حق تکثیر

دارندگان حق تکثیر برای کنترل تکثیر و دیگر بهره برداری ها از آثار خود برای زمان مشخصی حقوق قانونی و انحصاری دارند و بعد از آن اثر وارد مالکیت عمومی می شود. هرگونه استفاده و بهره برداری از این آثار منوط به دریافت اجازه از ناشر یا پدیدآورندهٔ آن اثر است، استفاده در شرایطی که طبق قانون محدودیت یا استثنایی وجود دارد، مانند استفاده منصفانه، به دریافت اجازه از دارنده حق تکثیر نیاز ندارد. دارنده حق تکثیر می تواند حقوق خود را به شخص دیگری منتقل کند.
در بعضی از حوزه های قضایی، حقوق اخلاقی یا حقوق معنوی پدیدآورندگان نیز به رسمیت شناخته می شود، مانند حق یاد شدن برای اثر.
تاریخچه
به طور کلی، پیش از اختراع دستگاه چاپ و خصوصاً تا اوایل قرن هجدهم، مسئله کپی رایت اصولاً مطرح نبود، زیرا از یک سو، امکان تکثیر انبوه آثار ادبی و هنری فراهم نبود و سرقت علمی و ادبی هم ( حداقل به شکل گسترده ) وجود نداشت؛ از سوی دیگر، فرد محوری دوران مدرن شکل نگرفته بود و هر اثری حاصل فرهنگ جمعی به شمار می آمد. دیگر اینکه با توجه به دشواریِ رفت وآمد و ناچیز بودن حجم آثار بشری، هر نوع دسترسی به این آثار، به هر شکلی، مطلقاً مزیت و مطلوبیت محسوب می شد.
با اختراع دستگاه چاپ و به ویژه پس از انقلاب صنعتی، با شکل گیری صنعت نشر و نیز پدید آمدن صورت های جدید تولید آثارِ قابل نسخه برداری مثل فیلم و عکس و … مفهوم کپی رایت شکل گرفت و وارد حقوق و قوانین شد. تاریخچه حق تکثیر با حقوق انحصاری و امتیازات چاپ کتاب آغاز شد، اساسنامه آن در سال ۱۷۰۹ که از آن ملکه بریتانیای کبیر نام خود را گرفته است، اولین اساسنامه حق تکثیر است. در ابتدا حق تکثیر تنها شامل تکثیر کتاب ها می شد، با گذر زمان محدودیت های دیگر از قبیل ترجمه و آثار اشتقاقی به آن اضافه شد.
دو مسئله، به ویژه در دهه های اخیر، موجب شد کپی رایت به یک معضل جدی تبدیل شود. اولاً به دلیل پیشرفت فناوری، امکان تکثیر آثار گوناگون در مقیاس وسیع با هزینه اندک و سرعت بالا فراهم شد و دیگر اینکه تعداد افرادی که به انحای مختلف متکی به درآمد حاصل از تکثیر محصولات قابل نسخه برداری هستند ( اعم از مؤلفان، تهیه کنندگان، عکاسان، روزنامه نگاران، ناشران، صحافان، فروشندگان و … ) افزایش یافت. به این ترتیب، به مرور زمان، نوعی تناقض در زمینه حقوقی و اخلاقی و به تبع آن در حوزه سیاست های فرهنگی پدید آمد. از نظر اخلاقی، دسترسی عموم افراد به هنر و اطلاعات امری مطلوب است و از سوی دیگر، برخی انواع دسترسی، بر خلاف قوانین، و ظاهراً غیراخلاقی است. در حوزه سیاست ها، ازیک طرف، سالانه میلیاردها دلار صرف تأسیس و مدیریت کتابخانه ها می شود تا افراد مختلف در اقصی نقاط جهان بتوانند به آثار گوناگون دسترسی داشته باشند و از طرف دیگر، دولت ها ملزم شده اند سازوکارهایی جهت محدودسازی دسترسی عموم به محصولات فرهنگی تدوین کنند.
قوانین بین المللی حق تکثیر
چیزی به نام حق �حق نشر بین المللی� که به صورت خودکار نوشته های نویسندگان را در سراسر جهان محافظت کند وجود ندارد. محافظت در مقابل استفاده در هر کشوری به قوانین ملی آن کشور بستگی دارد. با این وجود بیشتر کشورها برای آثار خارجی تحت شرایط خاص، محافظت هایی فراهم می کنند که تا حد زیادی به وسیلهٔ معاهدات و کنوانسیون های بین المللی حق نشر ساده شده است. دو کنوانسیون مهم در این زمینه وجود دارند، یکی کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری و دیگری کنوانسیون جهانی حق نشر. با این همه، کشورهایی وجود دارند که برای کارهای خارجی، محافظت حق نشر کمی ارائه می دهند یا اصلاً ارائه نمی دهند.
COPYRIGHT
Legal concept regulating rights of a creative work
A copyright is a type of intellectual property that gives its owner the exclusive right to copy and distribute a creative work, usually for a limited time. The creative work may be in a literary, artistic, educational, or musical form. Copyright is intended to protect the original expression of an idea in the form of a creative work, but not the idea itself. A copyright is subject to limitations based on public interest considerations, such as the fair use doctrine in the United States.
Some jurisdictions require "fixing" copyrighted works in a tangible form. It is often shared among multiple authors, each of whom holds a set of rights to use or license the work, and who are commonly referred to as rights holders. [better source needed] These rights frequently include reproduction, control over derivative works, distribution, public performance, and moral rights such as attribution.
Copyrights can be granted by public law and are in that case considered "territorial rights". This means that copyrights granted by the law of a certain state, do not extend beyond the territory of that specific jurisdiction. Copyrights of this type vary by country; many countries, and sometimes a large group of countries, have made agreements with other countries on procedures applicable when works "cross" national borders or national rights are inconsistent.
Typically, the public law duration of a copyright expires 50 to 100 years after the creator dies, depending on the jurisdiction. Some countries require certain copyright formalities to establishing copyright, others recognize copyright in any completed work, without a formal registration. When the copyright of a work expires, it enters the public domain.