حریم دارالخلافه. [ ح َ م ِ رِل ْ خ َ ف َ / ف ِ ] ( اِخ ) ثلث شهر بغداد را بدین نام میخواندند چه کاخ سلطنتی در میان آن بود و آنرا سوری بود که از کنار دجله آغاز میگشت و از سوی دیگر نیز بدان منتهی میگشت... مانند یک نیمه دائره بود و چند در داشت : یکی ازباختر نزدیک به دجله بنام «باب الغربة» دوم «باب سوق النمر» که دری بزرگ بود و از روزگار ناصردین اﷲ آنرابستند، و دیگر «باب البدریه » و «باب النوبی » و نزدیک آن «باب العتبه » است که سفیران و پادشاهان از آن دروازه وارد میشدند، و سپس «باب العامة» است که «باب عموریة» نیز نامیده شود، و سپس به اندازه یک میل بی در است تا میرسد به در «باب بستان » نزدیک «منظرة» که کشتارگاه میباشد. و سپس «باب المراتب » است که دو پرتاب تیر از دجله به دور است. این منطقه شامل خانه های بسیار و مسجد «جامع قصر» است که نماز جمعه در آن برگزار میشود و همه حریم نامیده شود. و درون این حریم ، کاخهای سلطنتی را از دیگر خانه ها، سور دومی جدا کرده است که کاخها و باغهای سلطنتی را در میان گرفته است. و خود شهری بزرگ محسوب است. در کتاب «بغداد» تألیف هلال بن محسن صابی گوید: خواشاذه خازن عضدالدولة میگفت : من تمام حریم دارالخلافه را گردش کردم و آن به اندازه شهر شیراز بزرگی داشت. ( معجم البلدان ). شمس الدین سامی گوید: به روزگار خلفای عباسی ، حریم دارالخلافه در وسط بغداد بود محاط به باره و حرم خلیفه و خانه های بعض اکابر بدانجا بود و این محله وسیع را حریم یا حریم دارالخلافه می نامیدند. ( قاموس الاعلام ترکی ).
فرهنگ فارسی
ثلث شهر بغداد را بدین نام میخواندند چه کاخ سلطنتی در میان آن بود
