[ویکی نور] «حدیث قافله ها»، مشتمل بر تعدادی از سفرنامه های حج است که توسط «سید علی قاضی عسکر» گردآوری و به همراه یک مقدمه و مقاله ای به قلم خود او به چاپ رسیده است.
کتاب، مشتمل بر یک پیشگفتار، سه سفرنامه و یک مقاله مرتبط با آن است. سفرنامه ها به ترتیب عبارتند از: 1. سفرنامه مکه (1288ق، مؤلف: مجهول)؛ 2. سفرنامه ای شیرین و پرماجرا (1296ق، میرزا عبدالغفار نجم الملک منجم باشی)؛ 3. سفرنامه حاج لطفعلی خان اعلایی.
نویسنده در مقدمه، اهمیت سفرنامه های حج را این گونه توضیح می دهد: «سفرنامه های حج یکی از بهترین و معتبرترین منابع نگاشته شده درباره تاریخ حجاز و سرزمین وحی، از جهات مختلف تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی است و هر پژوهشگری بخواهد در زمینه تاریخ و آثار حرمین شریفین به تحقیق بپردازد، لازم است از این منابع غنی و مهم استفاده کند و از آنجا که سطح فکری و معلومات و حوزه کاری و شغلی و گرایش های سفرنامه نویسان متنوع و گوناگون بوده است؛ لذا اطلاعاتی را که در اختیار خوانندگان خود قرار می دهند، در بسیاری موارد، متنوع، جذاب و گیراست .
سفرنامه نخست که نویسنده آن مشخص نیست، تألیف یکی از درباریان ناصرالدین شاه است که از تعبیرات وی در لابه لای کتاب دانسته می شود نزد پادشاه دارای ارج و مقام ویژه ای بوده است. این رحله نگار، سفر خود را در تاریخ هفتم ذی القعده سال 1288ق، از نجف اشرف آغاز و از مسیر راه زبیده عازم بیت الله الحرام می شود؛ لیکن از چگونگی حرکت از ایران و مسیری که پیموده، سخنی به میان نمی آورد. وی پس از گذشت سه ماه و اندی، بار دیگر به عراق بازمی گردد و شب اربعین - بیستم صفر - به کربلا می رسد .
این سفرنامه دارای اطلاعات جغرافیایی و مردم شناسی شهرها و روستاها و مناطقی است که مؤلف از آن ها عبور کرده و یا چند روزی در آن سکونت داشته است. رفتار نامناسب حمله داران با حاجیان، حملات پی درپی دزدان و حرامیان در میان راه و غارت اموال زائران، بی آبی و یا کم آبی مناطق و شهرها و روستاهای بین راه، راه های سخت و دشوار، شن زارها و سنگلاخ ها، درگیری های مسلحانه با اشرار و قبایل در طول مسیر رفت وبرگشت، فقر و محرومیت مادی و فرهنگی مردم و از جمله بدگویی و فحاشی به یکدیگر، رقص زنان در قبال دریافت پول اندک، آن هم برای حاجی ها، گرانی ارزاق عمومی در بسیاری نقاط، بدرفتاری با شیعیان و عجم ها در مدینه و انجام زیارت در قبال پرداخت وجه، روحیه تملق گویی و چاپلوسی درباریان در قبال حاکمان وقت، استفاده از روش های فریب کارانه برای فرار از پرداخت وجه به حمله داران، ریاکاری و چشم و هم چشمی ها و... نکات خواندنی این سفرنامه است .
کتاب، مشتمل بر یک پیشگفتار، سه سفرنامه و یک مقاله مرتبط با آن است. سفرنامه ها به ترتیب عبارتند از: 1. سفرنامه مکه (1288ق، مؤلف: مجهول)؛ 2. سفرنامه ای شیرین و پرماجرا (1296ق، میرزا عبدالغفار نجم الملک منجم باشی)؛ 3. سفرنامه حاج لطفعلی خان اعلایی.
نویسنده در مقدمه، اهمیت سفرنامه های حج را این گونه توضیح می دهد: «سفرنامه های حج یکی از بهترین و معتبرترین منابع نگاشته شده درباره تاریخ حجاز و سرزمین وحی، از جهات مختلف تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی است و هر پژوهشگری بخواهد در زمینه تاریخ و آثار حرمین شریفین به تحقیق بپردازد، لازم است از این منابع غنی و مهم استفاده کند و از آنجا که سطح فکری و معلومات و حوزه کاری و شغلی و گرایش های سفرنامه نویسان متنوع و گوناگون بوده است؛ لذا اطلاعاتی را که در اختیار خوانندگان خود قرار می دهند، در بسیاری موارد، متنوع، جذاب و گیراست .
سفرنامه نخست که نویسنده آن مشخص نیست، تألیف یکی از درباریان ناصرالدین شاه است که از تعبیرات وی در لابه لای کتاب دانسته می شود نزد پادشاه دارای ارج و مقام ویژه ای بوده است. این رحله نگار، سفر خود را در تاریخ هفتم ذی القعده سال 1288ق، از نجف اشرف آغاز و از مسیر راه زبیده عازم بیت الله الحرام می شود؛ لیکن از چگونگی حرکت از ایران و مسیری که پیموده، سخنی به میان نمی آورد. وی پس از گذشت سه ماه و اندی، بار دیگر به عراق بازمی گردد و شب اربعین - بیستم صفر - به کربلا می رسد .
این سفرنامه دارای اطلاعات جغرافیایی و مردم شناسی شهرها و روستاها و مناطقی است که مؤلف از آن ها عبور کرده و یا چند روزی در آن سکونت داشته است. رفتار نامناسب حمله داران با حاجیان، حملات پی درپی دزدان و حرامیان در میان راه و غارت اموال زائران، بی آبی و یا کم آبی مناطق و شهرها و روستاهای بین راه، راه های سخت و دشوار، شن زارها و سنگلاخ ها، درگیری های مسلحانه با اشرار و قبایل در طول مسیر رفت وبرگشت، فقر و محرومیت مادی و فرهنگی مردم و از جمله بدگویی و فحاشی به یکدیگر، رقص زنان در قبال دریافت پول اندک، آن هم برای حاجی ها، گرانی ارزاق عمومی در بسیاری نقاط، بدرفتاری با شیعیان و عجم ها در مدینه و انجام زیارت در قبال پرداخت وجه، روحیه تملق گویی و چاپلوسی درباریان در قبال حاکمان وقت، استفاده از روش های فریب کارانه برای فرار از پرداخت وجه به حمله داران، ریاکاری و چشم و هم چشمی ها و... نکات خواندنی این سفرنامه است .
wikinoor: حدیث_قافله ها