حلبچه

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دانشنامه جهان اسلام است
حلبچه ، شهری در استان سلیمانیه عراق که در جنگ عراق با ایران، توسط دولت عراق بمباران شیمیایی شد. در جنوب شرقی حلبچه دریاچه دربندیخان، در شمال شرقی آن شهر خرمال و در پنج کیلومتری شمال غْربی آن شهر دوجیله قرار دارد که قبلاً منطقه ای نظامی بوده است. روستاهای این منطقه عمدتاً در نتیجه سیاست دولت عراق برای محدود کردن فعالیت معارضان کُرد، ویران شده اند. حلبچه با جمعیتی حدود شصت هزار تن، یکی از مراکز فعالیت نیروهای مخالف دولت عراق به ویژه حزب اتحادیه میهنی کردستان، به ریاست جلال طالبانی و همچنین فعالیت نیروهای اسلامی طرفدار جمهوری اسلامی ایران بود.
در جریان جنگ عراق با ایران، از اواسط 1366ش، گشودن جبهه جدیدی در منطقه غرب ایران به منظور حفظ ابتکار عمل و تجزیه قوای عراق و همچنین فراهم آوردن فرصتی برای سازماندهی جدید در جبهه های جنوب، برای قوای ایران ضروری می نمود. اجرای عملیات در این منطقه، افزون بر انهدام برخی تأسیسات عراق به خنثی سازی تلاشهای مخالفان ایرانی مستقر در عراق نیز منجر می شد.
در این چهارچوب، سلسله عملیات کربلای 10، فتح 5، نصر 4، 7 و 8، بیت المقدس 2 و 3 در محور ماووت انجام شد. به سبب دشواری های ادامه عملیات در این محور، عملیات والفجر 10 در 25 اسفند 1366 طرح ریزی و اجرا شد.این عملیات در حالی صورت گرفت که عراق از اوایل همین سال به منظور سرکوب شبه نظامیان کُرد، حملاتی بر ضد آنها آغاز کرده بود. در این حملات که عملیات اَنفال نامیده شد، رژیم عراق از سلاحهای شیمیایی استفاده می کرد.
ایران در این زمان، حمله را از جبهه شمالی در منطقه شهرهای مرزی عراق یعنی حلبچه، خورمال، خول مار، دوجیله و دربندیخان، آغاز کرد و با همکاری کُردهای معارض عراق هفت روستای مرزی و پانزده مایل مربع از استان سلیمانیه را تصرف کرد. عراق ادعا کرد که این حمله را دفع کرده است، اما حمله ایران دستاوردهای چشمگیری در پی داشت. ایران در ادامه حملاتش به حاشیه جنوبی بخش کوهستانی مرز در نزدیکی دریاچه دربندیخان، درصدد بود مناطقی را در شمال عراق بدست آورد تا به سوی سلیمانیه پیشروی نماید و مخزن آبی دربندیخان را تصرف کند. این مخزن، نیروی برقابی قسمت اعظم شمال شرقی عراق و بغداد را تأمین می کرد.
در 23 اسفند 1366، نیروهای ایرانی با کمک شبه نظامیان اتحادیه میهنی کردستان موفق شدند شهر حلبچه را تصرف کنند. عراق در برابر راهبرد جدید ایران در منطقه شمالی که اساساً با مساعدتهای کُردهای معارض دنبال می شد، ناگزیر بود در این منطقه برای مقابله با حملات ایران حضور گسترده داشته باشد که این امر به تجزیه قوای عراق می انجامید و فرصت مناسبی در اختیار ایران قرار می داد تا در منطقه جنوب اقدامات نظامی خود را پیگیری نماید.
با این مقدمات، عراق تصمیم به بمباران شیمیایی حلبچه گرفت تا ناتوانی خود را در مقابله با تصرف این شهر جبران کند. حملات شیمیایی عراق به حلبچه با دستور مستقیم صدام حسین از نیمروز 25 اسفند 1366 آغاز شد. حملات هوایی با استفاده از بمبهای ناپالم و فسفری و گاز خردل و گاز اعصاب، با پنجاه هواپیما صورت گرفت و تخریب فراوانی در پی داشت. در این حمله، بیش از پنج هزار غیرنظامی کُرد کشته و حدود هفت هزار تن مجروح شدند.
بمباران شیمیایی حلبچه واکنش جهانی را برانگیخت و اعزام خبرنگاران خارجی به ایران و بازدید از منطقه، ابعاد این فاجعه هولناک را بیشتر نشان داد. جمهوری اسلامی ایران در روزهای 26، 27 و 28 اسفند 1366/16، 17 و 18 مارس 1988 با ارسال چندین نامه به دبیرکل سازمان ملل، با اشاره به استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی در منطقه عملیاتی والفجر 10 و نیز مناطق کردنشین عراق و شهر حلبچه، خواستار اعزام هیئت کارشناسی سازمان ملل برای بررسی موضوع شد. با فشار مضاعف ایران، سرانجام دبیرکل سازمان ملل در 5 فروردین 1367/25 مارس 1988 گروهی کارشناس به ایران اعزام کرد. عراق نیز با ارسال نامه ای به دبیر کل، ایران را به استفاده از سلاحهای شیمیایی در اطراف حلبچه متهم کرد که در پی آن سازمان ملل هیئتی از کارشناسان را به عراق اعزام نمود.

دانشنامه عمومی

حَلَبْچِه یا حَلَبجهَ ( به کردی: هه ڵه بجه/Helebce ) از شهرهای استان حلبچه کردستان عراق در ۱۵–۱۰ کیلومتری مرز ایران و ۲۲۵ کیلومتری شمال شرقی بغداد است. این شهر در منطقهٔ شهرزور عراق قرار دارد. این شهر در مجاورت مرزی شهرستان پاوه و شهر مریوان از ایران قرار دارد. شهرک حلبچه پس از بمباران شیمیایی رژیم بعث به دلیل آلودگی شدید مواد شیمیایی خالی از سکنه شد. لذا ساکنان این منطقه شهر را در فاصلهٔ نزدیک سه کیلومتری از محل حادثه از نو بنیان نهادند. مردمان این منطقه به شهر بمباران شده همینک حلبچه قدیم ( هه ڵه بجه ی کۆن ) می گویند که خالی از سکنه است و شهرک نو بعد از بمباران را حلبچه تازه ( هه ڵه بجه ی تازه ) می نامند. [ ۱] .
ساکنان حلبچه در جریان جنگ ایران و عراق، در تاریخ ۱۶ تا ۱۷ مارس ۱۹۸۸ توسط رژیم وقت عراق بمباران شیمیایی شدند و بیشتر از پنج هزار غیرنظامی و بی دفاع در یک نیمروز در این شهر جان باختند. این بمباران شیمیایی تقریباً هم زمان بود با عملیاتی موسوم به عملیات انفال ( عملیات انفال عملیاتی بود که پیرامون آن حدود ۱۸۲ هزار نفر به ویژه کودکان و زنان و سالخوردگان مناطق کردنشین توسط ارتش حزب بعث عراق کشته و زنده به گور شدند ) [ نیازمند منبع] مناطق اطراف حلبچه در آن زمان ( زمان بمباران شیمیایی ) در اشغال نیروهای ایرانی و هم چنین در دست گروه های پیش مرگ کُرد ( یه کیه تی ) بود و صدام به جرم همکاری با نیروهای ایرانی دست به این کار زد. طبق گفتهٔ ساکنان شهر حلبچه ۵ روز پیش از کشتار توسط هواپیماهای رژیم بعث اعلامیه هایی مبنی بر خروج از شهر و قطع همکاری ساکنان شهر با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران ریخته شد ولی در اعلامیه ها هیچ اشاره ای مبنی بر بمباران شیمیایی نشده بود. سپاه پاسداران و اتحادیهٔ میهنی کردستان در این شهر اقدام به ایجاد پایگاه های لجستیکی کرده بودند و نیز مراکزی رایگان جهت تامین آذوقه مانند قند و شکر و روغن و نان و . . . به ساکنان حلبچه احداث نموده بود که موجب خشم مقامات بعثی و بوجود آوردن چنین فاجعه ای گردید.
احمد ناطقی، سعید صادقی و سعید جان بزرگی ( که به دلیل استنشاق گازهای شیمیایی بعدها جانش را از دست داد ) عکاسانی بودند که هم زمان با بمباران شیمیایی، در حلبچه بودند و عکس های مهمی از قربانیان حلبچه ثبت کردند. انتشار عکس های آن ها به دلیل آنکه در لحظهٔ مرگ قربانیان گرفته شد، تکان دهنده بود و تأثیر فراوانی بر افکار عمومی جهان گذاشت. عکس عمر خاور ( مرد کردی که کودکی را در آغوش دارد ) از آثار احمد ناطقی و تندیس همین تصویر در چند جای حلبچه نصب شده است.
عکس حلبچهعکس حلبچهعکس حلبچه
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

حَلَبْچِه
میدان صلح، شهری کردنشین نزدیک مرز ایران، در استان سلیمانیه، واقع در شمال شرقی عراق، با ۱۰۵هزار نفر (۲۰۰۱) جمعیت. هنگامی که در اوت ۱۹۸۸ هواپیماهای عراقی با بمباران شیمیایی حدود ۵هزار نفر از اهالی آن را به قتل رساندند، توجه جهانیان به این شهر جلب شد.

پیشنهاد کاربران

بپرس