حرکت اکراهی یا زوگزوانگ ( آلمانی: Zugzwang ) در شطرنج، محصول وضعیتی است که در آن، تقدم در حرکت، زیانبار است. [ ۱]
• در نمودار سمت چپ، حرکت با سیاه است. اما سیاه از انجام حرکت اکراه دارد؛ زیرا در این وضعیت، تنها مهره سیاه مجاز به حرکت، شاه است، ولی شاه سیاه هر حرکتی انجام دهد، در عمل مسیر نفوذ شاه سفید در میان صف پیاده های سیاه باز شده و می تواند به راحتی یکی از پیاده های سیاه را گرفته و پیروز شود.
• در نمودار سمت راست نیز اگر حرکت با سفید باشد، بازی مساوی خواهد شد. اما اگر حرکت با سیاه باشد، باید به اجبار و کراهت حرکتی انجام دهد که منجر به باخت سیاه خواهد شد.
• در بازی شطرنج، ۲ حریف متقابلاً و به نوبت، حق و وظیفه حرکت دارند. در شرایط عادی، حق تقدم نوبت، یک امتیاز محسوب می شود. اما در حالتهای خاصی، تقدم در وظیفه حرکت، می تواند یک نقص باشد. در چنین حالتی یک حرکت زیانبار به حریفی که گرفتار چنین وضعی شده تحمیل می گردد و به همین دلیل، مایل به انجام حرکت اجباری نیست و از آن اکراه دارد.
• در شطرنج، حق یا وظیفهٔ تقدم در حرکت می تواند:
• برای هر دوی حریفان امتیاز باشد.
• تنها یک حریف قادر به بهره برداری از حق تقدم خود باشد.
• سود و زیان حق تقدم در حرکت، قابل پیش بینی نباشد.
• وظیفه تقدم در حرکت، برای هر دوی حریفان زیانبار باشد.
• وظیفه تقدم در حرکت، تنها برای یک طرف زینبار باشد.
اصطلاح زوگزوانگ، که در اصل به زبان آلمانی است و از ترکیب Zug «حرکت» و Zwang «اجبار» تشکیل شده و در زبان فارسی تقریباً معنی «تنگنا» می دهد؛ در ادبیات شطرنج معاصر فارسی، اکراه در حرکت یا حرکت اکراهی خوانده می شود، [ ۲] این اصطلاح، برای اولین بار در سال ۱۹۵۸م، یا احتمالاً پیشتر از آن وارد ادبیات شطرنج آلمان شده است. در سال ۱۹۰۵م، این اصطلاح طی مسابقات قهرمانی شطرنج جهان، توسط امانوئل لاسکر وارد زبان انگلیسی شد. [ ۳] با این حال مفهوم این وضعیت، مدتها پیش از ظهور اصطلاح زوگزوانگ، در ادبیات شطرنج، شناخته شده بوده است. حرکت اکراهی وضعیتی است که به خصوص در مرحله پایانی بازی به دفعات پیش می آید. در یادداشتهای شطرنج باقی مانده از قرن نهم میلادی، پیش از تغییر قوانین شطرنج و تحول بازی شطرنج به شکل امروزی، مفهوم این وضعیت، در شطرنج تاریخی ایران به صورت نماد «⊙» نمایش داده می شده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف• در نمودار سمت چپ، حرکت با سیاه است. اما سیاه از انجام حرکت اکراه دارد؛ زیرا در این وضعیت، تنها مهره سیاه مجاز به حرکت، شاه است، ولی شاه سیاه هر حرکتی انجام دهد، در عمل مسیر نفوذ شاه سفید در میان صف پیاده های سیاه باز شده و می تواند به راحتی یکی از پیاده های سیاه را گرفته و پیروز شود.
• در نمودار سمت راست نیز اگر حرکت با سفید باشد، بازی مساوی خواهد شد. اما اگر حرکت با سیاه باشد، باید به اجبار و کراهت حرکتی انجام دهد که منجر به باخت سیاه خواهد شد.
• در بازی شطرنج، ۲ حریف متقابلاً و به نوبت، حق و وظیفه حرکت دارند. در شرایط عادی، حق تقدم نوبت، یک امتیاز محسوب می شود. اما در حالتهای خاصی، تقدم در وظیفه حرکت، می تواند یک نقص باشد. در چنین حالتی یک حرکت زیانبار به حریفی که گرفتار چنین وضعی شده تحمیل می گردد و به همین دلیل، مایل به انجام حرکت اجباری نیست و از آن اکراه دارد.
• در شطرنج، حق یا وظیفهٔ تقدم در حرکت می تواند:
• برای هر دوی حریفان امتیاز باشد.
• تنها یک حریف قادر به بهره برداری از حق تقدم خود باشد.
• سود و زیان حق تقدم در حرکت، قابل پیش بینی نباشد.
• وظیفه تقدم در حرکت، برای هر دوی حریفان زیانبار باشد.
• وظیفه تقدم در حرکت، تنها برای یک طرف زینبار باشد.
اصطلاح زوگزوانگ، که در اصل به زبان آلمانی است و از ترکیب Zug «حرکت» و Zwang «اجبار» تشکیل شده و در زبان فارسی تقریباً معنی «تنگنا» می دهد؛ در ادبیات شطرنج معاصر فارسی، اکراه در حرکت یا حرکت اکراهی خوانده می شود، [ ۲] این اصطلاح، برای اولین بار در سال ۱۹۵۸م، یا احتمالاً پیشتر از آن وارد ادبیات شطرنج آلمان شده است. در سال ۱۹۰۵م، این اصطلاح طی مسابقات قهرمانی شطرنج جهان، توسط امانوئل لاسکر وارد زبان انگلیسی شد. [ ۳] با این حال مفهوم این وضعیت، مدتها پیش از ظهور اصطلاح زوگزوانگ، در ادبیات شطرنج، شناخته شده بوده است. حرکت اکراهی وضعیتی است که به خصوص در مرحله پایانی بازی به دفعات پیش می آید. در یادداشتهای شطرنج باقی مانده از قرن نهم میلادی، پیش از تغییر قوانین شطرنج و تحول بازی شطرنج به شکل امروزی، مفهوم این وضعیت، در شطرنج تاریخی ایران به صورت نماد «⊙» نمایش داده می شده است.
wiki: حرکت اکراهی