[ویکی فقه] حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة (کتاب). «حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة» که به نام های «الهی نامه»، «حدیقه سنایی» و «فخری نامه» نیز شناخته می شود، از منظومه های بنام بانی شیوه شعر عرفانی، ابوالمجد مجدود ابن آدم ، متخلص به سنایی است که به زبان فارسی و در پایان ربع اول قرن ششم، به نام بهرام شاه نوشته شده است. آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این منظومه عرفانی در قالب مثنوی، محل توجه ویژه عارفان بعد از سنایی و به طور عام، تمام علاقمندان به عرفان و شعر فارسی است. برخی از بزرگان پیرامون این اثر گفته اند که: «تا کسی چندین مرتبه مثنوی مولوی را که در واقع تفصیل و شرح ابیات حدیقه است نخواند و در معانی و حقایق آن غور و تامل ننماید، بر حقیقت معانی حدیقه واقف نشود».
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفاء و حکیم سنایی آغاز شده است. نسخه های حدیقه عموما به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تاخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست. عناوین ابواب و فصول نیز در نسخه ها به کلی با یکدیگر متفاوت و مختلف می باشد، بعضی از نسخ، عناوین آن بیشتر به فارسی است و بعضی به عکس، عناوین آن بیشتر به عربی است و در بعض نسخ عناوین آن بسیار مختصر و در برخی مفصل آمده است و این نیز دلیل دیگری است که جمع و ترتیب کتاب به وسیله چندین کس بوده و هر یک به سلیقه و ذوق خود در تقدیم و تاخیر ابواب و فصول و ذکر عنوان و عبارت آن تصرف نموده و مطالب آنرا مرتب کرده و در بابی نهاده و عنوانی برای آن نوشته است. از نکات قابل توجه کتاب، آن است که نویسنده با خلق آن، راه تازه ای را برای بیان مواعظ عرفانی و اخلاقی گشوده است. این کتاب به سبب اهمیت مطالب، شیوائی نظم و اسلوب بدیع، در عهد خود نویسنده و در دوره زندگانی وی شهرت یافته و خداوندان حکمت و دانش ، ادباء عصر، بلغاء و شعرای زمان و مشایخ صوفیه بدان توجه نموده، اشعار آن را نقل مجالس خویش ساخته و در تالیفات خود آورده و بدین سبب در اندک مدتی صیت و آوازه آن در اطراف بلاد منتشر گشته و زبانزد خاص و عام گردیده است.
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفاء و حکیم سنایی آغاز شده است. نسخه های حدیقه عموما به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تاخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست. عناوین ابواب و فصول نیز در نسخه ها به کلی با یکدیگر متفاوت و مختلف می باشد، بعضی از نسخ، عناوین آن بیشتر به فارسی است و بعضی به عکس، عناوین آن بیشتر به عربی است و در بعض نسخ عناوین آن بسیار مختصر و در برخی مفصل آمده است و این نیز دلیل دیگری است که جمع و ترتیب کتاب به وسیله چندین کس بوده و هر یک به سلیقه و ذوق خود در تقدیم و تاخیر ابواب و فصول و ذکر عنوان و عبارت آن تصرف نموده و مطالب آنرا مرتب کرده و در بابی نهاده و عنوانی برای آن نوشته است. از نکات قابل توجه کتاب، آن است که نویسنده با خلق آن، راه تازه ای را برای بیان مواعظ عرفانی و اخلاقی گشوده است. این کتاب به سبب اهمیت مطالب، شیوائی نظم و اسلوب بدیع، در عهد خود نویسنده و در دوره زندگانی وی شهرت یافته و خداوندان حکمت و دانش ، ادباء عصر، بلغاء و شعرای زمان و مشایخ صوفیه بدان توجه نموده، اشعار آن را نقل مجالس خویش ساخته و در تالیفات خود آورده و بدین سبب در اندک مدتی صیت و آوازه آن در اطراف بلاد منتشر گشته و زبانزد خاص و عام گردیده است.
[ویکی نور] حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة که به نام های «الهی نامه»، «حدیقه سنایی» و «فخری نامه» نیز شناخته می شود، از منظومه های بنام بانی شیوه شعر عرفانی، ابوالمجد مجدود ابن آدم، متخلص به سنایی است که به زبان فارسی و در پایان ربع اول قرن ششم، به نام بهرام شاه نوشته شده است.
آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این منظومه عرفانی در قالب مثنوی، محل توجه ویژه عارفان بعد از سنایی و به طور عام، تمام علاقمندان به عرفان و شعر فارسی است.
برخی از بزرگان پیرامون این اثر گفته اند که: «تا کسی چندین مرتبه مثنوی مولوی را که در واقع تفصیل و شرح ابیات حدیقه است نخواند و در معانی و حقایق آن غور و تأمل ننماید، بر حقیقت معانی حدیقه واقف نشود».
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفّاء و حکیم سنایی آغاز شده است.
نسخه های حدیقه عموماً به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تأخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست.
آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این منظومه عرفانی در قالب مثنوی، محل توجه ویژه عارفان بعد از سنایی و به طور عام، تمام علاقمندان به عرفان و شعر فارسی است.
برخی از بزرگان پیرامون این اثر گفته اند که: «تا کسی چندین مرتبه مثنوی مولوی را که در واقع تفصیل و شرح ابیات حدیقه است نخواند و در معانی و حقایق آن غور و تأمل ننماید، بر حقیقت معانی حدیقه واقف نشود».
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفّاء و حکیم سنایی آغاز شده است.
نسخه های حدیقه عموماً به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تأخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست.
wikinoor: حدیقة_الحقیقة_و_شریعة_الطریقة
[ویکی فقه] حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه (کتاب). «حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة» که به نام های «الهی نامه»، «حدیقه سنایی» و «فخری نامه» نیز شناخته می شود، از منظومه های بنام بانی شیوه شعر عرفانی، ابوالمجد مجدود ابن آدم ، متخلص به سنایی است که به زبان فارسی و در پایان ربع اول قرن ششم، به نام بهرام شاه نوشته شده است. آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این منظومه عرفانی در قالب مثنوی، محل توجه ویژه عارفان بعد از سنایی و به طور عام، تمام علاقمندان به عرفان و شعر فارسی است. برخی از بزرگان پیرامون این اثر گفته اند که: «تا کسی چندین مرتبه مثنوی مولوی را که در واقع تفصیل و شرح ابیات حدیقه است نخواند و در معانی و حقایق آن غور و تامل ننماید، بر حقیقت معانی حدیقه واقف نشود».
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفاء و حکیم سنایی آغاز شده است. نسخه های حدیقه عموما به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تاخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست. عناوین ابواب و فصول نیز در نسخه ها به کلی با یکدیگر متفاوت و مختلف می باشد، بعضی از نسخ، عناوین آن بیشتر به فارسی است و بعضی به عکس، عناوین آن بیشتر به عربی است و در بعض نسخ عناوین آن بسیار مختصر و در برخی مفصل آمده است و این نیز دلیل دیگری است که جمع و ترتیب کتاب به وسیله چندین کس بوده و هر یک به سلیقه و ذوق خود در تقدیم و تاخیر ابواب و فصول و ذکر عنوان و عبارت آن تصرف نموده و مطالب آنرا مرتب کرده و در بابی نهاده و عنوانی برای آن نوشته است. از نکات قابل توجه کتاب، آن است که نویسنده با خلق آن، راه تازه ای را برای بیان مواعظ عرفانی و اخلاقی گشوده است. این کتاب به سبب اهمیت مطالب، شیوائی نظم و اسلوب بدیع، در عهد خود نویسنده و در دوره زندگانی وی شهرت یافته و خداوندان حکمت و دانش ، ادباء عصر، بلغاء و شعرای زمان و مشایخ صوفیه بدان توجه نموده، اشعار آن را نقل مجالس خویش ساخته و در تالیفات خود آورده و بدین سبب در اندک مدتی صیت و آوازه آن در اطراف بلاد منتشر گشته و زبانزد خاص و عام گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه ناشر، مطالب جامع و مفیدی پیرامون کتاب ارائه شده است. اطلاعاتی از قبیل: نام کتاب، شهرت و رواج آن، اختلاف نسخه ها با یکدیگر، عدد ابیات، چاپ های کتاب، انتخاب و گزیده های آن، ابواب، فصول و عناوین کتاب و چگونگی تهیه نسخ آن. مقدمه رفاء، متنی است ادبی که در آن به این نکته اشاره شده که وی، جمع کننده مطالب کتاب بوده است. در مقدمه نویسنده، به نحوه تدوین و تالیف کتاب، اشاره شده است. عناوین ابوابی که اشعار، تحت آن ها تنظیم شده است، به ترتیب عبارتند از: «توحید باری تعالی»، «کلام ملک العلام»، «نعت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و فضیلت ایشان بر سایر پیامبران»، «صفت عقل و احوال، افعال، غایت عنایت و سبب وجود آن»، «فضیلت علم»، «نفس کلی و احوال آن»، «غرور، غفلت، نسیان و...» ، «ذکر سلطان»، «حکمت و امثال»، «سبب تصنیف کتاب». اثر حاضر علاوه بر مزایای ادبی آن که نتیجه طبع روان، فکر بلند و ذوق سلیم گوینده آنست، بیشتر مطالب آن ناظر به آیات قرآن کریم ، اخبار نبوی، آثار صحابه ، کلمات مشایخ و معانی دینی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و امثال و حکم و حکایاتست و از این کتاب پیداست که نویسنده آن علاوه بر تبحر کامل در زبان پارسی، از معارف و علوم اسلامی خصوصا علوم ادبیه، تفسیر ، حدیث ، فقه ، حکمت ، عرفان ، منطق ، کلام، تاریخ، نجوم و طب اطلاع کامل داشته و به رموز دقیقه هریک به خوبی واقف بوده است و کمتر بیتی از این کتاب خالی از سر و دقایق علمی و رموز و نکت ادبی است. نویسنده معانی باریک عرفانی، مطالب عالیه فلسفی، مباحث مهم اجتماعی و نکات دلپذیر اخلاقی را که تا آن زمان در قالب شعری درنیامده بود، با قدرت طبع و ذوق سرشار خود چنان در لباس الفاظ و عبارات درآورده و با یکدیگر آمیخته است که گوئی عروسی است به هرهفت زینت کرده، در نهایت جمال و زیبائی در جلوه گاه محققان و سخن سرایان به نظر آورده است. طراوت الفاظ و رونق عباراتش، معانی خشک و دقیق حقایق عرفانی و تصوف را آب داده و ذکر داستان های شیرین و حکایات دلپذیرش قهرا خواننده را از ملالت خاطر بازمی دارد.
← مهارت نویسنده در نگارش
این اثر تاکنون دوبار منتخب گشته و اشعاری از آن گزیده و انتخاب شده است. اول منتخبی است بسیار معروف که نسخ خطی آن فراوان و یک مرتبه هم با چاپ سنگی به نام جعلی لطیفه العرفان در طهران به طبع رسیده است. دوم انتخاب دیگری است که باز انتخاب کننده آن معلوم نیست و یگانه نسخه آن در کتابخانه مجلس شورای ملی به ضمیمه کتاب دیگری ضبط است و در این منتخب بیشتر حکایات و داستانهای کتاب جمع شده و اشعار دیگر آن ترک گردیده و مجموع اشعارش در حدود ۱۷۰۰ بیت است. تصحیح و تحقیق کتاب، توسط ناشر آن، مدرس رضوی، صورت پذیرفته است. فهرست مطالب در ابتدا و فهرست نام اشخاص و قبایل و نام جای ها و شهرهای مذکور در متن، به همراه فهرست نام کتاب های مورد استفاده مصحح و کشف الابیات حدیقه، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی ها بیشتر به ترجمه و توضیح لغات سخت و مشکل متن، پرداخته شده است.
کتاب با سه مقدمه از ناشر، محمد بن رفاء و حکیم سنایی آغاز شده است. نسخه های حدیقه عموما به ده باب تقسیم و هر بابی که از چند فصل تشکیل یافته، به مطلب یا مطالبی اختصاص یافته است، اما این ترتیب و تبویت کتاب معلوم نیست که از آن نویسنده باشد، چه اختلاف بسیاری که در مطالب ابواب و فصول و تقدیم و تاخیر آن ها در نسخ مختلف وجود دارد، دلیل روشنی است که مرتب کننده و جامع آن اشخاص مختلفی بوده و تنها از تصرف کاتب و نویسنده نسخه نیست. عناوین ابواب و فصول نیز در نسخه ها به کلی با یکدیگر متفاوت و مختلف می باشد، بعضی از نسخ، عناوین آن بیشتر به فارسی است و بعضی به عکس، عناوین آن بیشتر به عربی است و در بعض نسخ عناوین آن بسیار مختصر و در برخی مفصل آمده است و این نیز دلیل دیگری است که جمع و ترتیب کتاب به وسیله چندین کس بوده و هر یک به سلیقه و ذوق خود در تقدیم و تاخیر ابواب و فصول و ذکر عنوان و عبارت آن تصرف نموده و مطالب آنرا مرتب کرده و در بابی نهاده و عنوانی برای آن نوشته است. از نکات قابل توجه کتاب، آن است که نویسنده با خلق آن، راه تازه ای را برای بیان مواعظ عرفانی و اخلاقی گشوده است. این کتاب به سبب اهمیت مطالب، شیوائی نظم و اسلوب بدیع، در عهد خود نویسنده و در دوره زندگانی وی شهرت یافته و خداوندان حکمت و دانش ، ادباء عصر، بلغاء و شعرای زمان و مشایخ صوفیه بدان توجه نموده، اشعار آن را نقل مجالس خویش ساخته و در تالیفات خود آورده و بدین سبب در اندک مدتی صیت و آوازه آن در اطراف بلاد منتشر گشته و زبانزد خاص و عام گردیده است.
گزارش محتوا
در مقدمه ناشر، مطالب جامع و مفیدی پیرامون کتاب ارائه شده است. اطلاعاتی از قبیل: نام کتاب، شهرت و رواج آن، اختلاف نسخه ها با یکدیگر، عدد ابیات، چاپ های کتاب، انتخاب و گزیده های آن، ابواب، فصول و عناوین کتاب و چگونگی تهیه نسخ آن. مقدمه رفاء، متنی است ادبی که در آن به این نکته اشاره شده که وی، جمع کننده مطالب کتاب بوده است. در مقدمه نویسنده، به نحوه تدوین و تالیف کتاب، اشاره شده است. عناوین ابوابی که اشعار، تحت آن ها تنظیم شده است، به ترتیب عبارتند از: «توحید باری تعالی»، «کلام ملک العلام»، «نعت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و فضیلت ایشان بر سایر پیامبران»، «صفت عقل و احوال، افعال، غایت عنایت و سبب وجود آن»، «فضیلت علم»، «نفس کلی و احوال آن»، «غرور، غفلت، نسیان و...» ، «ذکر سلطان»، «حکمت و امثال»، «سبب تصنیف کتاب». اثر حاضر علاوه بر مزایای ادبی آن که نتیجه طبع روان، فکر بلند و ذوق سلیم گوینده آنست، بیشتر مطالب آن ناظر به آیات قرآن کریم ، اخبار نبوی، آثار صحابه ، کلمات مشایخ و معانی دینی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و امثال و حکم و حکایاتست و از این کتاب پیداست که نویسنده آن علاوه بر تبحر کامل در زبان پارسی، از معارف و علوم اسلامی خصوصا علوم ادبیه، تفسیر ، حدیث ، فقه ، حکمت ، عرفان ، منطق ، کلام، تاریخ، نجوم و طب اطلاع کامل داشته و به رموز دقیقه هریک به خوبی واقف بوده است و کمتر بیتی از این کتاب خالی از سر و دقایق علمی و رموز و نکت ادبی است. نویسنده معانی باریک عرفانی، مطالب عالیه فلسفی، مباحث مهم اجتماعی و نکات دلپذیر اخلاقی را که تا آن زمان در قالب شعری درنیامده بود، با قدرت طبع و ذوق سرشار خود چنان در لباس الفاظ و عبارات درآورده و با یکدیگر آمیخته است که گوئی عروسی است به هرهفت زینت کرده، در نهایت جمال و زیبائی در جلوه گاه محققان و سخن سرایان به نظر آورده است. طراوت الفاظ و رونق عباراتش، معانی خشک و دقیق حقایق عرفانی و تصوف را آب داده و ذکر داستان های شیرین و حکایات دلپذیرش قهرا خواننده را از ملالت خاطر بازمی دارد.
← مهارت نویسنده در نگارش
این اثر تاکنون دوبار منتخب گشته و اشعاری از آن گزیده و انتخاب شده است. اول منتخبی است بسیار معروف که نسخ خطی آن فراوان و یک مرتبه هم با چاپ سنگی به نام جعلی لطیفه العرفان در طهران به طبع رسیده است. دوم انتخاب دیگری است که باز انتخاب کننده آن معلوم نیست و یگانه نسخه آن در کتابخانه مجلس شورای ملی به ضمیمه کتاب دیگری ضبط است و در این منتخب بیشتر حکایات و داستانهای کتاب جمع شده و اشعار دیگر آن ترک گردیده و مجموع اشعارش در حدود ۱۷۰۰ بیت است. تصحیح و تحقیق کتاب، توسط ناشر آن، مدرس رضوی، صورت پذیرفته است. فهرست مطالب در ابتدا و فهرست نام اشخاص و قبایل و نام جای ها و شهرهای مذکور در متن، به همراه فهرست نام کتاب های مورد استفاده مصحح و کشف الابیات حدیقه، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی ها بیشتر به ترجمه و توضیح لغات سخت و مشکل متن، پرداخته شده است.
wikifeqh: حدیقة_الحقیقة_و_شریعة_الطریقة_(کتاب)
[ویکی فقه] حدیقة الحقیقة وشریعة الطریقة. حَدیقَةُالْحقیقة (عنوان مشهور حدیقةالحقیقة و شریعةُ الطَّریقة)، نخستین مثنوی عرفانی فارسی، سروده ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی در اوایل سده ششم می باشد.
حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة (باغ حقیقت و آبشخور طریقت) عنوانی عربی است که خود شاعر به کتاب داده و کتاب را به فارسی فخری نامه نامیده است.
حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة (باغ حقیقت و آبشخور طریقت) عنوانی عربی است که خود شاعر به کتاب داده و کتاب را به فارسی فخری نامه نامیده است.
[ویکی فقه] حَدیقَةُالْحقیقة (عنوان مشهور حدیقةالحقیقة و شریعةُ الطَّریقة)، نخستین مثنوی عرفانی فارسی، سروده ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی در اوایل سده ششم می باشد.
حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة (باغ حقیقت و آبشخور طریقت) عنوانی عربی است که خود شاعر به کتاب داده و کتاب را به فارسی فخری نامه نامیده است.
شهرت
کتاب به الهی نامه نیز مشهور بوده است و بعضی نسخه های خطیِ آن، از جمله نسخه خطی خلیل اینالجق (شیکاگو)، به این نام مشهورند. مولوی نیز در مثنوی از این اثر با عنوان الهی نامه یاد کرده است.همچنین افلاکی در مناقب العارفین حکایتی نقل کرده که بنابر آن مولانا به سوگند دادن به الهی نامه حکیم سنایی اعتقاد نشان داده است.
توجه شاعران و نویسندگان
حدیقة الحقیقة یکی از مهم ترین آثار عرفانی سنایی است که بعد از وی تمامی شاعران و نویسندگان بدان توجه کردند.غیر از مولانا در مثنوی، خاقانی شروانی در سرودن تحفةالعراقین، نظامی در سرودن مخزن الاسرار، عطار در سرودن الهی نامه و دیگر مثنوی های عرفانی خود، اوحدی مراغه ای در مثنوی جام جم، و جامی در سلسلة الذهب به این کتاب نظر داشته اند.روزبهان بقلی شیرازی، عارف بزرگ قرن هفتم، نیز مثنوی تحفةالعرفان را به پیروی از حدیقه سنایی سروده و در دیگر آثار خود نیز به این کتاب توجه داشته است سهروردی هم در نوشتن رساله های رمزی فارسی خود به حدیقه استناد کرده است.
وزن شعری
...
حدیقةالحقیقة و شریعةالطریقة (باغ حقیقت و آبشخور طریقت) عنوانی عربی است که خود شاعر به کتاب داده و کتاب را به فارسی فخری نامه نامیده است.
شهرت
کتاب به الهی نامه نیز مشهور بوده است و بعضی نسخه های خطیِ آن، از جمله نسخه خطی خلیل اینالجق (شیکاگو)، به این نام مشهورند. مولوی نیز در مثنوی از این اثر با عنوان الهی نامه یاد کرده است.همچنین افلاکی در مناقب العارفین حکایتی نقل کرده که بنابر آن مولانا به سوگند دادن به الهی نامه حکیم سنایی اعتقاد نشان داده است.
توجه شاعران و نویسندگان
حدیقة الحقیقة یکی از مهم ترین آثار عرفانی سنایی است که بعد از وی تمامی شاعران و نویسندگان بدان توجه کردند.غیر از مولانا در مثنوی، خاقانی شروانی در سرودن تحفةالعراقین، نظامی در سرودن مخزن الاسرار، عطار در سرودن الهی نامه و دیگر مثنوی های عرفانی خود، اوحدی مراغه ای در مثنوی جام جم، و جامی در سلسلة الذهب به این کتاب نظر داشته اند.روزبهان بقلی شیرازی، عارف بزرگ قرن هفتم، نیز مثنوی تحفةالعرفان را به پیروی از حدیقه سنایی سروده و در دیگر آثار خود نیز به این کتاب توجه داشته است سهروردی هم در نوشتن رساله های رمزی فارسی خود به حدیقه استناد کرده است.
وزن شعری
...
wikifeqh: حدیقة_الحقیقه_وشریعة_الطریقه