لغت نامه دهخدا
حجاز. [ ح ِ ] ( اِخ ) سرزمین معروف. مکة و مدینة و طائف و روستاهای آنها. و از آنروی بدین ناحیت حجاز گویند که حاجز و فاصل و حائل است میان نجد و تهامة یا بین نجد و سراة اولاَِنّها اُحتجزت بالحرار الخمس : ِحرّةُ بنی ُسلیم و راقم و لیلی و شوران والنار. ( منتهی الارب ). و حجاز نام کوهی طویل است که حائل است میان غور [ زمین پست ] و تهامه و نجد و راجع به این کلمه اقوالی گوناگون است ، بهترین آنها قول «هشام کلبی » است : به تحدید حدودی در جزیرة العرب قائل شده اند و پنج قطعه برای نزول و زادوولد اعراب تشخیص کرده اند: 1- تهامة. 2- حجاز. 3- نجد. 4- عروض. 5- یمن. و بنا به این ترتیب اعظم جبال عرب یعنی جبل السراة از قعر زمین یمن رو به سوی شام امتداد پیدا کرده و عرب آنرا حجاز نامیده چه آن مانند حاجزی است میان نشیب غور و فراز نجد. قسمت عقبی کوه در طرف مغرب تا حدوددریا تعلق دارد ببلاد اسعربن وعک ، و کنانة، و غیره وقسمت پیشین تا ذات عرق و الجحفه و زمین های نشیب غورتهامه را تشکیل میدهد، و تهامه جامع هر دو قسمت است و قسمت مشرقی نجد را تشکیل میدهد و عبارت است از صحاری نجد تا اطراف عراق و سماوة. و خود کوه نامبرده یعنی سراةالحجار از کوههای مشرقی بوجود آمده و تا نواحی فید والجبلین تا مدینة امتداد پیدا کرده و یک تثلیث بوجود آورده و مادون اینها در ناحیه حجاز است که عرب آنرا نجد، حلس و حجاز نامد و حجاز مشتمل برتمام اینها است. بلاد یمامة و بحرین و آنچه تالی اینهاست ،عروض را بوجود آورده است. فید، نجد و غور هم در همین قسمت است که نزدیک بدریا و دارای نشیب هاست و وادیها و مسیل ها دارد. پس عروض جامع تمام اینها میباشد.
طرف پشت و اطراف تثلیث ، یمن را بوجود آورده که تا صنعاء و نواحی تالیه آن امتداد پیدا کرده و شامل قطعات حضرموت و الشحر و عمان و قطعات واقعه مابین این دو میباشد. و حجاز را بلادالبهش نیز نامند. از آن روی که بهش یعنی مقل بدانجا روید :
خواهی اندک تر از جهان بپذیربیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
( اسم ) یکی از دوازده مقام موسیقی ایرانی .
سرزمین معروف مکه و مدینه و طائف و روستاهای آنها
فرهنگ معین
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] حِجاز، سرزمینی در مغرب عربستان سعودی واقع در کرانه دریای سرخ، در بخش مرکزی جزیرة العرب است.از احکام آن در باب جهاد سخن گفته اند.
درباره حدود حجاز اختلافاتی وجود دارد. به طور کلی، حدود حجاز از شمال به جنوب به طول ۲۰۰، ۱ کیلومتر از مرزهای اردن و عربستان سعودی آغاز می شود و به موازات کرانه دریای سرخ تا منطقه عسیر در جنوب عربستان سعودی امتداد می یابد. عریض ترین بخش آن در طول این مسیر ۴۵۰ کیلومتر و مساحت آن حدود ۴۵۴، ۴۳۶ کیلومتر مربع است. مکه، مدینه، جُدَّه، طائف، تبوک و ینبُع از مهم ترین شهرهای حجازند. حجاز همواره یکی از نواحی مهم جزیرة العرب بوده است. این ناحیه در حدود قرن دوم مشتمل بر دوازده «دار» (قسمت) بود: مدینه؛ خیبر؛ فدک؛ دوالْمَروه؛ بَلِیّ؛ اَشْجع؛ مُزَینه؛ جُهینه؛ نفر، که قبیله هوازن در آن جا بودند؛ جُلّسلیم؛ جُل هلال؛ و ظهر حرّة لیلی. در تقسیمات اداری عثمانیان، منظور از ولایت حجاز، منطقه مکه بوده است که به سه سنجق به نام های مکه، مدینه و جده تقسیم می شده و دارای پنج قضا (شهرستان) و بیست ناحیه بوده است. در ۱۳۰۲ ش/۱۹۲۳ که عربستان سعودی به دو منطقه اداری بزرگ تقسیم شد، یکی از آن ها حجاز، نجد و ملحقات آن نام داشت که، به مرکزیت مکه، در نیمه غربی عربستان سعودی واقع بود و شامل مناطق هم مرز با اردن (قَریات، جوف و تبوک)، مدینه، مکه، طائف، غامِد، لیث، زهران (منطقه باحه کنونی)، قُنفذه و تمام مناطق مرتبط با حجاز بود. در تقسیمات کشوری عربستان در ۱۳۷۱ ش/۱۹۹۲، کشور عربستان سعودی به سیزده منطقه اداری تقسیم شد که سرزمین حجاز در پنج منطقه آن (به ترتیب از شمال به نامهای تبوک، مدینه، مکه، باحه و عسیر) قرار گرفته است.
جمعیت
جمعیت حجاز در ۱۳۵۳ ش/۱۹۷۴ حدود ۰۰۰، ۶۵۷، ۲ تن (۳۳% جمعیت کشور) بود که این تعداد در ۱۳۶۴ ش/۱۹۸۵ به ۰۰۰، ۳۷۱، ۴ تن و در ۱۳۷۰ ش/۱۹۹۱ به ۰۰۰، ۴۶۳، ۵ تن (۳۲% جمعیت کشور) رسید. در ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ پرجمعیت ترین شهرهای حجاز به ترتیب عبارت بودند از: جده (۰۰۰، ۰۴۶، ۲ تن) که پرجمعیت ترین شهر عربستان پس از ریاض بود، مکه (۶۹۷، ۹۶۵ تن)، مدینه (۰۰۰، ۶۰۸ تن)، طائف (۰۰۰، ۴۱۶ تن)، تبوک (۰۰۰، ۲۹۲ تن)، ینبع (۰۰۰، ۱۲۰ تن) و باحه (۰۰۰، ۱۱۶ تن).
موقعیت جغرافیایی
شهرهای حجاز با راه اصلی شمال غربی ـ جنوب شرقی باهم و با راه های شرقی ـ غربی به دیگر شهرهای عربستان سعودی مرتبط اند. راه های دریایی نیز، به ویژه از طریق بندرهای جده و ینبُع فعال است و فرودگاه های جده و مدینه، بیشترین ارتباط هوایی حجاز را با دیگر نقاط دارند.
اقتصاد
...
درباره حدود حجاز اختلافاتی وجود دارد. به طور کلی، حدود حجاز از شمال به جنوب به طول ۲۰۰، ۱ کیلومتر از مرزهای اردن و عربستان سعودی آغاز می شود و به موازات کرانه دریای سرخ تا منطقه عسیر در جنوب عربستان سعودی امتداد می یابد. عریض ترین بخش آن در طول این مسیر ۴۵۰ کیلومتر و مساحت آن حدود ۴۵۴، ۴۳۶ کیلومتر مربع است. مکه، مدینه، جُدَّه، طائف، تبوک و ینبُع از مهم ترین شهرهای حجازند. حجاز همواره یکی از نواحی مهم جزیرة العرب بوده است. این ناحیه در حدود قرن دوم مشتمل بر دوازده «دار» (قسمت) بود: مدینه؛ خیبر؛ فدک؛ دوالْمَروه؛ بَلِیّ؛ اَشْجع؛ مُزَینه؛ جُهینه؛ نفر، که قبیله هوازن در آن جا بودند؛ جُلّسلیم؛ جُل هلال؛ و ظهر حرّة لیلی. در تقسیمات اداری عثمانیان، منظور از ولایت حجاز، منطقه مکه بوده است که به سه سنجق به نام های مکه، مدینه و جده تقسیم می شده و دارای پنج قضا (شهرستان) و بیست ناحیه بوده است. در ۱۳۰۲ ش/۱۹۲۳ که عربستان سعودی به دو منطقه اداری بزرگ تقسیم شد، یکی از آن ها حجاز، نجد و ملحقات آن نام داشت که، به مرکزیت مکه، در نیمه غربی عربستان سعودی واقع بود و شامل مناطق هم مرز با اردن (قَریات، جوف و تبوک)، مدینه، مکه، طائف، غامِد، لیث، زهران (منطقه باحه کنونی)، قُنفذه و تمام مناطق مرتبط با حجاز بود. در تقسیمات کشوری عربستان در ۱۳۷۱ ش/۱۹۹۲، کشور عربستان سعودی به سیزده منطقه اداری تقسیم شد که سرزمین حجاز در پنج منطقه آن (به ترتیب از شمال به نامهای تبوک، مدینه، مکه، باحه و عسیر) قرار گرفته است.
جمعیت
جمعیت حجاز در ۱۳۵۳ ش/۱۹۷۴ حدود ۰۰۰، ۶۵۷، ۲ تن (۳۳% جمعیت کشور) بود که این تعداد در ۱۳۶۴ ش/۱۹۸۵ به ۰۰۰، ۳۷۱، ۴ تن و در ۱۳۷۰ ش/۱۹۹۱ به ۰۰۰، ۴۶۳، ۵ تن (۳۲% جمعیت کشور) رسید. در ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ پرجمعیت ترین شهرهای حجاز به ترتیب عبارت بودند از: جده (۰۰۰، ۰۴۶، ۲ تن) که پرجمعیت ترین شهر عربستان پس از ریاض بود، مکه (۶۹۷، ۹۶۵ تن)، مدینه (۰۰۰، ۶۰۸ تن)، طائف (۰۰۰، ۴۱۶ تن)، تبوک (۰۰۰، ۲۹۲ تن)، ینبع (۰۰۰، ۱۲۰ تن) و باحه (۰۰۰، ۱۱۶ تن).
موقعیت جغرافیایی
شهرهای حجاز با راه اصلی شمال غربی ـ جنوب شرقی باهم و با راه های شرقی ـ غربی به دیگر شهرهای عربستان سعودی مرتبط اند. راه های دریایی نیز، به ویژه از طریق بندرهای جده و ینبُع فعال است و فرودگاه های جده و مدینه، بیشترین ارتباط هوایی حجاز را با دیگر نقاط دارند.
اقتصاد
...
wikifeqh: حجاز
[ویکی شیعه] حِجاز، سرزمینی در غرب عربستان واقع در کرانه دریای سرخ است. به سبب وجود شهرهای مکه و مدینه در آن، همواره در جغرافیای اسلامی جایگاه مهمی داشته و بسیاری از حوادث مهم صدر اسلام و تاریخ شیعه در این منطقه رخ داده است.
واژه حجاز به معنای مانع و حائل است و درباره وجه تسمیه حجاز گفته اند که چون این منطقه میان نَجد و تِهامَه، حائل شده است، بدان حجاز می گویند.
درباره حدود حجاز اختلافاتی وجود دارد. حدود حجاز از شمال به جنوب به طول ۱۲۰۰ کیلومتر از مرزهای اردن و عربستان سعودی آغاز می شود و به موازات کرانه دریای سرخ تا منطقه عَسیر در جنوب عربستان امتداد می یابد. مساحت این منطقه، حدود ۴۵۴، ۴۳۶ کیلومترمربع است. مکه، مدینه، جَدّه، طائف، تبوک و ینبُع از مهم ترین شهرهای حجازند.
واژه حجاز به معنای مانع و حائل است و درباره وجه تسمیه حجاز گفته اند که چون این منطقه میان نَجد و تِهامَه، حائل شده است، بدان حجاز می گویند.
درباره حدود حجاز اختلافاتی وجود دارد. حدود حجاز از شمال به جنوب به طول ۱۲۰۰ کیلومتر از مرزهای اردن و عربستان سعودی آغاز می شود و به موازات کرانه دریای سرخ تا منطقه عَسیر در جنوب عربستان امتداد می یابد. مساحت این منطقه، حدود ۴۵۴، ۴۳۶ کیلومترمربع است. مکه، مدینه، جَدّه، طائف، تبوک و ینبُع از مهم ترین شهرهای حجازند.
wikishia: حجاز
[ویکی اهل البیت] بخش شمالی و غربی شبه جزیره عربستان را گویند. سرزمین حجاز از نظر جغرافیایی همانند دیگر مکان های جزیره العرب، بسیار خشک و کم آب است.
از این رو مناطق قابل سکونت دائم در آن کم بوده است. در هنگام ظهور اسلام فقط چند شهر مکه، مدینه، طائف و خیبر از مراکز آباد و مسکونی حجاز به شمار می آمد ولی اکنون حجاز قسمت آباد و پرجمعیت کشور پادشاهی عربستان را تشکیل می دهد.
و از آن روی بدین ناحیت حجاز گویند که حاجز و فاصل و حائل است میان نجد و تهامة یا بین نجد و سراة اولاَِنّها اُحتجزت بالحرار الخمس: ِحرّةُ بنی ُسلیم و راقم و لیلی و شوران والنار. (منتهی الارب) و حجاز نام کوهی طویل است که حائل است میان غور و تهامه و نجد و راجع به این کلمه اقوالی گوناگون است، بهترین آنها قول «هشام کلبی» است. به تحدید حدودی در جزیرة العرب قائل شده اند و پنج قطعه برای نزول و زادوولد اعراب تشخیص کرده اند:
و بنا به این ترتیب اعظم جبال عرب یعنی جبل السراة از قعر زمین یمن رو به سوی شام امتداد پیدا کرده و عرب آن را حجاز نامیده چه آن مانند حاجزی است میان نشیب غور و فراز نجد. قسمت عقبی کوه در طرف مغرب تا حدود دریا تعلق دارد ببلاد اسعر بن وعک و کنانة و غیره و قسمت پیشین تا ذات عرق و الجحفه و زمین های نشیب غورتهامه را تشکیل می دهد و تهامه جامع هر دو قسمت است و قسمت مشرقی نجد را تشکیل می دهد و عبارت است از صحاری نجد تا اطراف عراق و سماوة. و خود کوه نامبرده یعنی سراةالحجار از کوههای مشرقی بوجود آمده و تا نواحی فید والجبلین تا مدینة امتداد پیدا کرده و یک تثلیث بوجود آورده و مادون اینها در ناحیه حجاز است که عرب آن را نجد، حلس و حجاز نامد و حجاز مشتمل بر تمام اینها است. بلاد یمامة و بحرین و آنچه تالی اینهاست، عروض را بوجود آورده است. فید، نجد و غور هم در همین قسمت است که نزدیک به دریا و دارای نشیب هاست و وادیها و مسیل ها دارد. پس عروض جامع تمام این ها می باشد.
طرف پشت و اطراف تثلیث، یمن را بوجود آورده که تا صنعاء و نواحی تالیه آن امتداد پیدا کرده و شامل قطعات حضرموت و الشحر و عمان و قطعات واقعه مابین این دو می باشد. و حجاز را بلادالبهش نیز نامند. از آن روی که بهش یعنی مقل بدانجا روید.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در شهر مکه، واقع در منطقه حجاز متولد شدند. زمان ولادت ایشان مقارن با دوران جاهلیت بود. ولی بعثت پیامبر اکرم این سرزمین را به جائی رساند که بزودی تمدنهای بزرگ جهان آن روز در برابر تمدن منبعث از این سرزمین سر فرود آوردند.
از این رو مناطق قابل سکونت دائم در آن کم بوده است. در هنگام ظهور اسلام فقط چند شهر مکه، مدینه، طائف و خیبر از مراکز آباد و مسکونی حجاز به شمار می آمد ولی اکنون حجاز قسمت آباد و پرجمعیت کشور پادشاهی عربستان را تشکیل می دهد.
و از آن روی بدین ناحیت حجاز گویند که حاجز و فاصل و حائل است میان نجد و تهامة یا بین نجد و سراة اولاَِنّها اُحتجزت بالحرار الخمس: ِحرّةُ بنی ُسلیم و راقم و لیلی و شوران والنار. (منتهی الارب) و حجاز نام کوهی طویل است که حائل است میان غور و تهامه و نجد و راجع به این کلمه اقوالی گوناگون است، بهترین آنها قول «هشام کلبی» است. به تحدید حدودی در جزیرة العرب قائل شده اند و پنج قطعه برای نزول و زادوولد اعراب تشخیص کرده اند:
و بنا به این ترتیب اعظم جبال عرب یعنی جبل السراة از قعر زمین یمن رو به سوی شام امتداد پیدا کرده و عرب آن را حجاز نامیده چه آن مانند حاجزی است میان نشیب غور و فراز نجد. قسمت عقبی کوه در طرف مغرب تا حدود دریا تعلق دارد ببلاد اسعر بن وعک و کنانة و غیره و قسمت پیشین تا ذات عرق و الجحفه و زمین های نشیب غورتهامه را تشکیل می دهد و تهامه جامع هر دو قسمت است و قسمت مشرقی نجد را تشکیل می دهد و عبارت است از صحاری نجد تا اطراف عراق و سماوة. و خود کوه نامبرده یعنی سراةالحجار از کوههای مشرقی بوجود آمده و تا نواحی فید والجبلین تا مدینة امتداد پیدا کرده و یک تثلیث بوجود آورده و مادون اینها در ناحیه حجاز است که عرب آن را نجد، حلس و حجاز نامد و حجاز مشتمل بر تمام اینها است. بلاد یمامة و بحرین و آنچه تالی اینهاست، عروض را بوجود آورده است. فید، نجد و غور هم در همین قسمت است که نزدیک به دریا و دارای نشیب هاست و وادیها و مسیل ها دارد. پس عروض جامع تمام این ها می باشد.
طرف پشت و اطراف تثلیث، یمن را بوجود آورده که تا صنعاء و نواحی تالیه آن امتداد پیدا کرده و شامل قطعات حضرموت و الشحر و عمان و قطعات واقعه مابین این دو می باشد. و حجاز را بلادالبهش نیز نامند. از آن روی که بهش یعنی مقل بدانجا روید.
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در شهر مکه، واقع در منطقه حجاز متولد شدند. زمان ولادت ایشان مقارن با دوران جاهلیت بود. ولی بعثت پیامبر اکرم این سرزمین را به جائی رساند که بزودی تمدنهای بزرگ جهان آن روز در برابر تمدن منبعث از این سرزمین سر فرود آوردند.
wikiahlb: حجاز
دانشنامه عمومی
حجاز (دمشق). حجاز ( به عربی: الحجاز ) یک منطقهٔ مسکونی در سوریه است که در دمشق واقع شده است. [ ۱] حجاز ۵٬۵۷۲ نفر جمعیت دارد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف
wiki: حجاز (دمشق)
دانشنامه آزاد فارسی
حِجاز
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
ناحیۀ تاریخی در عربستان سعودی نزدیک دریای سرخ، با ۲۹۰هزار کیلومتر مربع مساحت. این منطقه قبلاً پادشاهیِ مستقلی بود و تحت حکومت شریف مکه اداره می شد. در ۱۳۴۳ق (۱۹۲۴) با سقوط ملک حسین آخرین شریف مکه ناحیۀ تحت سیطره در ۱۹۳۲، با منطقۀ نجد ادغام شد و عربستان سعودی به وجود آمد. به لحاظ تاریخی مهم ترین شهر آن مکه است. شهرهای مهم دیگر آن عبارت اند از مدینه، جده (نزدیک ساحل) و طایف، تفریحگاهی کوهستانی در ارتفاع ۱,۸۰۰متری. حجاز خاستگاه و مرکز روحانی و معنوی اسلام است. در لغت به معنای کمربند، ریسمان و به طور وسیع به مفهوم «مانع» است؛ اما در تعبیر آن بین اعراب اختلاف نظر وجود دارد. رایج ترین عقیده بر این است که سلسله کوه های سراة که سرزمین های کم ارتفاع تهامه به محاذات دریای سرخ را از بلندبوم داخلی شبه جزیره (نجد) جدا می کند، همان حجاز است. مطابق نظری دیگر، حجاز بین شام در شمال، و یمن در جنوب جزیرةالعرب است. این واژه امروزه معمولاً بر ایالت غربی عربستان سعودی اطلاق می شود. حجاز به سه بخش شمالی، مرکزی، و جنوبی تقسیم می شود. بخش مرکزی به اراضی اطراف طائف، مکه، و جده محدود است و مهم ترین نقش را در تاریخ اسلام داشته است.
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
سرزمین الحجر، اقامتگاه ثمودیان، شمال غربی حِجاز
ناحیۀ تاریخی در عربستان سعودی نزدیک دریای سرخ، با ۲۹۰هزار کیلومتر مربع مساحت. این منطقه قبلاً پادشاهیِ مستقلی بود و تحت حکومت شریف مکه اداره می شد. در ۱۳۴۳ق (۱۹۲۴) با سقوط ملک حسین آخرین شریف مکه ناحیۀ تحت سیطره در ۱۹۳۲، با منطقۀ نجد ادغام شد و عربستان سعودی به وجود آمد. به لحاظ تاریخی مهم ترین شهر آن مکه است. شهرهای مهم دیگر آن عبارت اند از مدینه، جده (نزدیک ساحل) و طایف، تفریحگاهی کوهستانی در ارتفاع ۱,۸۰۰متری. حجاز خاستگاه و مرکز روحانی و معنوی اسلام است. در لغت به معنای کمربند، ریسمان و به طور وسیع به مفهوم «مانع» است؛ اما در تعبیر آن بین اعراب اختلاف نظر وجود دارد. رایج ترین عقیده بر این است که سلسله کوه های سراة که سرزمین های کم ارتفاع تهامه به محاذات دریای سرخ را از بلندبوم داخلی شبه جزیره (نجد) جدا می کند، همان حجاز است. مطابق نظری دیگر، حجاز بین شام در شمال، و یمن در جنوب جزیرةالعرب است. این واژه امروزه معمولاً بر ایالت غربی عربستان سعودی اطلاق می شود. حجاز به سه بخش شمالی، مرکزی، و جنوبی تقسیم می شود. بخش مرکزی به اراضی اطراف طائف، مکه، و جده محدود است و مهم ترین نقش را در تاریخ اسلام داشته است.
wikijoo: حجاز
حجاز (موسیقی). رجوع شود به:ابوعطا
wikijoo: حجاز_(موسیقی)
پیشنهاد کاربران
حجاز یا حجازی یکی از مقام های موسیقی است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده است. در موسیقی ترکی هم حجاز جزء مقام های سیزده گانهٔ اصلی است و در موسیقی عربی هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام ها شمرده می شود.
... [مشاهده متن کامل]
نویسندهٔ رسالهٔ کنز التحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین الصلوتین است که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می کند. همچنین در کنز التحف گفته شده که صفی الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی ( شدّ التواضع ) می دانسته است.
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام های اصلی است یا جزء شعباتِ مقام هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است اما پس از اینکه صفی الدین ارموی مقام حجاز را جزء مقام های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند. هم اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم ترین گوشه های این آواز است و می توان آن را اوج نیز نامید.
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک گام است و هم نام یک دانگ. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ راست به دست می آید.
... [مشاهده متن کامل]
نویسندهٔ رسالهٔ کنز التحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین الصلوتین است که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می کند. همچنین در کنز التحف گفته شده که صفی الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی ( شدّ التواضع ) می دانسته است.
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام های اصلی است یا جزء شعباتِ مقام هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است اما پس از اینکه صفی الدین ارموی مقام حجاز را جزء مقام های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند. هم اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم ترین گوشه های این آواز است و می توان آن را اوج نیز نامید.
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک گام است و هم نام یک دانگ. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ راست به دست می آید.
