حذو

لغت نامه دهخدا

حذو. [ ح َذْوْ ] ( ع مص ) حِذاء. برابر کسی نشستن. ( تاج المصادر بیهقی ). برابر چیزی بودن. برابر چیزی نشستن. مقابل شدن. در برابر نشستن. ( منتهی الارب ). || در برابر چیزی افتادن. ( تاج المصادر بیهقی ). برابر کسی یا چیزی افتادن. ( زوزنی ). || کار کردن مثل دیگری. فعل مانند فعل او بجای آوردن. || برابر کردن دو چیز با هم. || اندازه کردن کفش و بریدن. ( منتهی الارب ). نعلین برابر کردن با پا و جز آن. ( تاج المصادر بیهقی ). نعلین و جزآن با پای برابر کردن. ( زوزنی ). || کفش در پای کسی کردن. ( منتهی الارب ). || حذوالنعل بالنعل ؛ برابر کردن کفش را با کفش و همچنین است حذوالقذة بالقذة. ( منتهی الارب ) : آنرا به یک دو روز به خوارزم ملحق کردند و در کوشش و کشش با آن ،حذوالنعل بالنعل. ( جهانگشای جوینی ). و ابقاء بقایا هم بر این منوال است و بر این مثال حذوالنعل بالنعل.( جهانگشای جوینی ). || بریدن و گزیدن و لذع ، چنانکه تیزی سرکه و شراب زبان را. ( منتهی الارب ) : و هو [ ای دوقس ] حِرّیف ، یحذو اللسان . || بریدن کارد دست را و جز آن. || عطا دادن. || پاشیدن ، چنانکه خاک را بروی کسی. ( از منتهی الارب ).

حذو. [ ح َذْوْ ] ( ع اِ ) برابر. حِذة. حذوة: داره حذو داری. ( منتهی الارب )؛ خانه او روبرو ( مقابل ، برابر ) خانه من است. || ( اصطلاح عروض ) حرکت قبل ازرَوی . الحذو فی العروض ، حرکة مثل الردف. نام حرکت ماقبل ردف و قید است. ( غیاث ). شمس قیس گوید: حرکت ماقبل ردف است و همچنانک هیچ یک از حروف ردف نشایذ کی متبدل شود حرکات ماقبل آن نیز نشایذ که متبدل شود و حرکت ماقبل قید هم حذو باشد و همچون حرکت ماقبل ردف به جنس خویش نگاه باید داشت ، چنانک انوری گفته است :
ای بهمت بر آسمانت دست
آسمان باعلو قدر تو پست
بهتر از گوهر تو دست قضا
هیچ پیرایه بر زمانه نبست
هیچ دل با تو بد نشد که فلک
آرزوهاش در جگر نشکست
باز در طاعت تو کبک نواز
دیو در دولت تو حرزپرست.
تا آخرقطعه فتحه ماقبل سین لازم داشته است و پیش از این گفته ایم که در قوافی مطلق اختلاف حرکت ماقبل قید است بنزدیک بیشتر شعراء، چنانک خسروی گفته است :
من بنگردم ز مهر چون تو بگشتی
زشتی باشد ز هرکه باشد زشتی.
و دقیقی گفته است :
برافکند ای صنم ابر بهشتی
زمین را خلعت اردیبهشتی
زمین برسان خون آلود دیبا
هوا برسان نیل آلود مشتی بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

۱ - ( مصدر ) برابر کردن . ۲ - پیروی کردن تتبع کردن ( شاعری یا نویسنده ای را ):(بر حذو او قصیده ای سرود ) ۳ - حرکت ما قبل حرف ردف و قید .
برابر

فرهنگ معین

(حَ ) [ ع . ] (مص م . ) ۱ - برابر کردن . ۲ - پیروی ، تتبع کردن (شاعر یا نویسنده ای را ).

فرهنگ عمید

در قافیه، حرکت ماقبل ردف و قید، مانند حرکت «د» و «پ» در این شعر: ای به همت بر آفتابت دست / آسمان با علوّ قدر تو پست (انوری: ۵۴۹ ).

دانشنامه آزاد فارسی

حَذْو
(در لغت به معنی برابر کردن) اصطلاحی در قافیه، حرکت حرف پیش از ردف و قید، مانند فتحۀ «د» و «ب» در «دست» و «بست». اختلاف در حذو جایز نیست، مانند قافیه کردن «بار» و «پیر»؛ مگر آن که پس از حرف رَوی حرف وصل بیاید، مانند قافیه کردن «بادی» و «بیدی».

پیشنهاد کاربران

بپرس