حس امیزی

حس آمیزی. حس ترکیبی، حس آمیزی یا هم حسی ( به انگلیسی: synesthesia ) فرایندی عصب شناختی است که در آن، تحریک یک مسیر حسی یا شناختی به تجربه ای خود به خود و بی اختیار در یک مسیر حسی یا شناختیِ دیگر می انجامد. [ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] هم حسی درواقع به نوعی ترکیب حواس است، به این صورت که مثلاً فرد با شنیدن یک کلمه، مزه ای در دهان خود حس می کند. واژهٔ synesthesia از ریشهٔ یونانی syn به معنای «باهم دیگر» و aisthēsis به معنای «حس کردن» می آید. [ ۵]
اولین گزارش ثبت شده از این پدیده برای سال ۱۶۹۰ است که جان لاک فیلسوف و پرفسور دانشگاه آکسفورد گزارش داد که یک مرد نابینا هنگام شنیدن صدای ترومپت رنگ قرمزی در جلوی چشمانش تجربه می کند. [ ۵] البته معلوم نیست که این گزارش به هم حسی اشاره دارد یا به صورت استعاری این گزارش را ثبت کرده است. [ ۶] اولین گزارش پزشکی مربوط به پزشک آلمانی Georg Tobias Ludwig Sachs در سال ۱۸۱۲ است. [ ۶] [ ۷] [ ۸]
به طور کلی دو نوع هم حسی داریم:
هم حسی انعکاسی ( projective ) : افراد رنگ ها، اشکال یا فرم ها را واقعاً می بینند.
هم حسی انجمنی ( associative ) : افراد اتصال بین محرک و حسی که ایجاد می کند را به طور قوی حس می کنند.
افراد دارای هم حسی حرف - رنگ ( grapheme - color ) با دیدن حروف یا اعداد، رنگ مشخصی را هم زمان مشاهده می کنند. با وجود اینکه افراد متفاوت معمولاً رنگ های متفاوتی گزارش می کنند، اما شباهت هایی در رنگ های دیده شده از حروف وجود دارد ( برای مثال، حرف A معمولاً قرمز است )
این نوع از هم حسی، بیشتر از انواع دیگر دیده شده است.
این افراد با شنیدن هر نوع صدا رنگ متفاوتی و در برخی موارد شکل یا حرکاتی می بینند به همین دلیل احتمالاً pitch perfect دارند و در زمینهٔ موسیقی استعداد زیادی دارند. [ ۹]
این نوع هم حسی ( spatial sequence ) به این صورت است که فرد دنباله های عددی را به صورت نقطه هایی در فضا می بیند. این گونه افراد معمولاً حافظهٔ خیلی خوبی دارند. [ ۱۰] [ ۱۱]
وقتی فرد به اعدادی فکر می کند، نقشه ای از اعداد برایش ظاهر می شود. [ ۱۲]
افراد دارای این نوع هم حسی، زمانی که صدایی می شنوند، حسی در بخشی از بدنشان تحریک می شود. مثلاً با شنیدن یک کلمهٔ خاص، حس می کنند یک بخش خاص از بدنشان انگار لمس می شود. [ ۱۳]

حس آمیزی. حس آمیزی (synaesthesia)
حسی که در اثر تحریک حس دیگری حاصل شود، مثل حس کردن رنگی پس از شنیدن صدایی. از هر ۲هزار تن تقریباً یک شخص مستعد این ویژگی است، و بیشتر آنان را زنان تشکیل می دهند. شایع ترین صورت آن، حس کردن رنگ به همراه واژه است. بعضی افراد مستعد، با شنیدن صدایی، رنگ یا شکلی را تجربه، و همراه مزه، شکلی را حس می کنند. مطالعه ای علمی در ۱۹۹۵ در انگلستان نشان داد که این ویژگی پدیده ای ژنتیک است، و احتمالاً با کروموزوم X ارتباط دارد. گاهی در هنر از جابه جایی حسی تقلید می شود. شارل بودلر، شاعر فرانسوی، از عبارت «آهنگ ارغوانی» استفاده کرد، و آهنگ سازانی همچون اسکریابین و شونبرگ، خواستار نورافشانی رنگی به هنگام اجرای آثارشان شدند. شعر آتش (۱۹۱۳) اثر اسکریابین، و فانتازیا (۱۹۴۰) ساختۀ والت دیزنی، همراهِ نورافشانی های توهم زا، نمونه هایی از این دست اند.