[ویکی نور] محمد علی بن ابیطالب حزین لاهیجی فرزند ابوطالب زاهد گیلانی فرزانه ای دانشمند مورخی ژرفکاو منجم متکلم و فیلسوف و شاعر و نویسنده چیره دست و نیز اندیشمند سیاستمدار شیعی عصر صفویه و افشاریه بود.پدر دانشمندش شیخ ابوطالب نیز از عالمان دین بود.
حزین به سال 1103 ق در اصفهان متولد شد و در سال 1181 ق رخت از جهان بربست.حزین از نخستین علمایی است که به زندگینامه نویسی خود دست زد و زوایای مختلف حیات پرماجرای خویش را برای دیگران به تصویر می کشد. سرگذشت حزین آکنده از حوادث تلخ و شیرین و عبرت انگیز است.حزین پس از درگذشت پدر زادگاه خود اصفهان را به قصد شیراز ترک کرد و پس از چندی دیگر بار به اصفهان باز گشت و در سال 1134 ق نیز چند نوبت از اصفهان خارج شده و بار دیگر بدان جا بازگشت.در سال 1135 ق محاصره افغانها را شکسته و با لباس مبدل در چهره روستاییان و در حال بیماری اصفهان را ترک می گوید.ابتدا به خوانسار سپس به خرم آباد کوچ می کند و در محل امنی پناه می گیرد.مدتها در شهرهای مختلف ایران آواره بود و چون با شاه طهماسب دوم صفوی ارتباط داشته از خشم نادر در امان نبوده است لذا به سال 1145 ق با کشتی از طریق بندرعباس به جده هجرت کرده و به زیارت خانه خدا توفیق می یابد.پس از اتمام حج به بحرین سفر می کند و از آنجا بار دیگر به بندر عباس باز می گردد. وی سپس به شهرهای نجف کربلا و بغداد و سند و ملتان و لاهور و دهلی و بنارس هندوستان سفر می کند و در همانجا بدرود حیات می گوید.
پدرش شیخ ابوطالب، ملا محمد شیرازی، ملک حسین قاری اصفهانی،شیخ بهاء الدین گیلانی، مولانا محمد صادق اردستانی، هادی بن ملامحمد صالح مازندرانی، آخوند مسیحای فسوی، مولا محسن کاشانی، سید قوام الدین قزوینی و....
حزین در مقاطع مختلف زندگی به تدریس بسیاری از دانشهای رایج زمان خود پرداخته است اما اطلاعات درباره شاگردان وی محدود است و جز افراد زیر نامشان در تاریخ ثبت نشده است.
شیخ آیت الله متخلص به ثنا، خواجه یحیی متخلص به خرد و واله داغستانی.
انیس الفواد فی حقیقه الاجتهاد، الانساب، اخبار صاحب بن عباد طالقانی، اخبار ابی الطیب المتنبی، اخبار ابوتمام طائی، حبیب ابن ابی اوس و قسمتی از اشعارش، اخبار محقق طوسی، بهجه الاقران، تجوید القرآن، التعلیقات علی الفصوص، تعلیقات بر کتاب نجات ابن سینا، تعلیقه بر شرح مقاصد تفتازانی،جوامع الآداب،جامع نسفی،فتح السبل،جوامع الکلم، آداب العزله، الاغاثه فی الامامه و....
حزین به سال 1103 ق در اصفهان متولد شد و در سال 1181 ق رخت از جهان بربست.حزین از نخستین علمایی است که به زندگینامه نویسی خود دست زد و زوایای مختلف حیات پرماجرای خویش را برای دیگران به تصویر می کشد. سرگذشت حزین آکنده از حوادث تلخ و شیرین و عبرت انگیز است.حزین پس از درگذشت پدر زادگاه خود اصفهان را به قصد شیراز ترک کرد و پس از چندی دیگر بار به اصفهان باز گشت و در سال 1134 ق نیز چند نوبت از اصفهان خارج شده و بار دیگر بدان جا بازگشت.در سال 1135 ق محاصره افغانها را شکسته و با لباس مبدل در چهره روستاییان و در حال بیماری اصفهان را ترک می گوید.ابتدا به خوانسار سپس به خرم آباد کوچ می کند و در محل امنی پناه می گیرد.مدتها در شهرهای مختلف ایران آواره بود و چون با شاه طهماسب دوم صفوی ارتباط داشته از خشم نادر در امان نبوده است لذا به سال 1145 ق با کشتی از طریق بندرعباس به جده هجرت کرده و به زیارت خانه خدا توفیق می یابد.پس از اتمام حج به بحرین سفر می کند و از آنجا بار دیگر به بندر عباس باز می گردد. وی سپس به شهرهای نجف کربلا و بغداد و سند و ملتان و لاهور و دهلی و بنارس هندوستان سفر می کند و در همانجا بدرود حیات می گوید.
پدرش شیخ ابوطالب، ملا محمد شیرازی، ملک حسین قاری اصفهانی،شیخ بهاء الدین گیلانی، مولانا محمد صادق اردستانی، هادی بن ملامحمد صالح مازندرانی، آخوند مسیحای فسوی، مولا محسن کاشانی، سید قوام الدین قزوینی و....
حزین در مقاطع مختلف زندگی به تدریس بسیاری از دانشهای رایج زمان خود پرداخته است اما اطلاعات درباره شاگردان وی محدود است و جز افراد زیر نامشان در تاریخ ثبت نشده است.
شیخ آیت الله متخلص به ثنا، خواجه یحیی متخلص به خرد و واله داغستانی.
انیس الفواد فی حقیقه الاجتهاد، الانساب، اخبار صاحب بن عباد طالقانی، اخبار ابی الطیب المتنبی، اخبار ابوتمام طائی، حبیب ابن ابی اوس و قسمتی از اشعارش، اخبار محقق طوسی، بهجه الاقران، تجوید القرآن، التعلیقات علی الفصوص، تعلیقات بر کتاب نجات ابن سینا، تعلیقه بر شرح مقاصد تفتازانی،جوامع الآداب،جامع نسفی،فتح السبل،جوامع الکلم، آداب العزله، الاغاثه فی الامامه و....
wikinoor: حزین_لاهیجی،_محمدعلی_بن_ابی طالب