[ویکی فقه] صحّت استناد و احتجاج به استصحاب است.
حجیت استصحاب، به معنای صحت تمسک و استناد به استصحاب در مقام عمل و استنباط احکام شرعی است که نتیجه آن، منجّزیت در صورت مطابقت و معذوریت در صورت مخالفت با واقع خواهد بود.
دیدگاه اصولیون درباره حجیت استصحاب
در مورد حجیت استصحاب، میان اصولیون اختلاف وجود دارد؛ مرحوم «شیخ انصاری» در این باره یازده دیدگاه از اصولیون نقل کرده است که به برخی از آنها اشاره می شود: ۱. گروهی از اصولی ها هم چون مرحوم « آخوند خراسانی » و «مظفر» استصحاب را مطلقا در مقابل تفصیل های بعدی حجت می دانند؛۲. برخی از اصولیون همانند مرحوم « سید مرتضی » و « صاحب معالم » استصحاب را مطلقا حجت نمی دانند؛۳. عده ای همانند پیروان « ابوحنیفه » بین وجودیات (امور وجودی) و عدمیات (امور عدمی)؛ تفصیل داده و گفته اند: استصحاب در امور عدمی جاری می شود، ولی در امور وجودی جاری نمی شود؛۴. برخی دیگر از اصولیون همانند مرحوم « محقق خوانساری » میان موضوعات و احکام شرعی (کلی و جزئی) تفصیل داده و استصحاب را در موضوعات جاری نمی دانند، ولی در احکام مطلقا جاری می دانند؛۵. جمعی از اخباری ها بین احکام شرعی کلی و بین احکام شرعی جزئی و موضوعات خارجی فرق گذاشته و استصحاب را در بخش اول انکار و در دو بخش بعدی اثبات کرده اند؛۶. برخی دیگر مانند مرحوم «محقق خوانساری» (بنا به نظری که سید صدر به وی نسبت داده) بین احکام جزئی و بین احکام کلی و موضوعات خارجی فرق گذاشته و استصحاب را در بخش اول جایز دانسته و در دو بخش بعدی انکار کرده اند؛۷. برخی هم چون مرحوم « عبدالله تونی » میان احکام وضعی به معنای خود اسباب، شروط و موانع، نه نسبت، شرطیت و مانعیت و احکام تکلیفیِ تابع احکام وضعی و بین احکام تکلیفی مستقل و احکام وضعی به معنای خود شرطیت و سببیت و... تفصیل داده و استصحاب را در دو بخش اول جاری دانسته و در دو بخش اخیر انکار کرده اند؛۸. گروهی دیگر هم چون « غزالی » میان مستصحبی که با دلیل اجماع و مستصحبی که دلیل شرعی دیگر مثل کتاب و سنت ثابت شده است تفصیل داده و استصحاب را در بخش اول انکار و در بخش دوم اثبات نموده اند؛۹. عده ای هم چون مرحوم « محقق اول » بین شک در مقتضی و شک در رافع تفصیل داده و گفته اند: استصحاب در شک در مقتضی جاری نمی شود، اما در شک در رافع، در همه پنج قسم آن جاری می شود.مرحوم شیخ انصاری ، این قول را برگزیده است.
عناوین مرتبط
اصل استصحاب؛ادله استصحاب.
حجیت استصحاب، به معنای صحت تمسک و استناد به استصحاب در مقام عمل و استنباط احکام شرعی است که نتیجه آن، منجّزیت در صورت مطابقت و معذوریت در صورت مخالفت با واقع خواهد بود.
دیدگاه اصولیون درباره حجیت استصحاب
در مورد حجیت استصحاب، میان اصولیون اختلاف وجود دارد؛ مرحوم «شیخ انصاری» در این باره یازده دیدگاه از اصولیون نقل کرده است که به برخی از آنها اشاره می شود: ۱. گروهی از اصولی ها هم چون مرحوم « آخوند خراسانی » و «مظفر» استصحاب را مطلقا در مقابل تفصیل های بعدی حجت می دانند؛۲. برخی از اصولیون همانند مرحوم « سید مرتضی » و « صاحب معالم » استصحاب را مطلقا حجت نمی دانند؛۳. عده ای همانند پیروان « ابوحنیفه » بین وجودیات (امور وجودی) و عدمیات (امور عدمی)؛ تفصیل داده و گفته اند: استصحاب در امور عدمی جاری می شود، ولی در امور وجودی جاری نمی شود؛۴. برخی دیگر از اصولیون همانند مرحوم « محقق خوانساری » میان موضوعات و احکام شرعی (کلی و جزئی) تفصیل داده و استصحاب را در موضوعات جاری نمی دانند، ولی در احکام مطلقا جاری می دانند؛۵. جمعی از اخباری ها بین احکام شرعی کلی و بین احکام شرعی جزئی و موضوعات خارجی فرق گذاشته و استصحاب را در بخش اول انکار و در دو بخش بعدی اثبات کرده اند؛۶. برخی دیگر مانند مرحوم «محقق خوانساری» (بنا به نظری که سید صدر به وی نسبت داده) بین احکام جزئی و بین احکام کلی و موضوعات خارجی فرق گذاشته و استصحاب را در بخش اول جایز دانسته و در دو بخش بعدی انکار کرده اند؛۷. برخی هم چون مرحوم « عبدالله تونی » میان احکام وضعی به معنای خود اسباب، شروط و موانع، نه نسبت، شرطیت و مانعیت و احکام تکلیفیِ تابع احکام وضعی و بین احکام تکلیفی مستقل و احکام وضعی به معنای خود شرطیت و سببیت و... تفصیل داده و استصحاب را در دو بخش اول جاری دانسته و در دو بخش اخیر انکار کرده اند؛۸. گروهی دیگر هم چون « غزالی » میان مستصحبی که با دلیل اجماع و مستصحبی که دلیل شرعی دیگر مثل کتاب و سنت ثابت شده است تفصیل داده و استصحاب را در بخش اول انکار و در بخش دوم اثبات نموده اند؛۹. عده ای هم چون مرحوم « محقق اول » بین شک در مقتضی و شک در رافع تفصیل داده و گفته اند: استصحاب در شک در مقتضی جاری نمی شود، اما در شک در رافع، در همه پنج قسم آن جاری می شود.مرحوم شیخ انصاری ، این قول را برگزیده است.
عناوین مرتبط
اصل استصحاب؛ادله استصحاب.
wikifeqh: حجیت_استصحاب