حسن بن فیروزان (قرن ۴ق)
(یا: حسن فیروزان) حاکم مازندران و از سرداران مشهور دیلمی . حسن عمو و به گفته ای پسرعموی ماکان بن کاکی بود. پس از ۳۱۸ق، ماکان حکومت گرگان را به او سپرد و چون ماکان کشته شد (۳۲۹ق)، وشمگیر زیادی، حسن را به اطاعت از خویش دعوت کرد، اما حسن، که وشمگیر را مسئول قتل ماکان می دانست ، دعوت او را اجابت نکرد. چون از وشمگیر شکست خورد، به ابوعلی چغانی ، سردار سامانی ، پیوست و با کمک این سردار به جانب طبرستان لشکر کشید و در ۳۳۱ق، موفق به شکست وشمگیر شد. وشمگیر چهار سال بعد، با کمک نوح اول سامانی، طبرستان و گرگان را بازپس گرفت و حسن را از آن جا بیرون کرد. او که متناسب با موقعیت خود گاه با سامانیان و گاه با آل بویه هم داستان و متحد می شد، این بار رابطۀ دوستانه ای با رکن الدولۀ دیلمی برقرار کرد و دختر خود را به نکاح او درآورد و توانست در سایه اتحاد با آل بویه بر نواحی دامغان و سمنان و گرگان مسلط گردد و به کمک رکن الدوله وشمگیر را از گرگان مجبور به عقب نشینی کند (۳۳۶ق).
(یا: حسن فیروزان) حاکم مازندران و از سرداران مشهور دیلمی . حسن عمو و به گفته ای پسرعموی ماکان بن کاکی بود. پس از ۳۱۸ق، ماکان حکومت گرگان را به او سپرد و چون ماکان کشته شد (۳۲۹ق)، وشمگیر زیادی، حسن را به اطاعت از خویش دعوت کرد، اما حسن، که وشمگیر را مسئول قتل ماکان می دانست ، دعوت او را اجابت نکرد. چون از وشمگیر شکست خورد، به ابوعلی چغانی ، سردار سامانی ، پیوست و با کمک این سردار به جانب طبرستان لشکر کشید و در ۳۳۱ق، موفق به شکست وشمگیر شد. وشمگیر چهار سال بعد، با کمک نوح اول سامانی، طبرستان و گرگان را بازپس گرفت و حسن را از آن جا بیرون کرد. او که متناسب با موقعیت خود گاه با سامانیان و گاه با آل بویه هم داستان و متحد می شد، این بار رابطۀ دوستانه ای با رکن الدولۀ دیلمی برقرار کرد و دختر خود را به نکاح او درآورد و توانست در سایه اتحاد با آل بویه بر نواحی دامغان و سمنان و گرگان مسلط گردد و به کمک رکن الدوله وشمگیر را از گرگان مجبور به عقب نشینی کند (۳۳۶ق).
wikijoo: حسن_بن_فیروزان