حقوق عرفی (common law)
آن بخش از حقوق انگلستان که از قانون گذاری سرچشمه نمی گیرد و مبتنی بر عرف و کاربرد مشترک و تصمیم های قضایی است. حقوق عرفی انگلستان پایۀ حقوق در ایالات متحده امریکا و بسیاری از کشورهای انگلیسی زبان است. حقوق عرفی پس از پیروزی نورمان ها در ۱۰۶۶ به مثابۀ حقوق مشترک، نه حقوق محلی، در سرتاسر انگلستان، رشد و گسترش یافت. با تأسیس نظام دادگاهی (در زمان هنری دوم)، و ثبت و ضبط تصمیمات قضات در گزارش های حقوقی، رویه قضایی توسعه پیدا کرد. این بدین معنی است که، دادگاه برای تصمیم گیری درباره پرونده باید به اصول حقوقی به کار گرفته شده در پرونده های مشابه گزارش شده پیشین یا نکات مشابه توجه کند. البته در موارد ویژه کاملاً متفاوت می توان تفسیر نوینی از قانون به دست داد و یا تغییراتی در آن به وجود آورد. به این ترتیب، حقوق عرفی حقوق را، در فقدان مصوبات قانونی قابل اجرا، یا هنگامی که قانون نیازمند تفسیر است، با نیازهای جامعه هماهنگ می کند. نظام حقوقی روم باستان که اینک اساس نظام حقوق نوشته را در مقابل حقوق عرفی تشکیل می دهد، یکی از عمده ترین نظام های حقوقی اروپایی است. حقوق روم در دوران جمهوری آغاز شد و در عصر امپراتوری گسترش یافت و تا پایان عصر امپراتوری بیزانس در ۱۴۵۳ مورد استفاده بود. حقوق روم برای نخستین بار به صورت الواح دوازده گانه (۴۵۰پ م) که فقط بخش هایی از آن باقی مانده است تدوین شد. آخرین مرحلۀ تدوین حقوق روم در زمان ژوستینین (۵۲۸ـ۵۳۴م) انجام شد. یکی از ویژگی های برجسته حقوق روم نظام حقوق بین المللی آن بود که در اختلاف های بین رومی ها و خارجیان یا ساکنین مناطق مختلف، یا بین ساکنین مناطق و کشورهای مختلف اعمال و اجرا می شد. نظام حقوق ایران، مانند حقوق آلمان، ایتالیا، و فرانسه، از خانواده «حقوق نوشته» است که مقتبس از حقوق اروپایی (فرانسه) و به ویژه حقوق اسلام (فقه امامیه) است.
آن بخش از حقوق انگلستان که از قانون گذاری سرچشمه نمی گیرد و مبتنی بر عرف و کاربرد مشترک و تصمیم های قضایی است. حقوق عرفی انگلستان پایۀ حقوق در ایالات متحده امریکا و بسیاری از کشورهای انگلیسی زبان است. حقوق عرفی پس از پیروزی نورمان ها در ۱۰۶۶ به مثابۀ حقوق مشترک، نه حقوق محلی، در سرتاسر انگلستان، رشد و گسترش یافت. با تأسیس نظام دادگاهی (در زمان هنری دوم)، و ثبت و ضبط تصمیمات قضات در گزارش های حقوقی، رویه قضایی توسعه پیدا کرد. این بدین معنی است که، دادگاه برای تصمیم گیری درباره پرونده باید به اصول حقوقی به کار گرفته شده در پرونده های مشابه گزارش شده پیشین یا نکات مشابه توجه کند. البته در موارد ویژه کاملاً متفاوت می توان تفسیر نوینی از قانون به دست داد و یا تغییراتی در آن به وجود آورد. به این ترتیب، حقوق عرفی حقوق را، در فقدان مصوبات قانونی قابل اجرا، یا هنگامی که قانون نیازمند تفسیر است، با نیازهای جامعه هماهنگ می کند. نظام حقوقی روم باستان که اینک اساس نظام حقوق نوشته را در مقابل حقوق عرفی تشکیل می دهد، یکی از عمده ترین نظام های حقوقی اروپایی است. حقوق روم در دوران جمهوری آغاز شد و در عصر امپراتوری گسترش یافت و تا پایان عصر امپراتوری بیزانس در ۱۴۵۳ مورد استفاده بود. حقوق روم برای نخستین بار به صورت الواح دوازده گانه (۴۵۰پ م) که فقط بخش هایی از آن باقی مانده است تدوین شد. آخرین مرحلۀ تدوین حقوق روم در زمان ژوستینین (۵۲۸ـ۵۳۴م) انجام شد. یکی از ویژگی های برجسته حقوق روم نظام حقوق بین المللی آن بود که در اختلاف های بین رومی ها و خارجیان یا ساکنین مناطق مختلف، یا بین ساکنین مناطق و کشورهای مختلف اعمال و اجرا می شد. نظام حقوق ایران، مانند حقوق آلمان، ایتالیا، و فرانسه، از خانواده «حقوق نوشته» است که مقتبس از حقوق اروپایی (فرانسه) و به ویژه حقوق اسلام (فقه امامیه) است.
wikijoo: حقوق_عرفی