حقوق عابر پیاده

[ویکی فقه] عابران پیاده در منظر قوانین عرف و شرع حقوقی دارند که باید محترم شمرده شود.
از زمانی که پدیده وسایل موتوری در زندگی انسان ها ظاهر شد، قوانین عابر پیاده و سواره در خصوص دیات بیش تر مورد توجه قرار گرفت، اما به دلیل شرایط پیشین، آن قوانین بیش تر در جهت رعایت حقوق عابر پیاده بود و بیش تر قوانین، برای ایجاد محدودیت در حرکت راننده وضع می شدند، اما امروز که بهره گیری از بزرگراه ها و سرعت بخشیدن به امور اجتناب ناپذیر است، به دلیل نقایص قوانین گذشته، لازم است برای عابران پیاده، قوانین دیگری وضع شود.با نگرش به روایات و فتوای فقهای پیشین می توان گفت مبانی قوانین مورد نیاز در آن ها به خوبی بیان شده است و آن احکام را می توان به زندگی امروز و نیز موضوع مورد بحث تسرّی داد، اما متأسفانه آن مبانی در وضع قوانین دیه برای عابر پیاده و سواره مورد توجه قرار نگرفته است.در این نوشتار کوشیده شده به موضوع حقوق عابر پیاده و رانندگان از دو نگاه حقوق و فقه نگریسته شود.
نگاه حقوقی
خاستگاه حقوق را هرچه بدانیم، قانون برای استیفای حقوق است؛ چه مبنای حقوق را دستورهای خداوند بدانیم یا کرامت انسانی، فطرت، عدالت، برابری، تعلیم و تربیت، دولت، نظم اجتماعی، فرهنگ جامعه، نیازمندی ها و اموری از این دست، حقوق و قانون مستلزم یکدیگرند. هر کجا سخن از حقوق است، قانون نیز آن جا حضور دارد و این موضوع مسلم است که هر چه قانون به عدالت نزدیک تر باشد، سودمندتر است و حقوق انسان ها بیش تر تأمین می گردد.پیدایش خودرو، وضع قانون در این خصوص را ضروری ساخت، به ویژه که این گونه وسایل نقلیه، خطرآفرین نیز بودند. از این رو، با گسترش آن ها، وضع قوانین نیز فراز و نشیب بسیار یافت و فرآیندها، پی آمدها و جنبه های مختلف آن، مورد توجه قرار گرفت.حوادث رانندگی ارتباط تنگاتنگی با حقوق انسان ها دارد و چنان که آندره تونک می گوید:(جبران خسارت های ناشی از رانندگی یکی از مهم ترین مسائلی است که حقوق دانان با آن روبه رو هستند). به همین دلیل است که مسئولیت های مدنی و کیفری رانندگان و دارندگان وسایل موتوری و نیز حقوق عابر پیاده، یکی از مباحث مهم حقوقی در عصر حاضر است.چنان که اشاره کردیم در فقه به طور مستقیم از حوادث رانندگی سخن به میان نیامده، اما در مباحث دیات و جنایات می توان به این موضوع پرداخت.
خاستگاه اساسی مسئولیت پذیری
خاستگاه قانون با خاستگاه مسئولیت پذیری و اهداف قوانین، پیوند ناگسستنی دارد و تعیین کننده شکل قانون است و نوع نگرش به قانون نیز در اجرا و تحقق آن تأثیر شگرف دارد.در اندیشه دینی، کرامت انسانی و دستورهای خداوند خاستگاه اصلی قوانین بوده اند. از این رو، چنان که قوانین قصاص و دیات بر همین پایه استوارند، به قوانین راهنمایی و رانندگی نیز باید با همین دیدگاه نگریست.
مسئولیت های مدنی و کیفری
...