حمل مواطات

[ویکی فقه] حمل مواطات یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای حمل محمول بر موضوع، بدون انضمام لفظ دیگر است.
حمل به لحاظ قابلیت اسناد مستقیم یا غیر مستقیم محمول به موضوع به حمل مواطات و حمل اشتقاق تقسیم می شود.
توضیح اصطلاح
«حمل مواطات» که مقابل حمل اشتقاق است به حملی می گویند که در آن محمول عیناً به طور حقیقت و بدون واسطه امر دیگری (بدون اخذ مشتق از آن یا افزودن کلماتی چون «صاحب» و «ذو») بر موضوع قابل حمل باشد. به دیگر بیان، حمل مواطات که «حمل هو هو» و «متواطی» نیز نامیده می شود، آن است که مصداق محمول، عین مصداق موضوع باشد؛ یعنی آنچه عنوان موضوع بر آن اطلاق می شود، عنوان محمول نیز بر آن اطلاق می شود. لازمه هوهویت این است که محمول، عرض خارجی برای موضوع نباشد و مبدا اشتقاق محمول در خارج، وجود جداگانه ای نداشته باشد؛ مانند: انسان متفکر است. در این مثال، متفکر که محمول قضیه است مستقیماً و بدون انضمام لفظ دیگری بر انسان حمل شده است، ولی اگر بخواهیم تفکر را بر انسان حمل کنیم، یا باید کلمه ای مانند «متفکر» از ماده تفکر مشتق کنیم و یا «صاحب» را بر «تفکر» ضمیمه کنیم تا قابلیت حمل پیدا کند؛ مانند اینکه گفته شود: «انسان متفکر است» یا «انسان صاحب تفکر است». این نوع حمل را «حمل اشتقاق» می گویند.
نکته
حمل هر یک از کلیات خمس بر دیگری و حمل هر کدام بر افراد خودش به نحو حمل مواطات است.
مستندات مقاله
...