ اسلامی از طبقه دوم دفاع می کند.

دانشنامه آزاد فارسی

حَنَفی، حسن (قاهره ۱۹۳۵)
حَنَفی، حسن
فیلسوف و اندیشمند مصری. تحصیلات خود را در قاهره و سپس در فرانسه تا دکترای فلسفه از دانشگاه سوربون پی گرفت. در جوانی، پیش از سفر به فرانسه به جنبش اخوان المسلمین پیوست. او علاوه بر علوم جدید، در علوم سنتی اسلامی نظیر فقه و اصول فقه متخصص است. او را شاخص ترین چهرۀ چپ اسلامی در جهان عرب می دانند. حنفی براساس آشنایی عمیقش با میراث اسلامی آن را لیبرالیسم مغایر می داند و در نقد میراث، مبانی معرفتی مسلمانان و گفتمان ناشی از آن را نقد می کند. در کنار این نقد، به شناخت عمیق غرب و نیز میراث اسلامی می خواند و راهکاری مبتنی بر مباحث فلسفی و علمی ارائه می دهد. او را ادامۀ مصلحانی چون سید جمال الدین اسدآبادی و اقبال لاهوری و علی شریعتی می دانند. پیش از انقلاب اسلامی ایران با دکتر علی شریعتی آشنا شد و با او مباحثاتی داشت. در ۱۳۵۷ش به ایران آمد و در چندین جلسه با امام خمینی (ره) دیدار و گفت وگو کرد و کتاب ولایت فقیه ایشان را با مقدمه ای مبسوط در مصر منتشر کرد. از آثار اوست: میراث فلسفی ما (۱۳۸۰ش)؛ غرب شناسی چیست؟ (۱۴۲۱ق)؛ اسلام و تجدد (۱۹۹۰م)؛ دربارۀ فرهنگ سیاسی (۱۹۹۸م).

پیشنهاد کاربران

بپرس