حقوق کودک در مقررات بین المللی

[ویکی فقه] حقوق کودک ــکه از متفرعات حقوق بشر به شمار می رودــ شاخه ای نوپیداست که با توجه به اهمیت آن و نیز استلزامات و اقتضائات دوره کودکی، موردتوجه خاص قرار گرفته و بابی مستقل برای آن گشوده شده است.
کنوانسیون شامل یک مقدمه و ۵۴ مادّه در سه بخش است: ۴۱ مادّه در بخش اول، ۴ مادّه در بخش دوم و ۹ مادّه در بخش سوم می باشد. مقدمه کنوانسیون شامل مبانی حقوق کودک و اهداف و مقاصد کنوانسیون (گسترش آزادی، عدالت و صلح جهانی) است که در آن از ضرورت توجه ویژه به حقوق کودک و اهمیت کانون خانواده در رشد جسمی و روحی کودک سخن به میان آمده و به پیشینه توجه به این حقوق در اعلامیه ها، میثاق ها و کنوانسیون های بین المللی، به صورت مستقل یا در ضمن موضوعات دیگر، اشاره شده است. همه نمایندگان کشورهای حاضر در این اجلاس، از جمله نماینده ایران، به اعلامیه رأی مثبت دادند.

پیشینه
پیشینه توجه به حقوق کودک در عرصه بین المللی به دوران پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ـ۱۹۱۸) بازمی گردد؛ در ۱۳۰۳ش/۱۹۲۴ جامعه ملل اعلامیه ای پنج مادّه ای را به نام اعلامیه حقوق کودک ــکه یک سازمان بین المللی غیردولتی آن را پیشنهاد داده بودــ تصویب کرد. ولی در پی تضییع گسترده حقوق کودکان، به ویژه در جنگ جهانی دوم، کنوانسیون حقوق کودک و بهره وری از آن در حقوق داخلی ایران،(۱۹۳۹ـ۱۹۴۵)، حمایت از آن ها ضرورت بیشتری یافت؛ بنابراین، در اعلامیه جهانی حقوق بشر (مصوب ۱۳۲۷ش/۱۹۴۸)، به طور محدود به حقوق کودکان اشاره شد و سپس قطعنامه ای ــکه پیش نویس آن را کمیسیون حقوق بشر تهیه کرده بودــ در اجلاس ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹/ ۲۸ آبان ۱۳۳۸ مجمع عمومی سازمان ملل با عنوان «اعلامیه حقوق کودک، ۱۹۵۹» به تصویب رسید.

ایرادات اعلامیه
این اعلامیه، وضع کودکان را در جهان بهبود بخشید، ولی دو اشکال عمده داشت: یکی این که همه جنبه های حقوق کودکان را پوشش نداده بود، دیگر آن که برای کشورها تعهدآور نبود. لذا مفاد آن به طور گسترده نقض می شد، زیرا هرچند در عرف بین المللی، کشورهایی که در مجمع عمومی سازمان ملل به اعلامیه ای رأی مثبت داده اند، برای اجرای آن، مسئولیت اخلاقی دارند، ولی چنین مصوباتی به لحاظ حقوقی الزام آور نیست. ازاین رو، به تدریج اندیشه تدوین یک معاهده فراگیر بین المللی درباره حقوق کودک، شکل گرفت .

اقدامات برای تصویب اعلامیه جدید
...