حمدالله مستوفی
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] حمد الله بن تاج الدین ابی بکر بن (ا)حمد بن نصر مستوفی که نام او را «حمد» هم ذکر کرده اند. وی تاریخ نویس و وزیر بودند.
شرح حال مؤلف و آخرین اثر او از احوال حمد الله مستوفی جز همان مختصری که خود او در آثارش بطور پراکنده بدست داده و نیز بجز بعضی از اشارات و مطالب جزئی دیگر که در آثار نویسندگان متاخر آمده است، اطلاع بیشتری در دست نیست. بخشی از این اطلاعات را ابتدا مستشرقین اروپایی جمع آوری و منتشر کردند که مدت ها مورد استناد محققان بود. سپس محمد دبیر سیاقی در مقدمه بخش جغرافیایی «نزهت القلوب» و عبد الحسین نوائی در مقدمه «تاریخ گزیده» و وارد در رساله خود مطالب دیگری بدان افزودند. در اینجا برای احتراز از تکرار، از ذکر آن مطالب به صورت مشروح خودداری کرده، و فقط به آوردن چند نکته بر اساس منابعی که در دسترس بود، بسنده می شود: در مورد شرح حال مستوفی و آثارش بنگرید به:: . . ، ۳۹- ۱۹۲۷، ۱۸۷۹، ۳- ۱. ۲۸۳۳. . ۲۶۳. ، ۱۷۴- ۱۷۲. ، ۱۸۹۵. : ،: . ،، ۲- ۱... ۲۳۶. ، ۲. . ۱۹۰۴- ۱۸۹۶: . . --) ۱۹۱۰/. ۱۰۷. ، (. ،،: . . : ۱۹۲۰ ۱۰۰- ۸۷. ، (۱۵۰۲- ۱۲۶۵..) - ۵۹۸. ۱۶۸، ۱۶۰. ، ۱۹۵۹- مقدمه عبد الحسین نوائی بر «تاریخ گزیده» (وارد در رساله خود، ص ه. یب). ۱۹۵- ۱۸۵. ، ۱۹۸۹،. . ۷۹- چارلز ملویل (.) ، نیز بنگرید به مقاله ای که در مورد شرح حال مستوفی و آثار او برای «دانشنامه ایران» نوشته است؛ این مقاله در دست چاپ است.
معرفی اجمالی
حمد الله بن تاج الدین ابی بکر بن(ا) حمد بن نصر مستوفی که نام او را «حمد» هم ذکر کرده اند، اصلا از مردم قزوین و ساکن آنجا بود. از سال تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست، مگر اشاره هایی که وی در همین کتاب «ظفرنامه» به سن خود کرده است. بنا بر اشاره مؤلف، او تالیف «ظفرنامه» را در چهل سالگی آغاز کرد و این کار پانزده سال طول کشید و در سال ۷۳۵ هجری به پایان رسید، یعنی متولد حدود سال ۶۸۰ هجری بوده است. نتیجه ای که محققان تا به حال از این چند نکته گرفته اند، اینست که سال ۶۸۰ هجری و یا کمی پیشتر از آن را باید سال تولد وی دانست. مستوفی، همان طور که در پایین نشان داده خواهد شد، ظاهرا عمده مطالب «تاریخ گزیده» را به صورت پیشنویس منثوری برای به نظم کشیدن «ظفرنامه» تهیه کرده بوده است، بنابر این به احتمال زیاد کار تکمیل و تالیف نسخه نهایی «تاریخ گزیده» نباید بیش از یکی دو سال طول کشیده باشد. به هر حال چون از مدت تالیف «تاریخ گزیده» بی اطلاعیم و نیز مشخص نیست که آیا این مدت در طی این پانزده سال قرار دارد یا نه، لذا چاره ای نداریم جز اینکه از سال ۷۳۵ هجری که تالیف «ظفرنامه» خاتمه یافته، پانزده سال به عقب برگردیم، یعنی به سال ۷۲۰، و سپس از این تاریخ چهل سال- یا یکی دو سال بیشتر- به پایین، یعنی به سال ۶۸۰ و یا حدود سال ۶۷۸/ ۶۷۹ هجری برویم و آن را سال تولد او به حساب آوریم (مقایسه شود پایین، ۱۳).
خانواده حمدالله
شرح حال مؤلف و آخرین اثر او از احوال حمد الله مستوفی جز همان مختصری که خود او در آثارش بطور پراکنده بدست داده و نیز بجز بعضی از اشارات و مطالب جزئی دیگر که در آثار نویسندگان متاخر آمده است، اطلاع بیشتری در دست نیست. بخشی از این اطلاعات را ابتدا مستشرقین اروپایی جمع آوری و منتشر کردند که مدت ها مورد استناد محققان بود. سپس محمد دبیر سیاقی در مقدمه بخش جغرافیایی «نزهت القلوب» و عبد الحسین نوائی در مقدمه «تاریخ گزیده» و وارد در رساله خود مطالب دیگری بدان افزودند. در اینجا برای احتراز از تکرار، از ذکر آن مطالب به صورت مشروح خودداری کرده، و فقط به آوردن چند نکته بر اساس منابعی که در دسترس بود، بسنده می شود: در مورد شرح حال مستوفی و آثارش بنگرید به:: . . ، ۳۹- ۱۹۲۷، ۱۸۷۹، ۳- ۱. ۲۸۳۳. . ۲۶۳. ، ۱۷۴- ۱۷۲. ، ۱۸۹۵. : ،: . ،، ۲- ۱... ۲۳۶. ، ۲. . ۱۹۰۴- ۱۸۹۶: . . --) ۱۹۱۰/. ۱۰۷. ، (. ،،: . . : ۱۹۲۰ ۱۰۰- ۸۷. ، (۱۵۰۲- ۱۲۶۵..) - ۵۹۸. ۱۶۸، ۱۶۰. ، ۱۹۵۹- مقدمه عبد الحسین نوائی بر «تاریخ گزیده» (وارد در رساله خود، ص ه. یب). ۱۹۵- ۱۸۵. ، ۱۹۸۹،. . ۷۹- چارلز ملویل (.) ، نیز بنگرید به مقاله ای که در مورد شرح حال مستوفی و آثار او برای «دانشنامه ایران» نوشته است؛ این مقاله در دست چاپ است.
معرفی اجمالی
حمد الله بن تاج الدین ابی بکر بن(ا) حمد بن نصر مستوفی که نام او را «حمد» هم ذکر کرده اند، اصلا از مردم قزوین و ساکن آنجا بود. از سال تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست، مگر اشاره هایی که وی در همین کتاب «ظفرنامه» به سن خود کرده است. بنا بر اشاره مؤلف، او تالیف «ظفرنامه» را در چهل سالگی آغاز کرد و این کار پانزده سال طول کشید و در سال ۷۳۵ هجری به پایان رسید، یعنی متولد حدود سال ۶۸۰ هجری بوده است. نتیجه ای که محققان تا به حال از این چند نکته گرفته اند، اینست که سال ۶۸۰ هجری و یا کمی پیشتر از آن را باید سال تولد وی دانست. مستوفی، همان طور که در پایین نشان داده خواهد شد، ظاهرا عمده مطالب «تاریخ گزیده» را به صورت پیشنویس منثوری برای به نظم کشیدن «ظفرنامه» تهیه کرده بوده است، بنابر این به احتمال زیاد کار تکمیل و تالیف نسخه نهایی «تاریخ گزیده» نباید بیش از یکی دو سال طول کشیده باشد. به هر حال چون از مدت تالیف «تاریخ گزیده» بی اطلاعیم و نیز مشخص نیست که آیا این مدت در طی این پانزده سال قرار دارد یا نه، لذا چاره ای نداریم جز اینکه از سال ۷۳۵ هجری که تالیف «ظفرنامه» خاتمه یافته، پانزده سال به عقب برگردیم، یعنی به سال ۷۲۰، و سپس از این تاریخ چهل سال- یا یکی دو سال بیشتر- به پایین، یعنی به سال ۶۸۰ و یا حدود سال ۶۷۸/ ۶۷۹ هجری برویم و آن را سال تولد او به حساب آوریم (مقایسه شود پایین، ۱۳).
خانواده حمدالله
wikifeqh: حمدالله_مستوفی
دانشنامه آزاد فارسی
حَمدُالله مُستوفی (۶۸۰ـ قزوین ۷۵۰ق)
مورخ، جغرافیانویس و شاعر ایرانی. از مردم قزوین بود. بیشتر اعضای خاندان او از مستوفیان و متصدیان امور دیوانی در دستگاه ایلخانان بودند. حمدالله نخست در خدمت رشیدالدین فضل الله بود و از طرف او عهده دار امور دیوانی قزوین، زنجان، ابهر و دو دهستان طارم شد. پس از مرگ رشیدالدین فضل الله به دربار پسر او غیاث الدین محمد رشیدی پیوست (۷۱۶ق) و تا ۷۳۶ق در دستگاه او خدمت کرد. از آثارش: تاریخ گزیده؛ نزهة القلوب؛ ظفرنامه.
مورخ، جغرافیانویس و شاعر ایرانی. از مردم قزوین بود. بیشتر اعضای خاندان او از مستوفیان و متصدیان امور دیوانی در دستگاه ایلخانان بودند. حمدالله نخست در خدمت رشیدالدین فضل الله بود و از طرف او عهده دار امور دیوانی قزوین، زنجان، ابهر و دو دهستان طارم شد. پس از مرگ رشیدالدین فضل الله به دربار پسر او غیاث الدین محمد رشیدی پیوست (۷۱۶ق) و تا ۷۳۶ق در دستگاه او خدمت کرد. از آثارش: تاریخ گزیده؛ نزهة القلوب؛ ظفرنامه.
wikijoo: حمدالله_مستوفی
پیشنهاد کاربران
خواجه حَمْدُاللهِ بْنِ تاج الدّینْ ابوبَکْرِ بْنِ نَصْرِ مُسْتوفی قَزْوینی ( ۶۸۰ ه. ق قزوین – ۷۵۰ ه. ق قزوین ) شناخته شده با نام حَمْدُاللهِ مُسْتوفی قَزْوینی صاحب منصب، جغرافی دان، مورّخ و شاعر ایرانی قرن هشتم و اواخر عهد ایلخانی بود. او از خاندان مستوفیان قزوین است که از قدیمی ترین قبایل قزوین بودند و مدت ها تصدی حکومت آن شهر برعهده داشتند؛ برخی هم از مقامات و متصدیان مشاغل دیوانی بوده اند. پدر حمدالله نیز باعنوان «مستوفی» در دستگاه حکومتی ایلخانان خدمت می کرد. مستوفی نزد رشیدالدّین فضل الله همدانی تقرب داشت و به واسطه او چندی حکومت ابهر، زنجان، طارم و استیفای مالیات آن ناحیه به وی واگذار شد. او غالباً به شغل دبیری و دیوانی اشتغال داشت و مشتاق کسب اطلاعات تاریخی در مورد ایران و سایر نقاط جهان بود.
... [مشاهده متن کامل]
عمده زندگی و حیات ادبی مستوفی در دوران سلطنت اولجایتو، ابوسعید و شاهزادگان بعد از آنان بوده است. دوره استیلای مغول مضاف بر انهدام آثار تمدنی و تنزل سطح علم و فرهنگ، یکی از دوره های روشن حیات عقلی ایران نیز بود. با وجود این، تألیفات نویسندگان قبل از این دوران هرگز با بعد از آن قابل مقایسه نیست. حمدالله از شُعرا و منشیان مطلع زبان فارسی بود و اغلب با فضلا و عالمان دستگاه رشیدالدّین فضل الله آمیزش و مباحثه داشت. پس از قتل رشیدالدّین، او به پاس سابقه خدمتگزاری که نسبت به خاندان رشیدی داشت، در حلقه متقربین پسرش غیاث الدّین محمد داخل گردید. مستوفی نیز وقایع نامه ای که یک تاریخ جهانی بود برای غیاث الدّین محمد مکتوب ساخت.
رشیدالدّین فضل الله همدانی نویسنده کتاب جامِع ُالتَّواریخ یکی از مشوقان حمدالله برای نگارش آثارش بوده است. حمدالله از خود سه اثر مهم تاریخی مرقوم فارسی به یادگار گذاشته است؛ کتاب تاریخِ گُزیده که خلاصه تاریخ جهان، ایران و اسلام است، نُزْهَةُالقُلوب که مفسر و شارح دانش جغرافیایی و یکی از اولین دانشنامه های فارسی بوده است و ظَفَرنامه که منظومیست مشتمل بر هفتادوپنج هزار بیت بر وزن شاهنامه. آثار او از مهم ترین مراجع استدراک وقایع و استنباط وضعیت حیات مردم در دوران دولت ایلخانیان هستند. حمدالله مستوفی در ۷۵۰ هجری قمری درگذشت و در محله پنبه ریسه قزوین دفن شد. آرامگاه او به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از اماکن مورد احترام اهالی آن شهر به حساب می آید.
... [مشاهده متن کامل]
عمده زندگی و حیات ادبی مستوفی در دوران سلطنت اولجایتو، ابوسعید و شاهزادگان بعد از آنان بوده است. دوره استیلای مغول مضاف بر انهدام آثار تمدنی و تنزل سطح علم و فرهنگ، یکی از دوره های روشن حیات عقلی ایران نیز بود. با وجود این، تألیفات نویسندگان قبل از این دوران هرگز با بعد از آن قابل مقایسه نیست. حمدالله از شُعرا و منشیان مطلع زبان فارسی بود و اغلب با فضلا و عالمان دستگاه رشیدالدّین فضل الله آمیزش و مباحثه داشت. پس از قتل رشیدالدّین، او به پاس سابقه خدمتگزاری که نسبت به خاندان رشیدی داشت، در حلقه متقربین پسرش غیاث الدّین محمد داخل گردید. مستوفی نیز وقایع نامه ای که یک تاریخ جهانی بود برای غیاث الدّین محمد مکتوب ساخت.
رشیدالدّین فضل الله همدانی نویسنده کتاب جامِع ُالتَّواریخ یکی از مشوقان حمدالله برای نگارش آثارش بوده است. حمدالله از خود سه اثر مهم تاریخی مرقوم فارسی به یادگار گذاشته است؛ کتاب تاریخِ گُزیده که خلاصه تاریخ جهان، ایران و اسلام است، نُزْهَةُالقُلوب که مفسر و شارح دانش جغرافیایی و یکی از اولین دانشنامه های فارسی بوده است و ظَفَرنامه که منظومیست مشتمل بر هفتادوپنج هزار بیت بر وزن شاهنامه. آثار او از مهم ترین مراجع استدراک وقایع و استنباط وضعیت حیات مردم در دوران دولت ایلخانیان هستند. حمدالله مستوفی در ۷۵۰ هجری قمری درگذشت و در محله پنبه ریسه قزوین دفن شد. آرامگاه او به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از اماکن مورد احترام اهالی آن شهر به حساب می آید.
بنام خدا
با سلام، این مورخ معروف قزوینی که صاحب کتب معروف تاریخ گزیده و ظفرنامه میباشد خود را از تبار اعراب میداند و با نام بردن چند نام عربی خود را به یک عرب نسب میدهد . الله اعلم. با تشکر.
با سلام، این مورخ معروف قزوینی که صاحب کتب معروف تاریخ گزیده و ظفرنامه میباشد خود را از تبار اعراب میداند و با نام بردن چند نام عربی خود را به یک عرب نسب میدهد . الله اعلم. با تشکر.