[ویکی نور] حجاب هستی درخت هستی (چهار رساله الهی). کتاب حاضر شامل 4 رساله ی عرفانی به نام های «عنقاء مغرب» و «کتاب الحجب» و «انشاء الدوائر» و «عُقلة المستوفز» است که همگی توسّط شیخ محی الدین بن عربی تألیف شده است.
شیخ در عنقاء مغرب به ظهور تجلّی ذاتی حق در حقیقت محمدیّه سخن گفته و نحوه پیدایش نشئات ملا اعلی، عرشی، کرسی، افلاک، عناصر اولیه، دخان را بیان می کند. وی همچنین به حظّ انسان در مقام اشلاخ از حقیقت مجرّده خود، اشاره کرده که می تواند، به علوم کلی تقدیری احاطه پیدا کند و به مقام لیله قدر نیز نائل آید و در این مقام است که مسائلی از قبیل: تفصیل بین اموات و احیاء، اطلاع بر اهل بلا و نعم، مشاهده اصحاب یمین و شمال بر وی مکشوف می گردد.
به نظر ابن عربی حقیقت نبوّت واحد است و تمامی انبیاء و مرسلین به عنوان دقائق این حقیقت واحده به شمار می روند و این حقیقت واحده همان حقیقت محمدیّه(ص) است. در مشرب وی همان طوری که وجود مقدّس پیامبر اکرم(ص) به عنوان خاتم نبوّت و رسالت است، همچنین حضرت مهدی(عجّ) نیز خاتم ولایت اولیاء و اصفیاء به شمار می رود. این رساله به طور مستقل نیز کتابشناسی شده است.
رساله دوّم کتاب الحجب است که در آن 33 عنوان حجاب مورد بررسی قرار می گیرد که به آنها اشاره می شود:
حجاب علم: اولین حجاب شریفه است و آن حجاب از عین است و عین حجاب از علم ثانی است. حجاب حبّ: انسان وقتی فناء و بقاء را طلب می کند که از احکام حب به شمار می روند، در این صورت همین حب و مشاهده حجاب واقع می شود. حجاب خلوت: انس به خلوت حجابی از تجلّی قریب است. حجاب الستر: طلب انصاف به اوصاف ملامیه حجابی است که از تحقّق به آن در جبلّه ی انسان حاصل می شود. حجاب صحو: صحو حجاب از فناست. حجاب وحدانیّت: واحد حجابی است که فی نفسه در اسمایی که دارای مراتب هستند به وجود می آید. حجاب اتّحاد: اتحاد حجابی از حقیقت و صواب است برای این که شخصی ادّعای فناد می کند؛ در حالی که فانی نیست و ادعای عدم می کند؛ در حالی که موجود است. حجاب توصیه افعال: توحید در افعال در واقع رد افعال از خیر و شر، قبیح و حسن، طاعت و معصیت، ایمان و کفر بسوی مصدرش است و این توحید حجاب از ادب الهی است. حجاب حضور همراه با توحید افعالی: حضور انسان همراه با توحید افعالی در واقع حضور همراه با معانی است که دارای اثر است. حجاب شوق و اشتیاق: شوق به سبب لقاء ساکن می شود؛ ولی اشتیاق هنگام لقاء مهیّح می شود، شوق حال و اشتیاق ثبوت و هر دو حجاب بشمار می روند. حجاب مشاهده: حسرت بر مفارقت شاهد از مشهود دلیل بر التذاد مشاهده در قالب شاهد است و این مشاهده حجاب است. حجاب حفظ ادب: حفظ ادب در انبساط حجاب از شهود است. حجاب هیبت: هیبت وصف قلبی است که مانع رویت می شود. حجاب حفظ سرّ: فقط در مفارقت است، لذا حجاب از مشاهده ی شاهد است. حجاب رؤیت: رؤیت حجاب از مرائی است؛ گرچه برای رویت معنای لطیفی است که فقط رائی آن را می یابد. حجاب کون: کون چون غریب از وطن و معدوم است، لذا حجاب بشمار می رود. حجاب سکون: حجاب از تحقّق به مقتضیات عبودیّت از تقلیب و تعریف است. حجاب قلق: چن سطوات شوق بر قلوب است، حجاب انبعاث، حجاب فترة، حجاب صلصلة الجرس: حجابی از مناسبت کلیه است. حجاب قرب: حجاب از ذات است. حجاب رجوع: چون در آن مفارقت عینی همراه است، لذا حجاب است. حجاب تقارب اوصاف، حجاب مراسله، حجاب تلوین، حجاب رجوع از بساط، حجاب کسی که خودش را ذکر می کند، حجاب کتمان محبّت: چون دلیل بر عدم استحکام سلطان وی است. حجاب علل، حجاب روح قدسی، حجاب عارف مردود، حجاب مخالفت، لازم به ذکر است که به کتاب حجب باب 350 فتوحات نیز ملحق شده است که در فهم مطالب آن بسیار سودمند است.
شیخ در عنقاء مغرب به ظهور تجلّی ذاتی حق در حقیقت محمدیّه سخن گفته و نحوه پیدایش نشئات ملا اعلی، عرشی، کرسی، افلاک، عناصر اولیه، دخان را بیان می کند. وی همچنین به حظّ انسان در مقام اشلاخ از حقیقت مجرّده خود، اشاره کرده که می تواند، به علوم کلی تقدیری احاطه پیدا کند و به مقام لیله قدر نیز نائل آید و در این مقام است که مسائلی از قبیل: تفصیل بین اموات و احیاء، اطلاع بر اهل بلا و نعم، مشاهده اصحاب یمین و شمال بر وی مکشوف می گردد.
به نظر ابن عربی حقیقت نبوّت واحد است و تمامی انبیاء و مرسلین به عنوان دقائق این حقیقت واحده به شمار می روند و این حقیقت واحده همان حقیقت محمدیّه(ص) است. در مشرب وی همان طوری که وجود مقدّس پیامبر اکرم(ص) به عنوان خاتم نبوّت و رسالت است، همچنین حضرت مهدی(عجّ) نیز خاتم ولایت اولیاء و اصفیاء به شمار می رود. این رساله به طور مستقل نیز کتابشناسی شده است.
رساله دوّم کتاب الحجب است که در آن 33 عنوان حجاب مورد بررسی قرار می گیرد که به آنها اشاره می شود:
حجاب علم: اولین حجاب شریفه است و آن حجاب از عین است و عین حجاب از علم ثانی است. حجاب حبّ: انسان وقتی فناء و بقاء را طلب می کند که از احکام حب به شمار می روند، در این صورت همین حب و مشاهده حجاب واقع می شود. حجاب خلوت: انس به خلوت حجابی از تجلّی قریب است. حجاب الستر: طلب انصاف به اوصاف ملامیه حجابی است که از تحقّق به آن در جبلّه ی انسان حاصل می شود. حجاب صحو: صحو حجاب از فناست. حجاب وحدانیّت: واحد حجابی است که فی نفسه در اسمایی که دارای مراتب هستند به وجود می آید. حجاب اتّحاد: اتحاد حجابی از حقیقت و صواب است برای این که شخصی ادّعای فناد می کند؛ در حالی که فانی نیست و ادعای عدم می کند؛ در حالی که موجود است. حجاب توصیه افعال: توحید در افعال در واقع رد افعال از خیر و شر، قبیح و حسن، طاعت و معصیت، ایمان و کفر بسوی مصدرش است و این توحید حجاب از ادب الهی است. حجاب حضور همراه با توحید افعالی: حضور انسان همراه با توحید افعالی در واقع حضور همراه با معانی است که دارای اثر است. حجاب شوق و اشتیاق: شوق به سبب لقاء ساکن می شود؛ ولی اشتیاق هنگام لقاء مهیّح می شود، شوق حال و اشتیاق ثبوت و هر دو حجاب بشمار می روند. حجاب مشاهده: حسرت بر مفارقت شاهد از مشهود دلیل بر التذاد مشاهده در قالب شاهد است و این مشاهده حجاب است. حجاب حفظ ادب: حفظ ادب در انبساط حجاب از شهود است. حجاب هیبت: هیبت وصف قلبی است که مانع رویت می شود. حجاب حفظ سرّ: فقط در مفارقت است، لذا حجاب از مشاهده ی شاهد است. حجاب رؤیت: رؤیت حجاب از مرائی است؛ گرچه برای رویت معنای لطیفی است که فقط رائی آن را می یابد. حجاب کون: کون چون غریب از وطن و معدوم است، لذا حجاب بشمار می رود. حجاب سکون: حجاب از تحقّق به مقتضیات عبودیّت از تقلیب و تعریف است. حجاب قلق: چن سطوات شوق بر قلوب است، حجاب انبعاث، حجاب فترة، حجاب صلصلة الجرس: حجابی از مناسبت کلیه است. حجاب قرب: حجاب از ذات است. حجاب رجوع: چون در آن مفارقت عینی همراه است، لذا حجاب است. حجاب تقارب اوصاف، حجاب مراسله، حجاب تلوین، حجاب رجوع از بساط، حجاب کسی که خودش را ذکر می کند، حجاب کتمان محبّت: چون دلیل بر عدم استحکام سلطان وی است. حجاب علل، حجاب روح قدسی، حجاب عارف مردود، حجاب مخالفت، لازم به ذکر است که به کتاب حجب باب 350 فتوحات نیز ملحق شده است که در فهم مطالب آن بسیار سودمند است.
wikinoor: حجاب_هستی_درخت_هستی_(چهار_رساله_الهی)