حمزه میرزا

لغت نامه دهخدا

حمزه میرزا. [ ح َ زَ ] ( اِخ ) پسر بزرگ شاه خدابنده چهارم پادشاه صفوی و برادر شاه عباس ماضی است. در زمان عموی خود شاه اسماعیل ثانی با پدرش بشیراز آمده رحل اقامت انداخت. شاه اسماعیل فرمان قتل حمزه میرزا و برادرش را که والی خراسان بود، صادر کرد. ولی قبل از انجام این کار خود او را بقتل رسانیدند واین هردو برادر رهایی یافتند. در تاریخ 985 هَ. ق.بتخت سلطنت جلوس کرد. ولی چون اعمی بود مادرش امور کشور را اداره میکرد و خودش بفرماندهی لشکر مشغول میگردید و در خلال این احوال یعنی در زمان سلطان مرادخان ثالث میان حکومت عثمانی و ایران محاربات عدیده در جهات شروان ، ایروان و آذربایجان وقوع یافت. در این جنگها حمزه میرزا با دلاوری و رشادت و غیرت و شجاعت زیاد فرماندهان عساکر عثمانی را مدت مدیدی مشغول داشت ودر طی این جریانات یعنی در 990 هَ. ق. جودی نام غلام خودش وی را در خواب بقتل رسانید. ( قاموس الاعلام ).

فرهنگ فارسی

پسر بزرگ شاه خدابنده چهارم پادشاه صفوی و برادر شاه عباس ماضی است

دانشنامه عمومی

ابوالفتح سلطان حمزه میرزا ( زاده ۱۵۶۸ – درگذشت ۱۰ دسامبر ۱۵۸۶ میلادی ) پسر شاه محمد خدابنده صفوی و مهدعلیا خیرالنساء بیگم بود.
حمزه میرزا در سال ۱۱ ربیع الاول ۹۷۶ قمری در هرات متولد شد. [ ۱] در سال ۱۵۷۳ میلادی شاه طهماسب یکم، او را به فرمانداری هرات تعیین کرد. محمد میرزا که خود از هرات به شیراز منتقل شده بود نسبت به دوری پسرش حمزه میرزا نا آرام بود و این دلتنگی را به شاه طهماسب یکم گزارش داد. شاه طهماسب هم به جای حمزه میرزا، عباس میرزا را به فرمانداری هرات برگزید. عباس میرزا در آن زمان ۱/۵ سال داشت. [ ۲]
پس از تاجگذاری شاه محمد خدابنده، مهدعلیا خیر نساء بیگم همسر شاه که به نیابت شاه اکثر امور مملکتی را در دست گرفته بود، حمزه میرزا را که ۱۱ ساله بود به نیابت سلطنت ( ولیعهدی یا به اصطلاح آن زمان وکالت دیوان اعلی ) منصوب کرد. [ ۳] امیران قزلباش ترکمان و تکلو در به ولیعهدی رساندن، حمزه میرزا نقش بسزایی داشتند. [ ۴]
در نبرد چلدر هنگامی که به قزوین خبر رسید که لشکر عثمانی گرجستان و شروان را تصرف کرده است، مهد علیا ( خیرالنساء بیگم ) ( همسر شاه ایران ) که زمام امور کشور را در دست داشت، فرمان گردآوری سپاه داد و به همراه پسر ارشد خود حمزه میرزا ( ولیعهد ) و گروهی از سران دولت و امرای قزلباش به قصد سد کردن راه قشون عثمانی، مسیر آذربایجان را پیش گرفتند و در قره باغ توقف کردند. [ ۵]
نبرد تیرپل رزمی بود که در سال ۱۵۸۳ میلادی و مابین دو سپاه یکی حکومت مرکزی صفویه ( شاه محمد خدابنده ) به فرماندهی میرزا سلمان جابری اصفهانی و حمزه میرزا و دیگری به فرماندهی علی قلی بیگ گورکان شاملو و به حمایت عباس میرزا ( بعداً شاه عباس یکم ) روی داد. در این نبرد قلعه هرات توسط شاه محمد خدابنده محاصره شد. نتیجه نبرد و محاصره قلعه هرات، مصالحه علی قلی بیگ گورکان شاملو و شاه محمد خدابنده بود. [ ۶]
در سال ۱۵۸۵ ترکان عثمانی اقدام تازه ای را علیه صفویان آغاز کردند و تبریز را تسخیر کردند اما فاقد منبع غذایی برای ادامه نبرد بودند و به همین دلیل شهر را ترک کردند. حمزه میرزا شروع به آماده سازی برای جنگ با عثمانی و پس گرفتن تبریز کرد اما با شورش امرایی از قزلباش ( شاملو و استاجلو ) روبه رو شد. وی به سختی شورش را سرکوب کرد. در نتیجه دسیسه امیران قزلباش از جمله استاجلوها و شاملوها که توسط او سرکوب شده بودند در نواحی گنجه در شب چهارشنبه ۲۸ ذی الحجه ۹۹۴ به قتل رسید. [ ۷] بعد از مرگ حمزه میرزا برادر کوچکش ابوطالب میرزا از طرف امرای قزلباش ولیعهد صفوی شد.
عکس حمزه میرزاعکس حمزه میرزا
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس