حصر آبادان یا محاصره آبادان نبردی در روزهای نخست جنگ ایران و عراق بود. در تاریخ ۱۸ مهر ۱۳۵۹ نیروهای ارتش عراق، با احداث دو پل شناور در منطقه مارد و سلمانیه، با عبور از رودخانه کارون، به خاک ایران هجوم آوردند و با هدف محاصره آبادان، اقدام به تثبیت نیروهای خود در منطقه شرق کارون و قطع جاده ارتباطی آبادان به اهواز نمودند و مردمی را که در حال خروج از آبادان بودند را نیز به اسارت خود درآوردند. روز بعد نیز ارتش عراق اقدام به قطع جاده ارتباطی آبادان به ماهشهر نمود و با عبور از این جاده و رسیدن به شمال آبادان و ساحل شمالی بهمنشیر، موفق شدند آبادان را محاصره نمایند.
... [مشاهده متن کامل]
در این محاصره که زاویه ای ۲۷۰ درجه داشت، مردم عادی برای خروج از شهر دچار مشکلات فراوانی شدند، اما تعدادی از ساکنان آبادان نیز برای مقاومت در مقابل نیروهای مسلح عراقی، در شهر ماندند، گرچه نیروهای مردمی مدافع شهر، هیچگونه سلاح مؤثر نظامی در اختیار نداشتند.
در سپتامبر ۱۹۸۰ صدام حسین رئیس جمهور عراق هجومی غافلگیرانه را علیه ایران برنامه ریزی و به خاک ایران در جبهه گسترده ای حمله کرد.
در ۳ نوامبر نیروهای عراقی به آبادان در استان خوزستان ایران رسیدند. پایداری ایران ثابت کرد بیش از حد قوی است، با این حال، فرماندهان عراقی برای تقویت قوا فراخوانده شدند.
این عملیات در تاریخ ۹ آبان ۱۳۵۹ با هدف عقب راندن ارتش عراق از جزیره آبادان صورت گرفت. در این عملیات بیش از ۷۰۰ نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و ۵۰۰ نفر دیگر نیز به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
چهل روز پس از شروع هجوم گستردهٔ عراق به ایران، ارتش عراق تصمیم به تغییر روش خود گرفت و در عوض اقدام برای تصرف اهواز، با جابه جایی نیرو و تقویت محور شلمچه به خرمشهر، تلاش خود را برای تصرف شهرهای آبادان و خرمشهر افزایش داد و روز چهارم آبان توانست بخش غربی خرمشهر را به تصرف خود درآورد. با افزایش تلفات، بهترین روش به جای درگیر شدن با مردم شهرها، این بود که شهرهای آبادان و خرمشهر را از منطقه ای خالی از سکنه دور بزند. به همین دلیل پس از تصرف بخش غربی خرمشهر، نیروهای جدیدی را برای عبور از کارون در سمت شمال شهرهای آبادان و خرمشهر و قطع هر دو جاده ارتباطی اهواز با این دو شهر، گسیل داشتند. ارتش عراق در این تغییر، با مقاومت چندانی روبه رو نشد و به سرعت توانست بر جاده اهواز – خرمشهر تسلط یابد. در روز ۸ آبان، واحدهای مهندسی ارتش عراق، بر روی رودخانه کارون پل زدند و امکان حضور نیروهای عراقی در شمال آبادان نیز فراهم شد. این نیروها از کارون عبور کردند و جاده اهواز – آبادان را نیز بستند. بسیاری از خودروهای عبوری، بی خبر از این اتفاق، در چنگ نیروهای عراقی گرفتار شدند. محمدجواد تندگویان، وزیر نفت ایران یکی از افرادی بود، که در این هنگام، به اسارت نیروهای عراقی درآمد. تا روز ۹ آبان، مردم در شهرهای آبادان و خرمشهر، هنوز از این تغییر سمت حرکت عراقی ها بی خبر بودند و اکثر اقدامات مقاومتی آن ها در خط تماس غربی شکل گرفته بود، تا اینکه در روز ۹ آبان دریاقلی سورانی که یک نفر اوراقچی معمولی در حاشیه آبادان بود، دید که عراقی ها بی سر و صدا، نخل های کوی ذوالفقاری را قطع کرده اند و بعد از پل زدن روی رودخانه بهمنشیر، به طرف جاده خسروآباد می روند، تا محاصره آبادان را تکمیل کنند. او با عجله، فاصله ۹ کیلومتری کوی ذوالفقاری تا مقر سپاه آبادان را رکاب زد و حسن بنادری، فرمانده سپاه آبادان را مطلع نمود. علی شمخانی، فرمانده وقت سپاه خوزستان، این موضوع را اینگونه روایت می کند:
... [مشاهده متن کامل]
در این محاصره که زاویه ای ۲۷۰ درجه داشت، مردم عادی برای خروج از شهر دچار مشکلات فراوانی شدند، اما تعدادی از ساکنان آبادان نیز برای مقاومت در مقابل نیروهای مسلح عراقی، در شهر ماندند، گرچه نیروهای مردمی مدافع شهر، هیچگونه سلاح مؤثر نظامی در اختیار نداشتند.
در سپتامبر ۱۹۸۰ صدام حسین رئیس جمهور عراق هجومی غافلگیرانه را علیه ایران برنامه ریزی و به خاک ایران در جبهه گسترده ای حمله کرد.
در ۳ نوامبر نیروهای عراقی به آبادان در استان خوزستان ایران رسیدند. پایداری ایران ثابت کرد بیش از حد قوی است، با این حال، فرماندهان عراقی برای تقویت قوا فراخوانده شدند.
این عملیات در تاریخ ۹ آبان ۱۳۵۹ با هدف عقب راندن ارتش عراق از جزیره آبادان صورت گرفت. در این عملیات بیش از ۷۰۰ نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و ۵۰۰ نفر دیگر نیز به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
چهل روز پس از شروع هجوم گستردهٔ عراق به ایران، ارتش عراق تصمیم به تغییر روش خود گرفت و در عوض اقدام برای تصرف اهواز، با جابه جایی نیرو و تقویت محور شلمچه به خرمشهر، تلاش خود را برای تصرف شهرهای آبادان و خرمشهر افزایش داد و روز چهارم آبان توانست بخش غربی خرمشهر را به تصرف خود درآورد. با افزایش تلفات، بهترین روش به جای درگیر شدن با مردم شهرها، این بود که شهرهای آبادان و خرمشهر را از منطقه ای خالی از سکنه دور بزند. به همین دلیل پس از تصرف بخش غربی خرمشهر، نیروهای جدیدی را برای عبور از کارون در سمت شمال شهرهای آبادان و خرمشهر و قطع هر دو جاده ارتباطی اهواز با این دو شهر، گسیل داشتند. ارتش عراق در این تغییر، با مقاومت چندانی روبه رو نشد و به سرعت توانست بر جاده اهواز – خرمشهر تسلط یابد. در روز ۸ آبان، واحدهای مهندسی ارتش عراق، بر روی رودخانه کارون پل زدند و امکان حضور نیروهای عراقی در شمال آبادان نیز فراهم شد. این نیروها از کارون عبور کردند و جاده اهواز – آبادان را نیز بستند. بسیاری از خودروهای عبوری، بی خبر از این اتفاق، در چنگ نیروهای عراقی گرفتار شدند. محمدجواد تندگویان، وزیر نفت ایران یکی از افرادی بود، که در این هنگام، به اسارت نیروهای عراقی درآمد. تا روز ۹ آبان، مردم در شهرهای آبادان و خرمشهر، هنوز از این تغییر سمت حرکت عراقی ها بی خبر بودند و اکثر اقدامات مقاومتی آن ها در خط تماس غربی شکل گرفته بود، تا اینکه در روز ۹ آبان دریاقلی سورانی که یک نفر اوراقچی معمولی در حاشیه آبادان بود، دید که عراقی ها بی سر و صدا، نخل های کوی ذوالفقاری را قطع کرده اند و بعد از پل زدن روی رودخانه بهمنشیر، به طرف جاده خسروآباد می روند، تا محاصره آبادان را تکمیل کنند. او با عجله، فاصله ۹ کیلومتری کوی ذوالفقاری تا مقر سپاه آبادان را رکاب زد و حسن بنادری، فرمانده سپاه آبادان را مطلع نمود. علی شمخانی، فرمانده وقت سپاه خوزستان، این موضوع را اینگونه روایت می کند:
