حسینی شیرازی محمدحسن

[ویکی نور] سید محمدحسن حسینی شیرازی در سال 1230ق در شهر شیراز دیده به جهان گشود. پدر ایشان، میرزا محمود، در زمره عالمان دینی بود و در دستگاه حکومت شیراز به کار نویسندگی اشتغال داشت. وی پس از مرگ پدر تحت سرپرستی و تربیت دائی اش، سید حسین موسوی مشهور به مجدالاشراف که از عالمان دینی بود، قرار گرفت.
ایشان در چهار سالگی پای به مکتب نهاد و پس از فراغت از درس های اولیه، در شش سالگی وارد حوزه علمیه شد. وی در سال 1248ق به اصفهان رفت و از درس حاج شیخ محمدتقی اصفهانی استفاده کرد. پس از درگذشت استاد، در درس سید حسن بیدآبادی و محمدابراهیم کلباسی حاضر شد. وی در سن 20 سالگی از سید حسن بیدآبادی اجازه اجتهاد گرفت.
ایشان تا سن بیست و نه سالگی در اصفهان ماند و سپس به نجف و کربلا رفت. مدتی را در کربلا اقامت گزید و در این دوران از درس استادانی همچون حسن کاشف الغطاء، محمدحسن نجفی، سید ابراهیم قزوینی و مشکور حولائی بهره برد، ولی چون خود را از این درس ها بی نیاز دید، قصد برگشت به اصفهان نمود. قبل از رفتن به اصفهان، وارد نجف شد و در درس های مهم آن روزگار شرکت جست.
وی در سال 1281ق پس از فوت شیخ انصاری، مرجع تقلید شیعه شد و نزدیک به 30 سال در این مقام به رفع مشکلات مردم و اداره حوزه های علمیه مشغول بود. ایشان در طول این مدت، شاگردان زیادی را تربیت نمود که از آن جمله می توان به افراد ذیل اشاره کرد:
میرزا محمدتقی شیرازی، عبدالکریم حائری یزدی، میرزا حسین نائینی، شیخ فضل الله نوری، سید محمدکاظم یزدی، ملا محمدکاظم خراسانی، حاج میرزا حسین نوری، میرزا اسماعیل شیرازی، سید علی اکبر فال اسیری و سید محمد فیروزآبادی.
یکی از مهم ترین حوادثی که در ایام زعامت او رخ داد، قضیه تحریم تنباکو بود. حکم تاریخی او در معاهده انحصار تنباکو در زمان ناصرالدین شاه- که با درخواست سید جمال الدین اسدآبادی و در پی نامه او اتفاق افتاد- چنان مردم را به صحنه کشاند که شاه قاجار، مجبور به فسخ قرارداد تنباکو گردید. با صدور این حکم، مردم مبارزه سیاسی علیه قرارداد استعماری مذکور را یک وظیف شرعی دانسته و به مخالفت شدید پرداختند. به طوری که ناصرالدین شاه مجبور شد با پرداخت غرامت، این قرارداد ننگین را فسخ کند.