[ویکی فقه] حضرت آدم در قرآن. بحث این مقاله درباره مبدأ اشتقاق آدم و وجه تسمیه آن است، لغویان در مبدأ اشتقاق آدم و نیز عربیت یا ورود آن از زبان دیگر، بر یک رأی نیستند.
برخی آن را در اصل، عبری و از واژه اَدَم و اَدَمه، به معنای زمین یا خاک سطح زمین و برخی نیز آن را در اصل سریانی دانسته اند. گویا کاربرد دو صورت مذکر و مؤنث آن (اَدَم و اَدَمه) باهم در سِفْرِ پیدایش به معنای خاکی (ساخته شده از خاک)، منشأ قول به عبری بودن این واژه و تقویت آن شده است. کسانی که ریشه آن را عربی می دانند، با توجّه به کاربرد ریشه این واژه، درباره مبدأ اشتقاق آن احتمال هایی را ذکر کرده اند. جوهری، «ادیم» را به معنای روی زمین، «اَدَمه» را باطن پوست، الگو و اسوه، و «اُدمه» را به معنای گندم گونی، و «آدم» را به معنای گندم گون دانسته است. ابن اثیر، «ادام» و «اُدم» به معنای خورش را از موارد کاربرد این مادّه می شمارد. ابوعبید، ریشه همه این موارد را «ادم الطعام» می داند؛ چون طعام با ادام گوارا می شود. به نظر ابن فارس نیز ریشه همه این معانی اصلِ واحد «اَدم» به معنای موافقت و ملایمت است. طبق رأی برخی مانند زمخشری، آدم اسم عجمی، مانند آزر، عازر، عابر، شالخ و فالغ بوده و از کلمه ای دیگر گرفته نشده است. ابن عاشور ضمن ردّ مشتق بودن این کلمه، با استدلال به این که این نام نزد عرب و غیرعرب شناخته شده بوده و این هر دو از خانواده زبان های سامی اند، نظریه اصلی بودن آن در هر دو زبان را مطرح ساخته، آن را از باب توارد لغات می داند.
وجوه نام گذاری حضرت آدم
راغب با توجّه به معانی لغوی لفظ آدم، برای نام گذاری حضرت آدم چهار وجه را آورده است:۱. جسم او از خاک روی زمین است.۲. گندم گون است.۳. از ترکیب عناصر و نیروهای گوناگون آفریده شده است (اُدمة: الفت و اختلاط).۴. بر اثر روح خدایی که در وی دمیده شده، نیکو گردید (ادام: خورش و نیکوکننده طعام). بیش تر مفسّران، وجه نام گذاریِ آدم را با استناد به احادیثی، آفریده شدن او از خاک روی زمین ذکر کرده و آن را عَلَم دانسته اند. بعضی هم آن را چون انسان و بشر ، نوع می دانند؛ برخی گفته اند: گویا این واژه ابتدا به اعتبار معنای وصفی درباره حضرت آدم علیه السلام به کار رفته؛ سپس به صورت عَلَم استعمال شده است
واژه آدم در قرآن
در آیات قرآن، واژه «آدم» به صورت مفرد ۱۵ بار، «بنی آدم» هفت بار و «ابنی آدم»، «ذریة آدم» و «کمثل آدم» هر کدام یک بار به کار رفته است. در آیات ۱ نساء اعراف زمر نیز «نَفْس» به کار رفته و مقصود از آن آدم علیه السلام دانسته شده است. مقصود از «بشر» در آیه «إِنِّی خـلِقُ بَشَراً مِن طین» و «انسان» در آیه «و لَقَد خَلَقنَا الإِنسـنَ مِن صَلصـل مِن حَمَإ مَسنون» را نیز شخص آدم علیه السلام دانسته اند. تفصیل داستان او در شش سوره بقره اعراف حجر اسراء ؛ طه ص ذکر شده است.
دو نظریه در بیان چگونگی وقایع مربوط به آدم علیه السلام
...
برخی آن را در اصل، عبری و از واژه اَدَم و اَدَمه، به معنای زمین یا خاک سطح زمین و برخی نیز آن را در اصل سریانی دانسته اند. گویا کاربرد دو صورت مذکر و مؤنث آن (اَدَم و اَدَمه) باهم در سِفْرِ پیدایش به معنای خاکی (ساخته شده از خاک)، منشأ قول به عبری بودن این واژه و تقویت آن شده است. کسانی که ریشه آن را عربی می دانند، با توجّه به کاربرد ریشه این واژه، درباره مبدأ اشتقاق آن احتمال هایی را ذکر کرده اند. جوهری، «ادیم» را به معنای روی زمین، «اَدَمه» را باطن پوست، الگو و اسوه، و «اُدمه» را به معنای گندم گونی، و «آدم» را به معنای گندم گون دانسته است. ابن اثیر، «ادام» و «اُدم» به معنای خورش را از موارد کاربرد این مادّه می شمارد. ابوعبید، ریشه همه این موارد را «ادم الطعام» می داند؛ چون طعام با ادام گوارا می شود. به نظر ابن فارس نیز ریشه همه این معانی اصلِ واحد «اَدم» به معنای موافقت و ملایمت است. طبق رأی برخی مانند زمخشری، آدم اسم عجمی، مانند آزر، عازر، عابر، شالخ و فالغ بوده و از کلمه ای دیگر گرفته نشده است. ابن عاشور ضمن ردّ مشتق بودن این کلمه، با استدلال به این که این نام نزد عرب و غیرعرب شناخته شده بوده و این هر دو از خانواده زبان های سامی اند، نظریه اصلی بودن آن در هر دو زبان را مطرح ساخته، آن را از باب توارد لغات می داند.
وجوه نام گذاری حضرت آدم
راغب با توجّه به معانی لغوی لفظ آدم، برای نام گذاری حضرت آدم چهار وجه را آورده است:۱. جسم او از خاک روی زمین است.۲. گندم گون است.۳. از ترکیب عناصر و نیروهای گوناگون آفریده شده است (اُدمة: الفت و اختلاط).۴. بر اثر روح خدایی که در وی دمیده شده، نیکو گردید (ادام: خورش و نیکوکننده طعام). بیش تر مفسّران، وجه نام گذاریِ آدم را با استناد به احادیثی، آفریده شدن او از خاک روی زمین ذکر کرده و آن را عَلَم دانسته اند. بعضی هم آن را چون انسان و بشر ، نوع می دانند؛ برخی گفته اند: گویا این واژه ابتدا به اعتبار معنای وصفی درباره حضرت آدم علیه السلام به کار رفته؛ سپس به صورت عَلَم استعمال شده است
واژه آدم در قرآن
در آیات قرآن، واژه «آدم» به صورت مفرد ۱۵ بار، «بنی آدم» هفت بار و «ابنی آدم»، «ذریة آدم» و «کمثل آدم» هر کدام یک بار به کار رفته است. در آیات ۱ نساء اعراف زمر نیز «نَفْس» به کار رفته و مقصود از آن آدم علیه السلام دانسته شده است. مقصود از «بشر» در آیه «إِنِّی خـلِقُ بَشَراً مِن طین» و «انسان» در آیه «و لَقَد خَلَقنَا الإِنسـنَ مِن صَلصـل مِن حَمَإ مَسنون» را نیز شخص آدم علیه السلام دانسته اند. تفصیل داستان او در شش سوره بقره اعراف حجر اسراء ؛ طه ص ذکر شده است.
دو نظریه در بیان چگونگی وقایع مربوط به آدم علیه السلام
...
wikifeqh: حضرت_آدم_در_قرآن