حقوق بشر در عراق بعثی

عراق در زمان صدام حسین شاهد نقض شدید حقوق بشر بود که یکی از بدترین موارد در جهان محسوب می شد. پلیس مخفی، تروریسم دولتی، شکنجه، کشتار جمعی، نسل کشی، پاکسازی قومی، تجاوز جنسی، تبعید، کشتار غیرقانونی، ناپدید شدن اجباری، ترور، جنگ شیمیایی، و تخریب مرداب های جنوب عراق از جمله روش های صدام و حزب بعث عراق بود که برای حفظ کنترل استفاده می کرد. تعداد کل کشته ها و ناپدید شدن های مربوط به سرکوب در این دوره ناشناخته است، اما طبق گزارش دیده بان حقوق بشر، تعداد قربانیان حداقل ۲۵۰۰۰۰ تا ۲۹۰۰۰۰ نفر برآورد می شود[ ۱] که بیشتر آن ها در نتیجهٔ نسل کشی انفال و سرکوب قیام های عراق رخ داده اند.
دیده بان حقوق بشر و عفو بین الملل گزارش های منظمی از حبس و شکنجهٔ گسترده منتشر کردند.
سازمان های حقوق بشر اعدام های مورد تأیید دولت، اعمال شکنجه و تجاوز جنسی را برای چندین دهه از زمان به قدرت رسیدن صدام حسین در سال ۱۹۷۹ تا سقوط او در سال۲۰۰۳ مستند کرده اند.
• در سال۲۰۰۲، قطعنامه ای با حمایت اتحادیهٔ اروپا توسط کمیسیون حقوق بشر به تصویب رسید که بیان می کرد هیچ بهبودی در بحران حقوق بشر در عراق رخ نداده است. این بیانیه دولت صدام حسین را به دلیل «نقض سیستماتیک، گسترده و بسیار شدید حقوق بشر و حقوق بین الملل بشردوستانه» محکوم کرد و از عراق خواست تا اعدام های خودسرانه را متوقف کند. [ ۲]
• مشارکت کامل سیاسی در سطح ملی فقط به اعضای حزب بعث که تنها ۸ درصد جمعیت را تشکیل می دادند محدود می شد.
• شهروندان عراقی از نظر قانونی اجازهٔ تجمع نداشتند مگر این که برای ابراز حمایت از دولت باشد. دولت عراق تأسیس احزاب سیاسی را کنترل می کرد، امور داخلی آن ها را تنظیم می کرد و بر فعالیت های آن ها نظارت می کرد.
• ایست های بازرسی پلیس در جاده ها و بزرگراه های عراق از تردد شهروندان عادی در سراسر کشور بدون مجوز دولت جلوگیری می کرد و ویزای خروج گران قیمت مانع از سفر شهروندان عراقی به خارج از کشور می شد. قبل از سفر، یک شهروند عراقی باید وثیقه می فرستاد. زنان عراقی نمی توانستند بدون همراهی یکی از اقوام مرد به خارج از کشور سفر کنند. [ ۳]
• آزار و شکنجهٔ کردهای فیلی در زمان صدام حسین، [ ۴] که به عنوان نسل کشی کردها نیز شناخته می شود، آزار و شکنجهٔ سیستماتیک فیلی ها توسط صدام حسین بین سال های ۱۹۷۰ و ۲۰۰۳ بود. این آزار و اذیت ها منجر به اخراج، فرار و تبعید مؤثر کردهای فیلی از سرزمین اجدادی خود در عراق شد. آزار و شکنجه زمانی شروع شد که تعداد زیادی از کردهای فیلی در معرض کارزار بزرگ رژیم قرار گرفتند که با صدور حکم ۶۶۶ منحل شده و کردهای فیلی را از ملیت عراقی محروم کرد و آن ها را ایرانی تلقی کرد. اعدام های سیستماتیک از سال ۱۹۷۹ در بغداد و خانقین آغاز شد و سپس به دیگر مناطق عراق و کردستان گسترش یافت. [ ۵] [ ۶] تخمین زده می شود که حدود ۲۵۰۰۰ کرد فیلی در اثر اسارت و شکنجه جان باختند. [ نیازمند شفاف سازی]
• حملهٔ شیمیایی به حلبچه: حمله با گاز سمی به حلبچه در دورهٔ ۱۵ تا ۱۹ مارس ۱۹۸۸ در طول جنگ ایران و عراق رخ داد که در آن نیروهای دولتی عراق از سلاح های شیمیایی استفاده کردند و هزاران غیرنظامی در شهر کردنشین حلبچهٔ عراق کشته شدند. [ ۷]