حَرَم سَرا، شبستان جایی برای زنان در یک خانواده مسلمان است . نهادهای مشابه در دیگر تمدن های مدیترانه و خاورمیانه، به ویژه در میان خانواده های سلطنتی و طبقات بالا، رایج بوده است. در این نهادها، حرم سرا جایی در کاخ بود که زنان و کنیزهای شاه، سلطان یا خلیفه در آن زندگی می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
شبستان در دربار پادشاهان ایران از دورهٔ هخامنشی تا پایان دورهٔ قاجار کمابیش متداول بوده است به صورتی که تا پایان دوره قاجار رایج بود. رضاشاه تنها پادشاهی بود که بدون هیچ شرطی حرم سرا را تعطیل کرد و حرم سرا نداشت. پلوتارک به تشریح حرم سرای اردشیر دوم شاه هخامنشی پرداخته و می گوید خواجگان حرم سرا در آن زمان دارای قدرت فراوان بوده اند. از حرم سرای پادشاهان اشکانی و ساسانی اطلاعات دقیقتری در دست است که از جمله می توان به حرم سرای خسرو پرویز پادشاه ساسانی که در آن بیش از هزار زن زیبا و دلربا از سراسر جهان در آن بوده اند، اشاره کرد؛ که زیباترین زن جهان یعنی شیرین همسر موردعلاقه خسرو پرویز هم در آن جا بوده است که او را با زیبای فوق العاده و بی حدومرز خیره کنند که در هیچ جای تاریخ و جهان چون او نبوده است ذکر کرده اند.
در دوران پس از اسلام، حرم سرا به عالی منصبان محدود نماند و حتی برخی مردم عادی نیز اقدام به ازدواج با چند زن به صورت دائم و موقت نمودند. این سنت در دوران صفوی به اوج رسید و شاه عباس بزرگ دارای حرم سرای بزرگی بود و هر از چندی دختران زیبا را در هشت بهشت جمع می کردند تا شاه، زنان نو خود را از میان آنها انتخاب کند.
این سنت تا عهد محمدعلی شاه قاجار در ایران ادامه داشت. خود محمدعلی شاه پس از ازدواج با دخترعموی خود، ملکه جهان، دیگر ازدواج نکرد و، طبق شرط ملکه جهان، همسر صیغه ای خود را نیز طلاق داد. ولی جد او، فتحعلی شاه قاجار، به قولی ۱۶۹ همسر صیغه ای و عقدی داشت و برای اینکه بین آمیزش با همسرانش فاصله زمانی زیادی نیفتد از وسیله ای استفاده می کرد که استفاده از آن بعداً در حرم سرای ناصرالدین شاه، که ۸۴ زن داشت، هم استفاده می شد و به همین دلیل به سرسره ناصرالدین شاه شهرت یافت. بسیاری از صاحب نظران پرداختن بیش از حد پادشاهان ایرانی به زنان و خوش گذرانی را یکی از عوامل مهم پس ماندگی ایران می دانند.
... [مشاهده متن کامل]
شبستان در دربار پادشاهان ایران از دورهٔ هخامنشی تا پایان دورهٔ قاجار کمابیش متداول بوده است به صورتی که تا پایان دوره قاجار رایج بود. رضاشاه تنها پادشاهی بود که بدون هیچ شرطی حرم سرا را تعطیل کرد و حرم سرا نداشت. پلوتارک به تشریح حرم سرای اردشیر دوم شاه هخامنشی پرداخته و می گوید خواجگان حرم سرا در آن زمان دارای قدرت فراوان بوده اند. از حرم سرای پادشاهان اشکانی و ساسانی اطلاعات دقیقتری در دست است که از جمله می توان به حرم سرای خسرو پرویز پادشاه ساسانی که در آن بیش از هزار زن زیبا و دلربا از سراسر جهان در آن بوده اند، اشاره کرد؛ که زیباترین زن جهان یعنی شیرین همسر موردعلاقه خسرو پرویز هم در آن جا بوده است که او را با زیبای فوق العاده و بی حدومرز خیره کنند که در هیچ جای تاریخ و جهان چون او نبوده است ذکر کرده اند.
در دوران پس از اسلام، حرم سرا به عالی منصبان محدود نماند و حتی برخی مردم عادی نیز اقدام به ازدواج با چند زن به صورت دائم و موقت نمودند. این سنت در دوران صفوی به اوج رسید و شاه عباس بزرگ دارای حرم سرای بزرگی بود و هر از چندی دختران زیبا را در هشت بهشت جمع می کردند تا شاه، زنان نو خود را از میان آنها انتخاب کند.
این سنت تا عهد محمدعلی شاه قاجار در ایران ادامه داشت. خود محمدعلی شاه پس از ازدواج با دخترعموی خود، ملکه جهان، دیگر ازدواج نکرد و، طبق شرط ملکه جهان، همسر صیغه ای خود را نیز طلاق داد. ولی جد او، فتحعلی شاه قاجار، به قولی ۱۶۹ همسر صیغه ای و عقدی داشت و برای اینکه بین آمیزش با همسرانش فاصله زمانی زیادی نیفتد از وسیله ای استفاده می کرد که استفاده از آن بعداً در حرم سرای ناصرالدین شاه، که ۸۴ زن داشت، هم استفاده می شد و به همین دلیل به سرسره ناصرالدین شاه شهرت یافت. بسیاری از صاحب نظران پرداختن بیش از حد پادشاهان ایرانی به زنان و خوش گذرانی را یکی از عوامل مهم پس ماندگی ایران می دانند.
