حزب لیبرال (Liberal Party)
حزبی سیاسی در انگلستان با ایدئولوژی لیبرالی، جایگزین حزب ویگ (← حزب ویگ). این حزب در قرن ۱۹ مدافع منافع بخش های تجاری و صنعت بود. پالمرستون، گلدستون و لوید جورج از مهم ترین رهبران این حزب بودند. افول حزب لیبرال از ۱۹۱۴ آغاز شد و ظهور حزب کارگر، لیبرال ها را به میانه روی سوق داد. لیبرال ها در انتخابات ۱۹۸۳ و ۱۹۸۷ با حزب سوسیال دموکرات ائتلاف کردند. در ۱۹۸۸ اکثر اعضای سوسیال دموکرات به ادغام با لیبرال ها رأی دادند و به این ترتیب حزب سوسیال و لیبرال دموکرات تشکیل شد. حزب لیبرال رسماً در ۶ ژوئن ۱۸۵۷ شکل گرفت و با تغییر خط مشی اشرافی خود، به جلب پشتیبانی صنعتگران ترقی خواه؛ طرفداران جرمی بنتامِ فایده گرا و اصلاح طلب و طبقات متوسط توفیق یافت. لیبرال ها در اولین دورۀ زمامداری خود (۱۸۳۰ـ۱۸۴۱) به ترویج اصلاحات پارلمانی، اصلاحات در شهرداری ها، و پشتیبانی از لغو برده داری پرداختند. اما نظریه های آزادی اقتصادی و عدم دخالت دولت لیبرال ها به تصویب قانون فقرا، در ۱۸۳۴ انجامید. به استثنای دو دورۀ کوتاه، لیبرال ها قدرت را در دست داشتند (۱۸۴۶ـ۱۸۶۶)، اما تنها تغییر عمده در مشی آن ها پذیرفتن سیاست تجارت آزاد بود. فشار لیبرال ها سبب شد تا رابرت پیل، نخست وزیر وقت انگلستان، در ۱۸۴۶ قانون غلّات را لغو کند و این اقدام به ایجاد شکاف در حزب محافظه کار (توری) انجامید. با انتخاب گلدستون به رهبری حزب، مرحلۀ تازه ای با سیطرۀ مکتب منچستر در حزب لیبرال پدید آمد، که «صلح، صرفه جویی، و اصلاحات» برنامۀ آن بود. جناح چپ حزب با اکثریتی متشکل از رادیکال های طبقۀ کارگر به مخالفت با سیاست تجارت آزاد پرداخت و به جانبداری از جمهوریت گرایش یافت. اما در ۱۸۸۶ بر سر اعطای حق خودمختاری به ایرلند بین لیبرال ها اختلاف افتاد و بسیاری از آن ها به محافظه کاران پیوستند. لیبرال ها در ۱۹۰۶ با برخورداری از حمایت کارگران و ایرلندی ها با اکثریت عظیمی به قدرت رسیدند و قوانین پرداخت مستمری به سالمندان، بیمۀ ملی، محدود کردن قدرت مجلس اعیان، و اعطای خودمختاری به ایرلند را از تصویب گذراندند. اتحاد لوید جورج با محافظه کاران (۱۹۱۶ـ۱۹۲۲) به شکاف در حزب لیبرال انجامید. اگرچه وحدت دوباره در ۱۹۲۳ برقرار شد، لیبرال ها آرای خود را از دست دادند. پس از جنگ جهانی دوم فقط تعداد انگشت شماری از نمایندگان حزب لیبرال در پارلمان باقی ماندند. پس از انتخابات پارلمانی ۱۹۸۷، پیشنهاد شد که حزب لیبرال با حزب سوسیال دموکرات ادغام شود و به این ترتیب در ۳ مارس ۱۹۸۸ حزب لیبرال دموکرات پدید آمد و در ژوئیۀ همان سال پدی اشدون به رهبری حزب برگزیده شد.
حزبی سیاسی در انگلستان با ایدئولوژی لیبرالی، جایگزین حزب ویگ (← حزب ویگ). این حزب در قرن ۱۹ مدافع منافع بخش های تجاری و صنعت بود. پالمرستون، گلدستون و لوید جورج از مهم ترین رهبران این حزب بودند. افول حزب لیبرال از ۱۹۱۴ آغاز شد و ظهور حزب کارگر، لیبرال ها را به میانه روی سوق داد. لیبرال ها در انتخابات ۱۹۸۳ و ۱۹۸۷ با حزب سوسیال دموکرات ائتلاف کردند. در ۱۹۸۸ اکثر اعضای سوسیال دموکرات به ادغام با لیبرال ها رأی دادند و به این ترتیب حزب سوسیال و لیبرال دموکرات تشکیل شد. حزب لیبرال رسماً در ۶ ژوئن ۱۸۵۷ شکل گرفت و با تغییر خط مشی اشرافی خود، به جلب پشتیبانی صنعتگران ترقی خواه؛ طرفداران جرمی بنتامِ فایده گرا و اصلاح طلب و طبقات متوسط توفیق یافت. لیبرال ها در اولین دورۀ زمامداری خود (۱۸۳۰ـ۱۸۴۱) به ترویج اصلاحات پارلمانی، اصلاحات در شهرداری ها، و پشتیبانی از لغو برده داری پرداختند. اما نظریه های آزادی اقتصادی و عدم دخالت دولت لیبرال ها به تصویب قانون فقرا، در ۱۸۳۴ انجامید. به استثنای دو دورۀ کوتاه، لیبرال ها قدرت را در دست داشتند (۱۸۴۶ـ۱۸۶۶)، اما تنها تغییر عمده در مشی آن ها پذیرفتن سیاست تجارت آزاد بود. فشار لیبرال ها سبب شد تا رابرت پیل، نخست وزیر وقت انگلستان، در ۱۸۴۶ قانون غلّات را لغو کند و این اقدام به ایجاد شکاف در حزب محافظه کار (توری) انجامید. با انتخاب گلدستون به رهبری حزب، مرحلۀ تازه ای با سیطرۀ مکتب منچستر در حزب لیبرال پدید آمد، که «صلح، صرفه جویی، و اصلاحات» برنامۀ آن بود. جناح چپ حزب با اکثریتی متشکل از رادیکال های طبقۀ کارگر به مخالفت با سیاست تجارت آزاد پرداخت و به جانبداری از جمهوریت گرایش یافت. اما در ۱۸۸۶ بر سر اعطای حق خودمختاری به ایرلند بین لیبرال ها اختلاف افتاد و بسیاری از آن ها به محافظه کاران پیوستند. لیبرال ها در ۱۹۰۶ با برخورداری از حمایت کارگران و ایرلندی ها با اکثریت عظیمی به قدرت رسیدند و قوانین پرداخت مستمری به سالمندان، بیمۀ ملی، محدود کردن قدرت مجلس اعیان، و اعطای خودمختاری به ایرلند را از تصویب گذراندند. اتحاد لوید جورج با محافظه کاران (۱۹۱۶ـ۱۹۲۲) به شکاف در حزب لیبرال انجامید. اگرچه وحدت دوباره در ۱۹۲۳ برقرار شد، لیبرال ها آرای خود را از دست دادند. پس از جنگ جهانی دوم فقط تعداد انگشت شماری از نمایندگان حزب لیبرال در پارلمان باقی ماندند. پس از انتخابات پارلمانی ۱۹۸۷، پیشنهاد شد که حزب لیبرال با حزب سوسیال دموکرات ادغام شود و به این ترتیب در ۳ مارس ۱۹۸۸ حزب لیبرال دموکرات پدید آمد و در ژوئیۀ همان سال پدی اشدون به رهبری حزب برگزیده شد.
wikijoo: حزب_لیبرال