[ویکی فقه] برخی از سایت های اهل سنت و شبکه های وهابی با استناد به خطبه ۸۰ نهج البلاغه، از امیرمؤمنان (علیه السّلام) ادعا می کنند که آن حضرت زنان را «ناقص العقل و ناقص الایمان» معرفی کرده است. این مقاله به بررسی دیدگاه امیرمؤمنان در مورد زنان و شبهات در این زمینه می پردازد.
اولا: امیرمؤمنان (علیه السّلام) در این خطبه هدفش اهانت به شخصیت زنان نیست؛ بلکه بیان تفاوت هایی است که زنان در انجام عبادات، ارث بردن و شهادت در دادگاه، با مردان دارند.ثانیا: در منابع اهل سنت همین مطلب از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز نقل شده که کاملا سخنان امیر مؤمنان منطبق با سخن رسول خدا است.ثالثا: در روایات صحیح اهل سنت، وجود زن را شر دانسته و زن را در ردیف سگ سیاه، الاغ، یهودی و مجوسی قلمداد کرده و عبور زن را از جلوی نماز باعث بطلان نماز می دانند.قبل از بیان پاسخ تفصیلی لازم است متن خطبه را ذکر کرده و به تاریخ و موضوع آن اشاره شود.
متن خطبه
امیرمؤمنان (علیه السّلام) در خطبه ۸۰ نهج البلاغه در باره زنان فرمایشاتی دارند که متن کلامش این است:مَعَاشِرَ النَّاسِ اِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْاِیمَانِ. نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ. نَوَاقِصُ الْعُقُولِ.فَاَمَّا نُقْصَانُ اِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی اَیَّامِ حَیْضِهِنَّ.وَاَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَاَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ.وَاَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَی الْاَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَالِ.فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَی حَذَرٍ.وَلَا تُطِیعُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ حَتَّی لَا یَطْمَعْنَ فِی الْمُنْکَرِ. ای مردم همانا زنان در مقایسه با مردان، در ایمان، و بهره وری از اموال، و عقل متفاوتند،اما تفاوت ایمان بانوان، بر کنار بودن از نماز و روزه در ایّام «عادت حیض» آنان است،و اما تفاوت عقلشان با مردان بدان جهت که شهادت دو زن برابر شهادت یک مرد است،و علّت تفاوت در بهره وری از اموال آن که ارث بانوان نصف ارث مردان است.پس، از زنان بد، بپرهیزید و مراقب نیکانشان باشید،در خواسته های نیکو، همواره فرمانبردارشان نباشید، تا در انجام منکرات طمع ورزند.
امام علی، نهج البلاغة، خطبه ۸۰.
بیان کاستی ها و سرزنش های عام امیرمؤمنان از گروه و جامعه زنان پس از حادثه خونین و کمرشکن جمل است که در این حادثه چهره هائی سرشناس از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مانند طلحه و زبیر پس از پیمان و بیعت با امام علی (علیه السّلام) و نرسیدن به آرزوهای دنیوی با همراه نمودن همسر پیامبر یعنی عائشه و با شعار خون خواهی از عثمان گروه زیادی از مسلمانان را به کام مرگ کشاندند.نکته مهم و لازم به ذکر این است که حرکت عائشه با طلحه و زبیر برای بر پا کردن غائله جمل به سود جوامع اسلامی تمام نشده است، و توصیه های پیامبر در باره زنان آن حضرت، به وسیله طلحه و زبیر زیر پا گذاشته شد، و عائشه می بایست فریب آن پیمان شکنان را نمی خورد و به نوبت خود به نگهبانی دین در حدود وظائف الهی خود می پرداخت.برخی از افراد مایلند صحت انتساب این سخن را به امیرالمؤمنین رد کنند، و برخی دیگر به توجیه و تفسیر کلماتش می پردازند، و برخی دیگر آن کلمات و اصطلاحات را به همان مفهوم که در حال حاضر در میان ما وجود دارد بیان می کنند.گردآورنده خطبه ها ونامه ها و سخنان امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام)، مرحوم سیّد رضیّ (رحمة الله علیه) قبل از ذکر متن سخنان امام می نویسد:ومن خطبة له (علیه السّلام) بعد حرب الجمل فی ذم النساءامیرالمؤمنین (علیه السّلام) این خطبه را پس از جنگ جمل ایراد نموده است.
نهج البلاغة، خطب الامام علی (علیه السّلام)، ج۱، ص۱۰۵.
...
اولا: امیرمؤمنان (علیه السّلام) در این خطبه هدفش اهانت به شخصیت زنان نیست؛ بلکه بیان تفاوت هایی است که زنان در انجام عبادات، ارث بردن و شهادت در دادگاه، با مردان دارند.ثانیا: در منابع اهل سنت همین مطلب از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز نقل شده که کاملا سخنان امیر مؤمنان منطبق با سخن رسول خدا است.ثالثا: در روایات صحیح اهل سنت، وجود زن را شر دانسته و زن را در ردیف سگ سیاه، الاغ، یهودی و مجوسی قلمداد کرده و عبور زن را از جلوی نماز باعث بطلان نماز می دانند.قبل از بیان پاسخ تفصیلی لازم است متن خطبه را ذکر کرده و به تاریخ و موضوع آن اشاره شود.
متن خطبه
امیرمؤمنان (علیه السّلام) در خطبه ۸۰ نهج البلاغه در باره زنان فرمایشاتی دارند که متن کلامش این است:مَعَاشِرَ النَّاسِ اِنَّ النِّسَاءَ نَوَاقِصُ الْاِیمَانِ. نَوَاقِصُ الْحُظُوظِ. نَوَاقِصُ الْعُقُولِ.فَاَمَّا نُقْصَانُ اِیمَانِهِنَّ فَقُعُودُهُنَّ عَنِ الصَّلَاةِ وَ الصِّیَامِ فِی اَیَّامِ حَیْضِهِنَّ.وَاَمَّا نُقْصَانُ عُقُولِهِنَّ فَشَهَادَةُ امْرَاَتَیْنِ کَشَهَادَةِ الرَّجُلِ الْوَاحِدِ.وَاَمَّا نُقْصَانُ حُظُوظِهِنَّ فَمَوَارِیثُهُنَّ عَلَی الْاَنْصَافِ مِنْ مَوَارِیثِ الرِّجَالِ.فَاتَّقُوا شِرَارَ النِّسَاءِ وَ کُونُوا مِنْ خِیَارِهِنَّ عَلَی حَذَرٍ.وَلَا تُطِیعُوهُنَّ فِی الْمَعْرُوفِ حَتَّی لَا یَطْمَعْنَ فِی الْمُنْکَرِ. ای مردم همانا زنان در مقایسه با مردان، در ایمان، و بهره وری از اموال، و عقل متفاوتند،اما تفاوت ایمان بانوان، بر کنار بودن از نماز و روزه در ایّام «عادت حیض» آنان است،و اما تفاوت عقلشان با مردان بدان جهت که شهادت دو زن برابر شهادت یک مرد است،و علّت تفاوت در بهره وری از اموال آن که ارث بانوان نصف ارث مردان است.پس، از زنان بد، بپرهیزید و مراقب نیکانشان باشید،در خواسته های نیکو، همواره فرمانبردارشان نباشید، تا در انجام منکرات طمع ورزند.
امام علی، نهج البلاغة، خطبه ۸۰.
بیان کاستی ها و سرزنش های عام امیرمؤمنان از گروه و جامعه زنان پس از حادثه خونین و کمرشکن جمل است که در این حادثه چهره هائی سرشناس از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مانند طلحه و زبیر پس از پیمان و بیعت با امام علی (علیه السّلام) و نرسیدن به آرزوهای دنیوی با همراه نمودن همسر پیامبر یعنی عائشه و با شعار خون خواهی از عثمان گروه زیادی از مسلمانان را به کام مرگ کشاندند.نکته مهم و لازم به ذکر این است که حرکت عائشه با طلحه و زبیر برای بر پا کردن غائله جمل به سود جوامع اسلامی تمام نشده است، و توصیه های پیامبر در باره زنان آن حضرت، به وسیله طلحه و زبیر زیر پا گذاشته شد، و عائشه می بایست فریب آن پیمان شکنان را نمی خورد و به نوبت خود به نگهبانی دین در حدود وظائف الهی خود می پرداخت.برخی از افراد مایلند صحت انتساب این سخن را به امیرالمؤمنین رد کنند، و برخی دیگر به توجیه و تفسیر کلماتش می پردازند، و برخی دیگر آن کلمات و اصطلاحات را به همان مفهوم که در حال حاضر در میان ما وجود دارد بیان می کنند.گردآورنده خطبه ها ونامه ها و سخنان امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام)، مرحوم سیّد رضیّ (رحمة الله علیه) قبل از ذکر متن سخنان امام می نویسد:ومن خطبة له (علیه السّلام) بعد حرب الجمل فی ذم النساءامیرالمؤمنین (علیه السّلام) این خطبه را پس از جنگ جمل ایراد نموده است.
نهج البلاغة، خطب الامام علی (علیه السّلام)، ج۱، ص۱۰۵.
...
wikifeqh: حدیث_ناقص العقل_بودن_زنان