حمیه

[ویکی الکتاب] معنی حَمِیَّةَ: حمیّت (نیروی غضب وقتی فوران کند و شدت یابد)
ریشه کلمه:
حمی (۶ بار)

به حالت «تب»، «حُمّی» از مادّه «حَمّ» (بر وزن کبری) گفته می شود.
خودداری. امتناع غیرت. در مجمع گوید: چون کسی اهل غضب و امتناع باشد گویند: حمیّت ناپسند دارد. بنا بر این حمیّت از خشم سرچشمه می‏گیرد. در اقرب آن را از حمایت گرفته و گوید: به معنی امتناع است که سبب حمایت و طرفداری است در نهایه امتناع و غیرت گفته است «اذ» اگر متعلق به «هُمُ الَّذینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ» باشد که در آیه ما قبل است معنی آیه چنین می‏شود: شما را وقتی از مسجدالحرام منع کردند که کفّار در دلهای خود تکبّر و امتناع و تکبّر جاهلیّت. ناگفته نماند: حمیّت در صورتی نذموم است که درباره باطل و ناحق باشد و اگر درباره باطل و ناحق باشد و اگر از برای حق باشد مرغوب و پسندیده است در نهج البلاغه خطبه 39 هست: «اَمّا دینٌ یَجْمَعکُمْ وَلا حَمِیَّةَ تُحْمِشُکُمْ» آیا دینی نیست که شما را جمع و حمیّتی نیست که شما را به غضب آورد. پیداست که مراد حمیت پسندیده است و قید «حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَةَ» نیز این مطلب را روشن می‏کند.