حسن اسماعیلی سوم

حسن اسماعیلی سوم (۵۶۲ـ۶۱۸ق)
(جلال الدین معروف به حسن نومسلمان) ششمین فرمانروای اسماعیلی الموت (۶۰۷ـ۶۱۸ق) فرزند نورالدین محمد. او مخالف نیای خود در اعلام قیامت و برداشتن تکالیف شریعت از اسماعیلیان بود و چون به حکومت رسید اعلام کرد که به مذهب سنت گرویده و از پیروانش خواست تا قوانین شریعت را، چنان که پسند اهل سنت باشد، رعایت کنند. حسن، با این تقیۀ زیرکانه، موقعیت خود و اسماعیلیان نزاری را در میان دیگر مذاهب اسلامی تقویت بخشید و اسماعیلیان را از انزوا بیرون آورد. وی مادرش را که مذهب اهل سنت داشت در حمایت ناصر بالله عباسی به سفر مکه فرستاد، علمای سنی شافعی را به الموت دعوت کرد و اتباعش را واداشت که دستورهای آنان را به کار بندند. وی حتی اجازه داد که علمای مذهبی قزوین که به کار او بسیار بدگمان بودند به الموت رفته آن دسته از کتاب های کتابخانۀ الموت را که نمی پسندند بسوزانند. وی با یاری دادن به اتابک ازبک ایلد گزی در برابر شورش منگلی، نایب اتابک در عراق عجم، فرمانروایی بر ابهر و زنجان را از او پاداش گرفت. حسن، نخستین امیر ایرانی بود که پس از گذشتن مغولان از جیحون به فرمانبرداری از آن ها گردن نهاد. حسن نومسلمان سرانجام به بیماری اسهال خونی درگذشت.